Kruisbladwalstro-associatie

De kruisbladwalstro-associatie (Urtico-Cruciatetum) is een associatie uit het verbond van look-zonder-look (Galio-Alliarion). De associatie omvat hoofdzakelijk eutrafente zoomvegetatie.

Kruisbladwalstro-associatie
Een vegetatieaspect in de lente
Syntaxonomische indeling
Klasse: Galio-Urticetea (klasse van nitrofiele zomen) Orde: Glechometalia (orde van nitrofiele zomen) Verbond: Galio-Alliarion (verbond van look-zonder-look)
Associatie
Urtico-Cruciatetum Dierschke 1973
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

Naamgeving en codering

Synoniemen
Urtico-Cruciatetum laevipedis Dierschke 1973

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r34Aa03
• BWK-karteringscode: hr
• Natura2000-habitattypecode (EU-code): H6430C

De wetenschappelijke naam Urtico-Cruciatetum is afgeleid van de botanische namen van respectievelijk grote brandnetel (Urtica dioica) en kruisbladwalstro (Cruciata laevipes).

Fysiognomie

Close-up van de associatie met beide naamgevende soorten op de voorgrond.

De kruisbladwalstro-associatie is fysiognomisch behoorlijk variabel, maar wordt vooral gekarakteriseerd door kruisbladwalstro. De associatie omvat ruigten en graslanden.

Afgestorven stengelresten van grote brandnetel (uit het voorgaande jaar) kunnen nog lang blijven staan, en laten in dit voorjaarsaspect zien hoe hoog deze ruigtegemeenschap kan worden in de zomer.

Ecologie

De kruisbladwalstro-associatie komt voor op meso-eutrofe tot eutrofe, humeuze, matig droge tot lichtvochtige bodems. Het kan gaan om zowel zand-, leem-, löss- en niet te zware kleigrond. In volledig natuurlijke landschappen treedt deze gemeenschap vooral op in open plekken van loofbossen en -struwelen op rivieroeverwallen en oude stroomruggen.

Subassociaties in Nederland en Vlaanderen

De kruisbladwalstro-associatie kent in Nederland en Vlaanderen twee subassociaties.

• subassociatie met look-zonder-look (Urtico-Cruciatetum alliarietosum)
• subassociatie met grote vossenstaart (Urtico-Cruciatetum alopecuretosum)

Vegetatiezonering

In de vegetatiezonering kan de kruisbladwalstro-associatie contactgemeenschappen vormen met een relatief groot aantal andere syntaxa. Vaak treedt de kruisbladwalstro-associatie op als zoomvegetatie langs gemeenschappen uit de klasse van doornstruwelen of de klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond. Soms staat de associatie ook in contact met (andere) zomen, van de marjolein-klasse.

Verspreiding

Het verspreidingsgebied van de kruisbladwalstro-associatie omvat ruwweg Zuid-, Centraal-, West- en Oost-Europa, met uitstralingen naar het Midden-Oosten. Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied van de kruisbladwalstro-associatie ligt in Zuid-Europa. De noordgrens van het verspreidingsgebied loopt door Midden-Nederland. In Nederland is de associatie zo goed als gebonden aan het fluviatiel en Zuidlimburgs district.

Fauna

Een opvallende verschijning die vaak in deze gemeenschap aan te treffen is, is de walstrobladmijt.

Diagnostische taxa

In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa voor de kruisbladwalstro-associatie.

Diagnostiek	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
associatiekentaxa	kruisbladwalstro	Cruciata laevipes
	torenkruid	Turritis glabra
	stijve steenraket	Erysimum virgatum
verbondskentaxa	look-zonder-look	Alliaria petiolata
klassekentaxa	grote brandnetel	Urtica dioica
	hondsdraf	Glechoma hederacea
	kleefkruid	Galium aparine
begeleidende taxa	dauwbraam	Rubus caesius

Fotogalerij

• 
  De associatie als zoom van een loofstruweel.
• 
  Close-up van de subassociatie met grote vossenstaart.
• 
  De kruisbladwalstro-associatie als zoom langs een schuur.
• 
  De associatie als zoom van faciës van dauwbraam.
• 
  De associatie op een open plek in een doornstruweel op de oeverwal van een rivier.
• 

Zie ook

• Vegetatiekunde van A tot Z

Mediabestanden

Zie de categorie Urtico-Cruciatetum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Indeling van de Galio-Urticetea (klasse van nitrofiele zomen)

Orde: Glechometalia (orde van nitrofiele zomen)

Verbond: Galio-Alliarion (verbond van look-zonder-look)
Associaties:
Claytonio-Anthriscetum caucalidis (associatie van fijne kervel en winterpostelein)
Torilidetum japonicae (heggendoornzaad-associatie)
Urtico-Cruciatetum (kruisbladwalstro-associatie)
Alliario-Chaerophylletum (associatie van look-zonder-look en dolle kervel)
Urtico-Aegopodietum (zevenblad-associatie)
Heracleo-Sambucetum ebuli (kruidvlier-associatie)

Orde: Circaeo-Stachyetalia sylvaticae (bosandoorn-orde)

Verbond: Atropion bellae-donnae (wolfskers-verbond)
Associaties:
Atropo-Epilobietum (associatie van ruig hertshooi en koninginnekruid)