Koolstofgroep

Dit artikel gaat over de elementen die in het periodiek systeem in de rij van koolstof staan. Zie koolwaterstof voor de koolstofgroepen als chemische vertakking.

Elementen van de koolstofgroep (IUPAC-groepsnummer 14, vroeger bekend als IVa) uit het periodiek systeem werden vroeger soms wel de tetrel-elementen genoemd (afkorting Tt) om aan te duiden dat zij zich in verbindingen met de alkalimetalen (Zintl-verbindingen) als vierwaardige anionen Tt⁴⁻ kunnen gedragen. Daarbij moet echter de 4− als lading met een korreltje zout genomen worden. Het is beter om van een oxidatiegetal −IV te spreken omdat door covalentie de lading ter plekke van het tetrelatoom zeker niet 4− bedraagt.

Chemische groepen
Alkalimetalen (1)
Aardalkalimetalen (2)
Scandiumgroep (3)
Titaangroep (4)
Vanadiumgroep (5)
Chroomgroep (6)
Mangaangroep (7)
IJzergroep (8)
Kobaltgroep (9)
Nikkelgroep (10)
Kopergroep (11)
Zinkgroep (12)
Boorgroep (13)
Koolstofgroep (14)
Stikstofgroep (15)
Zuurstofgroep (16)
Halogenen (17)
Edelgassen (18)
Portaal   Scheikunde

Het oxidatiegetal −IV dat resulteert in een edelgasconfiguratie moet ook eerder als uitzonderlijk dan als typerend voor deze groep gezien worden en komt alleen in verbindingen met elementen met extreem lage elektronegativiteit voor.

In combinatie met andere elementen overwegen andere oxidatiegetallen. In oxiden overwegen de oxidatiegetallen II en IV. Er is naast CO₂ (koolstofdioxide) ook CO (koolstofmonoxide), naast SiO₂ (kiezel, kwarts) ook SiO enzovoorts. Het karakter van de oxiden verschuift geleidelijk van zuur naar basisch van boven naar beneden.

Covalentie speelt een bijzonder grote rol in de chemie van deze groep en koolstof is daar het meest extreme voorbeeld van.

De elementen in de koolstofgroep zijn in het periodiek systeem hieronder gekleurd.

	1 Ia																	18 0
1	1 H	2 IIa	Periodiek systeem										13 IIIa	14 IVa	15 Va	16 VIa	17 VIIa	2 He
2	3 Li	4 Be											5 B	6 C	7 N	8 O	9 F	10 Ne
3	11 Na	12 Mg	3 IIIb	4 IVb	5 Vb	6 VIb	7 VIIb	8 VIIIb	9 VIIIb	10 VIIIb	11 Ib	12 IIb	13 Al	14 Si	15 P	16 S	17 Cl	18 Ar
4	19 K	20 Ca	21 Sc	22 Ti	23 V	24 Cr	25 Mn	26 Fe	27 Co	28 Ni	29 Cu	30 Zn	31 Ga	32 Ge	33 As	34 Se	35 Br	36 Kr
5	37 Rb	38 Sr	39 Y	40 Zr	41 Nb	42 Mo	43 Tc	44 Ru	45 Rh	46 Pd	47 Ag	48 Cd	49 In	50 Sn	51 Sb	52 Te	53 I	54 Xe
6	55 Cs	56 Ba	↓	72 Hf	73 Ta	74 W	75 Re	76 Os	77 Ir	78 Pt	79 Au	80 Hg	81 Tl	82 Pb	83 Bi	84 Po	85 At	86 Rn
7	87 Fr	88 Ra	↓↓	104 Rf	105 Db	106 Sg	107 Bh	108 Hs	109 Mt	110 Ds	111 Rg	112 Cn	113 Nh	114 Fl	115 Mc	116 Lv	117 Ts	118 Og
Lanthanoïden			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb	71 Lu
Actinoïden			89 Ac	90 Th	91 Pa	92 U	93 Np	94 Pu	95 Am	96 Cm	97 Bk	98 Cf	99 Es	100 Fm	101 Md	102 No	103 Lr
			Chemische reeksen van het periodiek systeem
			Alkalimetalen			Aardalkalimetalen			Overgangsmetalen			Hoofdgroepmetalen			Metalloïden
			Niet-metalen			Halogenen			Edelgassen			Lanthanoïden			Actinoïden