Lithiumbis(trimethylsilyl)amide

Lithiumbis(trimethylsilyl)amide (afgekort tot LiHMDS of LHMDS) is een organische verbinding met als brutoformule ${\displaystyle {\ce {C6H18LiNSi2}}}$, of met meer nadruk op de structuur ervan: ${\displaystyle {\ce {((CH3)3Si)2NLi}}}$ of ${\displaystyle {\ce {(TMS)2NLi}}}$, waarbij TMS staat voor trimethylsilyl. De verbinding komt voor als een kleurloze vaste stof, die hevig reageert in contact met water. Het is een sterke, niet-nucleofiele base, die zowel als base en als ligand gebruikt wordt. Lithiumbis(trimethylsilyl)amide komt ook voor als dimeer.

Lithiumbis(trimethylsilyl)amide
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van het dimeer van lithiumbis(trimethylsilyl)amide
Algemeen
Molecuul­formule	C6H18LiNSi2
IUPAC-naam	lithiumbis(trimethylsilyl)amide
Andere namen	lithiumhexamethyldisilazaan, LiHMDS, LHMDS
Molmassa	167,32582 g/mol
SMILES	[Li+].C[Si](C)(C)[N-][Si](C)(C)C
InChI	1S/C6H18NSi2.Li/c1-8(2,3)7-9(4,5)6;/h1-6H3;/q-1;+1
CAS-nummer	4039-32-1
Wikidata	Q219037
Beschrijving	Kleurloze of witte vaste stof
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar
H-zinnen	H228 - H314
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P210 - P280 - P305+P351+P338 - P310
VN-nummer	2924
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	vast
Kleur	kleurloos-wit
Dichtheid	0,815 g/cm³
Smeltpunt	71-72 °C
Kookpunt	(bij 0,133 Pa) 80-84 °C
Vlampunt	8 °C
Goed oplosbaar in	tetrahydrofuraan, n-hexaan, tolueen
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Lithiumbis(trimethylsilyl)amide wordt doorgaans commercieel verhandeld in oplossing (tolueen, n-hexaan, THF of MTBE).

Synthese

Hoewel lithiumbis(trimethylsilyl)amide in de handel verkrijgbaar is, kan het ook in situ bereid worden door reactie van bis(trimethylsilyl)amine met n-butyllithium:^[1][2]

${\displaystyle {\ce {[(CH3)3Si]2NH + C4H9Li -> [(CH3)3Si]2NLi + C4H10}}}$

Via vacuümdestillatie is de stof te zuiveren.

Reacties

Lithiumbis(trimethylsilyl)amide wordt gebruikt in de synthese van coördinatieverbindingen met lage coördinatiegetallen. Dit is het gevolg van de sterische hindering van het grote trimethylsilylamide-ligand. Voorbeelden van M[N(TMS)₂]₃ omvatten complexen van scandium, titanium, vanadium en ijzer.^[3] Behandeling met trimethylchloorsilaan geeft tris(trimethylsilyl)amine, waarin een stikstofatoom met coördinatiegetal 3 voorkomt. Deze molecule bezit een trigonaal planaire moleculaire geometrie rondom het stikstofatoom.

In de organische chemie wordt lithiumbis(trimethylsilyl)amide vaak gebruikt als sterke base, bijvoorbeeld om lithiumacetylide te maken,^[4] of om een enolaat te bereiden, zoals met benzylideenaceton:^[2]

Enolaatvorming met lithiumbis(trimethylsilyl)amide

De werking van lithiumbis(trimethylsilyl)amide is vergelijkbaar met die van lithiumdi-isopropylamide (LDA).

Externe link

• (en) MSDS van lithiumbis(trimethylsilyl)amide

Bronnen, noten en/of referenties

1. E.H. Amonoo-Neizer, R.A. Shaw, D.O. Skovlin, B.C. Smith. (1966). GEEN TITEL OPGEGEVEN Inorganic Syntheses. 8 pag.: 19-22 DOI:10.1002/9780470132395.ch6
2. Danheiser, R. L.; Miller, R. F.; Brisbois, R. G.. (1990). Detrifluoroacetylative Diazo Group Transfer: (E)-1-Diazo-4-phenyl-3-buten-2-one Org. Synth.. 73 pag.: 134
3. Donald C. Bradley, Richard G. Copperthwaite. (1978). Transition Metal Complexes of Bis(Trimethyl-silyl)Amine (1,1,1,3,3,3-Hexamethyldisilazane) Inorganic Syntheses. 18 pag.: 112 DOI:10.1002/9780470132494.ch18
4. Melanie Reich. (2001). Addition of a lithium acetylide to an aldehyde; 1-(2-pentyn-4-ol)-cyclopent-2-en-1-ol5-9-2010 ChemSpider Synthetic Pages. 2001 pag.: 137 geraadpleegd op 5-9-2010. Gearchiveerd op 14 februari 2023.