Jacob van Liesvelt

Jacob van Liesvelt (Antwerpen, rond 1490 - Antwerpen, 28 november 1545) was een Antwerpse boekdrukker en boekhandelaar. Van Liesvelt was de zoon van de drukker Adriaen van Liesvelt. In 1513 begon hij zijn eigen werkzaamheden als drukker en boekverkoper. Hij huwde Maria Anxt. Het echtpaar kreeg drie kinderen waaronder een zoon Hans die later ook drukker en uitgever zou worden.

Dat oude ende dat nieuwe testament, 1526

Titelpagina van Schoon ende suverlijc boecxken inhoudende veel constige refereinen van Anna Bijns uit 1528

De boekhandel van Liesvelt in Antwerpen

Drukkersmerk van Jacob van Liesvelt, zoals gebruikt in Keizer Karel V (1543). Par lempereur, placatz ou mandement de limperialle maieste des impositions accordees [...] des estatz du pays de Brabant, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience K 29156 (f. A4 verso).

Van Liesvelt bracht de eerste gedrukte complete Nederlandstalige bijbelvertaling uit in 1526. Die bijbel staat bekend als de Liesveltbijbel. Het Nieuwe Testament was een vertaling vanuit de tekst van Maarten Luther. Het Oude Testament was ook voor een deel gebaseerd op teksten van Luther, de katholieke Vulgaat en waarschijnlijk een Middelnederlands handschrift uit de vijftiende eeuw. In 1535 was de herdruk nog uitsluitend gebaseerd op de lutherse vertaling. Het werk zag in totaal vijf herdrukken bij van Liesvelt. Hij werd in 1545 na een proces ter dood veroordeeld en onthoofd.

Andere uitgaven

Het geheel van de door Liesvelt bezorgde boeken bestaat uit meerdere genres en is nogal gemengd van samenstelling. Hij gaf naast theologische werken, ordonnantiën en almanakken ook een keizerlijk plakkaat tegen de wederdopers uit. In 1522 bracht hij in vier afzonderlijke delen de eerste gedrukte versie van de oudste bewaarde Middelnederlandse prozatekst, de Zuid-Nederlandse evangelievertaling, uit.

In 1528 verzorgde hij de uitgave van het Schoon ende suverlijc boecxken inhoudende veel constige refereinen van de dichteres Anna Bijns. Deze uitgave vestigde de faam van Bijns als een groot dichter. Zij was streng orthodox katholiek en een groot tegenstander van Luther. In de uitgave wordt Luther als 'leugenaar' en 'bedrieger' weggezet. In 1540 drukte hij twee uitgaven van een nieuw plakkaat tegen de ketterij. Een gebedboek met een Nederlandse vertaling van Erasmus' Precatio Dominica werd op de Index van Leuven geplaatst Na zijn executie werden ook alle edities van de Liesveltbijbel met uitzondering van de eerste uitgave van 1526 op die index geplaatst. .