Jan Hanlo Essayprijs

De Jan Hanlo Essayprijs is een tweejaarlijkse literatuurprijs voor essayisten die in 1999 werd ingesteld ter ere van de dichter en schrijver Jan Hanlo. De prijsuitreiking vindt plaats in De Balie te Amsterdam.

Jan Hanlo Essayprijs
Uitgereikt door	Stichting Lira
Land	Nederland
Locatie	De Balie, Amsterdam
Eerst uitgereikt	1999
Officiële website
Portaal    Literatuur

Geschiedenis

In 1999, na de dertigste sterfdag van Jan Hanlo, werd de prijs voor het eerst uitgereikt. Het initiatief voor deze nieuwe literaire prijs kwam van Hans Renders, biograaf van Jan Hanlo, en Barbara Hanlo, achternicht van de schrijver en voorzitter van de stichting die de belangen van de erven behartigt. De prijs werd gefinancierd uit de royalty's van het werk van Jan Hanlo.

In 2001 werd de Stichting Lira hoofdsponsor en sindsdien uitreiker van twee prijzen:

• Jan Hanlo Essayprijs Klein (1500 euro) eert een niet eerder gepubliceerd essay met publicatie in het literaire tijdschrift Tirade.
• Jan Hanlo Essayprijs Groot (7000 euro plus een trofee ontworpen eerst van sieradenmaker Lucy Sarneel, 2021 door Alma Teer) bekroont een essaybundel die in de voorgaande twee jaar gepubliceerd is.

In 2011 werd Tirade vervangen door De Groene Amsterdammer die mede-organisator werd. Zo kwam er naast de vaste prijzen voor essays en essaybundels ook een media-essayprijs: in 2011 voor het beste strip-essay (schets en synopsis) en in 2013 voor het beste film-essay.

Winnaars en genomineerden

Jaar	Categorie	Winnaar en overige genomineerden
1999		Joke J. Hermsen – Unheimlich mooi. Over (ge)weldadige kunst Ewout Hoorn – Where Extremes Meet Peter van Lier – Gedachten onder een Cromwell helm
2001	Klein	Pieter Hoexum – Een Laocoon in het Rokin
	Groot	Tijs Goldschmidt – Oversprongen Piet Meeuse – Oud nieuws Matthijs van Boxsel – De encyclopedie van de domheid
2003	Klein	Geert Buelens – Imagoprobleem, zei u?
	Groot	Douwe Draaisma – Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt Hermann von der Dunk – Mensen, machten, mogelijkheden Stefan Hertmans – Het putje van Milete
2005	Klein	Karel Soudijn – Erfenis van James Vincent van den Brink – Ideaal strafrecht Alexander von Schmid – Het denken over goed en kwaad is beter af zonder vrije wil
	Groot	Rudy Kousbroek – Opgespoorde wonderen Bart Tromp – Hoe de wereld in elkaar zit Piet Gerbrandy – Een steeneik op de rotsen
2007	Klein	Jan-Hendrik Bakker – Een coyote in de volkstuin Arjen van Veelen – Twaalfduizend voet boven Dubai
	Groot	Roel Bentz van den Berg – Zapdansen Nicole Montagne – De neef van Delvaux Dirk van Weelden – Straatsofa
2009	Klein	Arjen van Veelen – Suum cuique Tiny Rutten – Waarom het Nederlands de lingua franca van de Europese Unie moet worden Coco Schrijber – Klink
	Groot	David Van Reybrouck – Pleidooi voor populisme Oscar van den Boogaard – Snobisme voor beginners Wytske Versteeg – Dit is geen dakloze
2011	Klein	Mirjam Hommes – Brein Anouk van Kampen – Smaakvolle televisie Maria Foerier – Anders kijken
	Groot	Joke J. Hermsen – Stil de tijd Pieter Steinz – Duivelskunstenaar Frank Martinus Arion – Intimiteiten van het schrijven
	Strip	Jeroen Funke – Spruitjes, bier, leverworst Margreet de Heer – Om de intimiteit Tijn Snoodijk Wouter Gresnigt en Kasper Peters – Ontvangst Bas Köhler – Tegen lege dozen Gerrie Hondius – Rook Jeroen de Leijer – Eefje Wentelteefje & de grèffik noffel Albo Helm – Exit Light Milan Hulsing – Stille chaos Sam Peeters
2013	Klein	Daan Stoffelsen – Waarschuwingen, ravijnen en ziekenhuisgebouwen Ruth Lasters – Alice's valsnelheid Jan Truijens Martinez en Anouk van Kampen – Alles wat al gezegd is
	Groot	Marja Pruis – Kus mij, straf mij Louise Fresco – Hamburgers in het paradijs Joep Leerssen – Spiegelpaleis Europa Willem Schinkel – De nieuwe democratie Peter Venmans – Het derde deel van de ziel
	Film	Stephane Kaas – To-Do-Lijst Hee-Sung Choi – A Room of One's Own Harm van den Berg en Pépé Smit – Composition in Color
2015	Klein	Miriam Rasch – Een kleine biologische banaan: fonofilia in 12 scènes Jeroen Hopster – Attenborough en de aantrekkingskracht: over de liefde als illusie Benjamin De Mesel – Mark groet 's morgens de smartphone Coco Schrijber – Gods bandrecorder loopt altijd
	Groot	Arjen van Veelen – En hier een plaatje van een kat Rutger Bregman – Gratis geld voor iedereen Bas Heijne – Angst en schoonheid. Louis Couperus, de mystiek der zichtbare dingen Stephan Sanders – Iets meer dan een seizoen Joost de Vries – Vechtmemoires
2017	Klein	André Keikes – De waan van vrede in het park Deru Schelhaas – Ciorans disclaimer Coco Schrijber – Catfight
	Groot	Sana Valiulina – Winterse buien Jan-Hendrik Bakker – In stilte Rob van Essen – Kind van de verzorgingsstaat Kees 't Hart – Het gelukkige schrijven Merlijn Schoonenboom – De nimf en de bunny
2019	Klein	Tom Springveld - De ongewone zoon Bauke Vermaas - Met andere ogen Hannah de Vries - Robotliefde
	Groot	Carolina Trujillo – Meisjes in blessuretijd Kester Freriks - Stilte, ruimte, duisternis [fragment] Thomas Heerma van Voss - Plaatsvervangers [fragment] Jan Postma - Vroege werken [fragment] Marja Pruis - Genoeg nu over mij [fragment] Simon(e) van Saarloos - Enz. Het Wildersproces
2021	Klein	Münise Yavuz - De flat Christine Geense - De onzichtbare radio Bauke Vermaas - Je zou willen schrijven
	Groot	Sinan Çankaya - Mijn ontelbare identiteiten Marian Donner - Zelfverwoestingsboek Sytske Frederika van Koeveringe - Dag nacht licht toch Miriam Rasch - Frictie Charlotte Van den Broeck - Waagstukken
2023	Klein	Maris van der Meij Voorbij de geweldige jaren tachtig Elianne Dummer -  'Over het hele woord' Eline Dhaen - 'Uitkramen'
	Groot	Jan Postma - Is dit alles? Roel Bentz van den Berg - De straatwaarde van de ziel Dilara Bilgiç - De gelabelde Basje Boer - Pose Mira Feticu - Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal
2025	Klein	Hannah Boekestijn - Het jaar waarin ik beroemd wilde worden Sixtine Bérard - Naar wolken staren en van daaruit de wereld veranderen Julia de Dreu - Vader en dochter
	Groot	Wytske Versteeg - Waar Nikki Dekker - Graafdier Marian Donner - Rooksignalen Meredith Greer - Bedenktijd Eke Krijnen - Een echte ouder