Deze lijst van hoofdingenieurs-directeuren van Rijkswaterstaat is een onderdeel van de lijst van alle managers die leiding gegeven hebben aan een regionale of specialistische eenheid van Rijkswaterstaat. Tot aan 1848 werd niet gesproken van Rijkswaterstaat maar van de Waterstaat. Deze organisatie werkte zowel onder centraal gezag als onder de verantwoordelijkheid van het provinciaal bestuur. Na het tot stand komen van de Provinciewet in 1848 kregen de provincies het recht een eigen "waterstaat" op te richten. In de loop van 20 jaar gebeurde dat in alle provincies. Ter onderscheid van deze Provinciale Waterstaten werd de centrale organisatie aangeduid met 's Rijks Waterstaat, later aaneengeschreven als Rijkswaterstaat. Heel lang was het gebruik van het lidwoord in combinatie met Rijkswaterstaat de verwijzing naar dit onderscheid (de Provinciale Waterstaten tegenover de Rijkswaterstaat). Tegen het einde van de 20e eeuw, toen alle Provinciale Waterstaten inmiddels door reorganisaties verdwenen waren, werd Rijkswaterstaat meer en meer als een eigennaam gezien en werd het lidwoord achterwege gelaten.
Deze lijst is een vervolg op de lijst van hoofdingenieurs van de Waterstaat en Rijkswaterstaat, die handelt over de periode 1811 - 1903 en de Lijst van inspecteurs van de Waterstaat over de periode 1798 - 1811. In de loop van de tijd heeft de organisatie veel verschillende organisatievormen gehad. De lijst van managers wordt daarom steeds voorafgegaan door een overzicht van de organisatievorm in de betreffende periode. De nummering van de managers is doorlopend.
Nadat in de eerste periode de regionale chefs aangeduid worden met de term inspecteur, wordt in de Franse tijd l'ingenieur en chef gebruikt, later in het Nederlands vertaald als hoofdingenieur. (In 1811 werd het Koninkrijk Holland door Napoleon Bonaparte ingelijfd bij het Franse Keizerrijk).
In de lijst zijn tevens de hoogste bazen van de organisatie opgenomen omdat zij doorgaans eerder in hun loopbaan een rol als regionale baas vervulden. Deze hoogste bazen zijn ook afzonderlijk vermeld in de lijst van directeuren-generaal Rijkswaterstaat.
Op 1 juli 1903 werd een reorganisatie doorgevoerd waarin de districten directies werden. Ook werd een aantal rangsbenamingen doorgevoerd:
- Hoofdingenieur werd hoofdingenieur-directeur (HID),
- Inspecteur werd inspecteur-generaal (IG) en
- Hoofdinspecteur werd hoofdinspecteur-generaal (HIG).
Meer informatie code, directie ...
Sluiten
Minister Lely - zelf ingenieur - vond dat de minister wel rechtstreeks met de hoofdingenieurs-directeuren kon communiceren en vond de functie hoofdinspecteur-generaal overbodig. Toen de zittende HIG in mei 1914 met pensioen ging werd de functie opgeheven en was er dus (weer) geen centrale leiding van Rijkswaterstaat.
Meer informatie code, directie ...
Sluiten
In 1917 werd naast het begrip directie het district weer ingevoerd, een maatregel, die het mogelijk maakte het hoofd van een eenheid lager te salariëren dan op het niveau van hoofdingenieur-directeur. Het zou (in 1918) alleen toegepast worden voor Groningen en later voor de specialistische eenheden, die vanaf 1923 ontstonden. In mei 1918 verviel de nummering van de directies.
De wijzigingen op het schema van 1914 betroffen:
Meer informatie code, directie ...
Sluiten
Naast bovenstaande wijzigingen was op 1 mei 1919 de Dienst der Zuiderzeewerken opgericht, een organisatie buiten Rijkswaterstaat met een eigen directeur-generaal. Deze is wel in de overzichten opgenomen met de volgende kleurcode:
De discussie over wel of niet eenhoofdig leiderschap van Rijkswaterstaat bleef doorgaan. De organisatie wilde het, minister Lely was van mening veranderd en wilde het inmiddels ook, maar de Tweede Kamer was bang dat een dergelijke figuur te veel macht kreeg. Het compromis werd de aanstelling van een derde inspecteur-generaal (in algemene dienst), die als primus inter paris moest opereren.
Meer informatie code, directie ...
|
|
|
|
|
|
|
Inspecteur-generaal in algemene dienst |
IGa | ir. G. Rooseboom |
|
|
|
|
Sluiten
Tot 1930 werden er ten opzichte van dit organisatieschema alleen nog enkele specialistische districten opgericht, waarvan er één in 1929 in een directie werd omgezet. Alleen eenheden waar een hoofdingenieur-directeur aan het hoofd stond zijn met een achtergrondkleur weergegeven. Alleen HID-en zijn in de jaaroverzichten vermeld.
Meer informatie code, taakgebied ...
Sluiten
Op 1 april 1930 kreeg Rijkswaterstaat weer een centrale leiding in de persoon van Johan Ringers, die de nieuw gecreëerde functie directeur-generaal kreeg. De inspecties werden opgeheven en ter ondersteuning van de directeur-generaal werd een centrale directie gevormd – de Directie van de Waterstaat – waar enkele hoofdingenieurs-directeuren werkzaam waren. Ringers bedong bij zijn aanstelling dat de Dienst der Zuiderzeewerken onder zijn bevelen kwam te vallen (dit werd pas formeel in 1935 geregeld).
Meer informatie code, directie ...
Sluiten
Wijzigingen ten opzichte van dit organisatieschema worden gevormd door de opheffing van een aantal districten, en de vorming van enkele nieuwe districten en directies:
Meer informatie code, taakgebied ...
Sluiten
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog zag de organisatie er als volgt uit:
Meer informatie code, directie ...
Sluiten
Tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog zijn nog een aantal wijzigingen opgetreden, bestaande uit de instelling van nieuwe diensten en (na de oorlog) de overkomst van diensten van andere departementen (het Technisch Bureau der Domeinen, belast met de uitvoering van landaanwinningswerken in Zeeland en langs de waddenkust, van het Ministerie van Financiën en het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater (RIZA) van het Ministerie van Sociale Zaken). Bijzondere vermelding verdienen ook de Dienst Bijzonder Beheer, die tijdens de oorlog de taak van de Genie voor militaire objecten overnam en de Dienst Droogmaking Walcheren, die nooit formeel is ingesteld en opgeheven maar wel het herstel van de door oorlogshandelingen vernielde dijken van Walcheren herstelde en waarover "Het Verjaagde Water" van A. den Doolaard verhaalt.
Verder werd in 1948 de Dienst Straatklinkercontrole afgesplitst van het Rijkswegenbouwlaboratorium. Ook in 1948 verdween het begrip district uit de organisatie. Er werd alleen nog gesproken van directies of diensten. Pas in 2005 zou het begrip district terugkeren als nieuwe naam voor de dienstkring.
Meer informatie code, taakgebied ...
Sluiten
In onderstaand schema zijn de verschillende mutaties aangegeven voor alle HID-en, waarbij de managers in volgorde van geboortejaar staan. De organisatie-eenheid, waarin ze in het betreffende jaar leiding aan gaven is weergegeven met een lettercode en een kleurcode, zoals aangegeven in bovenstaande tekst. De kleurcode blijft in de opvolgende schema's gelijk voor een bepaald geografisch gebied of specialisme. Als er in het schema geen kleur als achtergrond heeft is betrokkene op dat moment geen HID (tenzij betrokkenen deel uitmaken van een hogere managementlaag (Inspectie IG1, IG2 of IGa)).
De afdelingshoofden van de Directie van de Waterstaat (DW) met de rang van HID zijn met een eenletterige code (A, W, N) zon