Lijst van plaatsen met een Romeins theater

De Romeinen bouwden in de oudheid honderden theaters verspreid over het grondgebied van het Romeinse Rijk. Het Romeinse theater was een geëvolueerde versie van het oude Griekse theater en werd vanaf de tijd van keizer Augustus (27 v.Chr. - 14 n.Chr) overal in het rijk gebouwd.

Het theater van Bosra

Het theater van Orange

Het Romeinse theater ten opzichte van andere theaters

Het Romeinse theater verschilt op een aantal punten van zijn Griekse voorganger;

• Een Romeins theater is gebouwd uit beton en baksteen, waar de Grieken natuursteen gebruikten.
• De cavea is niet geheel of zelfs helemaal niet tegen een natuurlijke heuvel gebouwd en wordt ondersteund door een kunstmatige constructie.
• Het Romeinse theater vormt een afgesloten geheel doordat het podiumgebouw tegen de cavea aan is gebouwd. De Grieken hadden ook een podiummuur, maar deze stond los achter het podium.

Een aantal oude Griekse theaters is door de Romeinen verbouwd en vergroot, waardoor ook deze bouwwerken gedeeltelijk tot de Romeinse theaters worden gerekend. Een voorbeeld hiervan is het theater van Efeze.

Het Romeinse theater mag niet worden verward met het Romeinse amfitheater. Het theater is halfrond en heeft een podiumgebouw, een amfitheater heeft een ovale vorm met tribunes rondom de arena. Daarnaast is er nog onderscheid te maken tussen het theater en het odeion (of odeum), dat dezelfde vorm heeft, maar kleiner is en meer gebruikt werd voor zang- en muziekvoorstellingen.

Grondplan van een standaard theater en een amfitheater

Lijst van plaatsen met een Romeins theater

Een aantal van de Romeinse theaters is nog grotendeels intact en wordt weer gebruikt voor diverse voorstellingen. Bekende voorbeelden zijn deze theaters staan in Aspendos, Orange en Bosra. Van andere theaters staan nog delen overeind, of zijn alleen de fundamenten teruggevonden. Een aantal theaters zijn alleen bekend uit bronnen uit de oudheid, maar restanten zijn nooit teruggevonden.

Dit is een lijst van bekende Romeinse theaters, ingedeeld per land.
De lijst is nog niet compleet.

Albanië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Butrint	Buthrotum

Algerije

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Annaba	Hippo Regius
Cherchell	Caesarea
Djemila	Cuicul	Romeins theater van Djemila
Guelma	Calama
Khamissa	Thubursicum Numidarum
M'daourouch	Madauros
Skikda	Rusicade
Timgad	Thamugas
Tébessa	Theveste
Tipasa	Tipasa

Bulgarije

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Plovdiv	Philippopolis	Romeins theater van Plovdiv
Sofia	Serdica
Stara Zagora	Augusta Trajana

Cyprus

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Episkopi	Curium
Paphos	Paphus
Salamis	Salamis
Soli	Soli

Duitsland

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Mainz	Moguntiacum	Romeins theater van Mainz

Egypte

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Alexandrië	Alexandria
El-Bahnasa	Oxyrhynchus
Sheikh 'Ibada	Antinoöpolis
Tell el-Farama	Pelusium

Frankrijk

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Aix-en-Provence	Aquae Sextiae
Alba-la-Romaine	Alba Helviorum
Agen	Aginnum
Autun	Augustodonum	Romeins theater van Autun
Argenton-sur-Creuse	Argentomagus
Arles	Arelate	Romeins theater van Arles
Bardiaux	Boxum	Romeins theater van Bardiaux
Châteaubleau
Drevant	Derventum
Fréjus	Forum Julii
Genainville	Petromantalum
Lillebonne	Juliobona
Lyon	Lugdunum	Antiek theater van Lugdunum
Mandeure	Epomanduodurum	Romeins theater van Mandeure
Montbrison (Moingt)	Aquae Segetae
Néris-les-Bains	Aquae Nerii
Orange	Arausio	Romeins theater van Orange
Rouen	Rotomagus
Saint-Germain-d'Esteuil	Noviomagus Biturigum
Saint-Rémy-de-Provence	Glanum
Thénac
Vaison-la-Romaine	Vasio Vocontiorum	Romeins theater van Vaison-la-Romaine
Valognes	Alauna
Le Vieil-Évreux	Gisacum
Vienne	Vienna	Romeins theater van Vienne
Vieux-Poitiers	Briva	Gallo-Romeins theater van Vieux-Poitiers

Griekenland

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Chersonissos	Chersonissos
Githion	Gythium
Gortys	Gortyn
Korinthe	Corinthus
Kos	Cos
Lissos	Lissos
Littos	Lyttus
Nicopolis	Nicopolis

Hongarije

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Tác	Gorsium

Israël

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Beet She'an	Scythopolis
Caesarea (Maritima)	Caesarea	Theater van Herodes
Shuni
Jeruzalem	Hierosolyma	Theater van Herodes
Tiberias
Tzippori	Dioceserea

Italië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Albe	Alba Fucens
Anzio	Antium
Aosta	Augusta Praetoria Salassorum
Atri	Hatria
Ascoli Piceno	Asculum	Romeins theater van Ascoli Piceno
Bacoli	Bauli
Baia	Baiae
Bene Vagienna	Augusta Bagiennorum
Benevento	Beneventum	Romeins theater van Benevento
Bevagna	Mevania
Brescia	Brixia
Carsulae	Carsulae
Cassino	Casinum
Castelleone di Suasa	Suasa
Catania	Catina	Romeins theater van Catania
Chieti	Teate
Concordia Sagittaria	Iulia Concordia
Corfinio	Corfinium
Ercolano	Herculaneum
Falerone	Falerio Picenus
Ferentino	Ferentium
Ferento (Viterbo)	Ferentum
Fiesole	Faesulae	Romeins theater van Fiesole
Formia	Formiae
Galeata	Mevaniola
Grumento Nova	Grumentum
Gubbio	Iguvium
Ercolano	Herculaneum
Iuvanum	Iuvanum
Lanuvio	Lanuvium
Lecce	Lupiae
Libarna
Marina di Gioiosa Ionica	Romechium
Minturno	Minturnae
Miseno	Misenum
Napels	Neapolis	Romeins theater van Napels
Nora	Nora
Nocera Superiore	Nuceria
Ostia Antica	Ostia
Otricoli	Ocriculum
Palazzolo Acreide	Acrae
Prata d'Ansidonia	Peltuinum
Pietrabbondante	Bovianum Vetus
Pompeii	Pompeii	Theater van Pompeii
Rome	Roma	Theater van Balbus
Rome	Roma	Theater van Marcellus
Rome	Roma	Theater van Pompeius
San Vittorino	Amiternum
Sarno	Sarnus
Sepino	Saepinum
Sessa Aurunca	Sessa Aurunca	Romeins theater van Sessa Aurunca
Sibari	Sybaris
Spoleto	Spoletium	Romeins theater van Spoleto
Syracuse	Syracusae	Grieks theater van Syracuse (Grieks-Romeins)
Taormina	Tauromenium	Grieks theater van Taormina (Grieks-Romeins)
Teano	Teanum Sidicinum
Teramo	Interamnia Praetuttiorum
Terracina
Tivoli	Tibur
Triëst	Tergeste	Romeins theater van Triëst
Turijn	Augusta Taurinorum
Tuscolo	Tusculum
Urbisaglia	Urbs Salvia
Venafro	Venafrum
Verona	Verona
Villa Literno	Liternum
Villa Potenza (Macerata)	Helvia Recina
Volterra	Volterrae	Romeins theater van Volterra
Ventimiglia	Albium Intemelium

Jordanië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Amman	Philadelphia	Romeins theater van Amman
Bosra	Nova Trajana Bostra	Romeins theater van Bosra
Jerash	Gerasa	Zuidelijk theater
Jerash	Gerasa	Noordelijk theater
Pella	Pella
Petra	Petra
Raphana	Abila
Umm Qais	Gadara

Kroatië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Pula	Pietas Iulia Pola
Solin	Salona
Vis	Issa

Libanon

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Byblos	Byblos

Libië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Cyrene	Cyrene
Leptis Magna	Lepcis Magna
Sabratha	Sabratha	Romeins theater van Sabratha

Luxemburg

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Dalheim	Ricciacus

Macedonië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Bitola	Heraclea Lyncestis
Ohrid	Lychnidus	Antiek theater van Ohrid
Skopje	Scupi
Stobi	Stobi

Marokko

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Dchar Djedid (Asilah)	Iulia Constantia Zilil

Oostenrijk

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Magdalensberg	Virunum

Palestina

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Jericho	Jericho	Theater van Herodes
Nablus	Neapolis

Portugal

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Braga	Bracara augusta
Évora	Ebura
Lissabon	Olisipo	Romeins theater van Lissabon

Spanje

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Alcúdia	Pollentia
Badalona	Baetulo
Baelo Claudia	Baelo Claudia
Cádiz	Gades
Cartagena	Carthago Nova
Casas de Reina	Regina
Calatayud	Bilbilis
Clunia	Colonia Clunia Sulpicia
Córdoba	Corduba
Huesca	Osca
Málaga	Malaca
Medellín	Metellinum
Mérida	Emerita Augusta	Romeins theater van Mérida
Itálica	Italica
Osuna	Genitiva Julia
Ronda	Acipinio
Sagunto	Saguntum
San Roque	Carteia
Segóbriga	Saelices
Tarragona	Tarraco
Zaragoza	Caesarea Augusta

Syrië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Apamea	Apamea
Banias	Caesarea Philippi
Jableh	Gabala
Nebi Huri	Cyrrhus
Palmyra	Palmyra
Qanawat	Canatha
Shahba	Shahba

Tunesië

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Aïn Tounga	Thignica
Hamman Daradji	Bulla Regia
Sbeitla	Sufetula
Tunis	Carthago

Turkije

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Aphrodisias	Aphrodisias
Aspendos	Aspendos	Romeins theater van Aspendos
Cyrrhus	Cyrrhus
Efeze	Ephesus
Hiërapolis	Hierapolis
Milete	Miletus
Myra	Myra
Perge
Sardis	Sardis
Selge
Side	Side	Romeins theater van Side

Verenigd Koninkrijk

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
St Albans	Verulamium	Romeins theater van Verulamium

Zwitserland

Stad (moderne naam)	Stad (Romeinse naam)	Theater	Coördinaten	Afbeelding
Augst	Augusta Raurica
Avenches	Aventicum
Lausanne	Lousonna
Lenzburg	Lencis

Zie ook

• Romeins theater (gebouw)
• Lijst van plaatsen met een Romeins amfitheater
• Lijst van plaatsen met een Romeins circus

Referentie

• (en) Signaromanorum.org Teatri-Theaters
• (fr) Carte des Theatres Antiques
• (en) Ancient Theatres

Mediabestanden

Zie de categorie Ancient Roman theatres van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.