Maaswerk

Maaswerk, traceerwerk of tracering is de stenen versiering in geometrische patronen in het boogveld van gotische vensters en nissen. Soms is ook een muurvlak van maaswerk voorzien, bijvoorbeeld de topgevel boven een gotisch venster. Ook op luchtbogen en spitsen komt men dit a-jour traceerwerk tegen.

Diverse traceringen, schematisch en uitgewerkt

Maaswerk in twee vensters van de Domkerk te Utrecht

Geschiedenis

Na ongeveer 1100 begint men het raamwerk te verdelen, aanvankelijk met smalle lancetbogen, maar al vrij snel verschijnen in de overgangstijd van het romaanse naar het gotische, meer traceerwerk. Eerst geometrisch, dan kruisend, netvormig en kromlijnig. De ramen worden tegelijkertijd groter en voorzien van decoraties (glas in lood). In het laatgotische en renaissance (Engeland: perpendicular) bouwtijdperk wordt het maaswerk echt fijn en lijkt het op kantwerk in steen vertaald.

Raamtraceringen

Men onderscheidt in raamtraceringen:

• Cirkel of ronde pas: een rond maaswerk
• Driepas: klaverbladvormig (rond) of met drie puntig toelopende passen
• Drieblad: motief van drie cirkels met puntige uiteinden die als geheel omsloten is.
• Vierpas: idem als driepas, maar met vier eindvormen
• Vierblad: idem als drieblad, maar met vier eindvormen
• Veelpas: idem als vierpas maar nu met meerdere eindvormen
• Visblaas: ronde tracering aan één kant puntig toelopend
• Tweesnuit: twee visblazen in een cirkel geplaatst
• Driesnuit: drie visblazen in een cirkel geplaatst
• Viersnuit: vier visblazen in een cirkel geplaatst
• Vijfsnuit: vijf visblazen in een cirkel geplaatst
• Druppel: een visblaas zonder toten
• Hart: een visblaas met één toot
• Blaasbalg: een vierpas waarvan er twee spits zijn.
• Hol en bol gebogen driehoek
• Vorktracering
• Gaffeltracering

Al deze vormen kunnen ook voorkomen in een blinde variant, hetgeen dan blindtracering wordt genoemd. Onder het maaswerk in een venster kan het maaswerk zowel worden gedragen door een deelzuiltje als door een montant, of meerdere van deze.