Marathon (sport)

De marathon is een hardloopwedstrijd vanaf 1896, die sinds 1908 gelopen wordt over een afstand van 42,195 km.

Marathon
Deelneemsters aan de marathon op de Olympische Spelen 2012 te Londen.
Algemene gegevens
Organisatie	België: KBAB  Nederland: Atletiekunie  Suriname: SAB Mondiaal: IAAF
Categorie	Hardlopen
Locatie	Weg / Atletiekbaan
Competities / Kampioenschappen
Kampioen­schappen	BK / NK / EK / WK / OS World Marathon Majors
Kampioenen
Belgisch kampioen	2:23.40 Gerd Devos 2:42.13 Karen Van Proeyen
Nederlands kampioen	2:04.45 Abdi Nageeye 2:28.47 Anne Luijten
Wereld­kampioen	2:08.27 Geoffrey Kirui 2:27.11 Rose Chelimo
Olympisch kampioen	2:06.26 Tamirat Tola 2:22.55 Sifan Hassan
Records
Belgisch record	2:03.36 Bashir Abdi 2:23.05 Marleen Renders
Nederlands record	2:04.45 Abdi Nageeye 2:13.44 Sifan Hassan
Europees record	2:03.36 Bashir Abdi 2:13.44 Sifan Hassan
Wereldrecord	2:00.35 Kelvin Kiptum 2:09.56 Ruth Chepngetich
Verwante sporten
Disciplines	60m 100m 200m 400m 800m 1000m 1500m 3000m 5000m 10000m 10 km 15 km Halve marathon 100km 4 x 100m 4 x 200m 4 x 400m 4 x 800m 4 x 1500m Zweedse estafette Veldlopen
Verwante sporten	Ultralopen Snelwandelen Hordelopen Triatlon Duatlon Trailrunning
Laatst bijgewerkt op: 13 oktober 2024
Portaal    Sport Atletiek

Geschiedenis van de marathon

De eerste loopwedstrijd met de naam marathon werd gelopen in 1896, en de huidige afstand van 42,195 km voor het eerst in 1908.

De discipline is volgens de legende verbonden aan de Slag bij Marathon uit het jaar 490 v.Chr., waarbij de Atheners (onder leiding van generaal Miltiades) de numeriek veel sterkere Perzen versloegen, wat de Eerste Perzische Oorlog in het voordeel van de Grieken besliste. Volgens het verhaal van Ploutarchos, 6 eeuwen later, zou een Griekse soldaat toen van het slagveld in Marathon naar Athene gesneld zijn (ongeveer 35 km) om het goede nieuws van de overwinning te melden. Geschiedkundig is dat verhaal niet betrouwbaar.

Het verslag van Herodotus, die niet lang na de slag geboren werd, vertelt een ander verhaal: de soldaat Pheidippides werd verschillende dagen vóór de slag van Athene naar Sparta gezonden om hulp te vragen.^[1] Na de weigering van de Spartanen liep de bode terug naar Athene, alles samen bijna 500 km. Bijna zes eeuwen later schreef Ploutarchos de klassieke versie van de legende op.^[2] Zijn boodschapper rende van Marathon naar Athene en viel dood neer na het uitbrengen van de woorden "Gegroet, we hebben gewonnen!" (χαίρετε, νικῶμεν – chairete, nikomen). Nog volgens Ploutarchos heette de loper Thersippos, maar hij vermeldt ook andere bronnen die hem Eukles noemden en in volle wapenuitrusting lieten lopen. Ook zonder deze fysieke ongerijmdheid is de historiciteit van het verhaal niet aannemelijk.

Niettemin bood het eind 19e eeuw de inspiratie voor de naam van een afstandsloop. Onder aanvoering van Pierre de Coubertin streefde de Olympische beweging naar de invoering van een groots internationaal sportevenement, dat tevens als een eerbetoon moest gelden aan klassieke idealen die in het oude Griekenland werden verondersteld. Om daaraan meer cachet te geven bedacht men de invoering van passende onderdelen: het discuswerpen en ook de marathonloop: een hardloopwedstrijd over een lange afstand, die werd beschouwd als de grens van het menselijk kunnen en waarin vooral het uithoudingsvermogen van de deelnemers flink op de proef zou worden gesteld. Op suggestie van de Franse filoloog Michel Bréal werd deze wedstrijd als marathonloop opgenomen in het programma van de eerste moderne Olympische Spelen. Die spelen van 1896 werden in Athene gehouden.

De officiële afstand van de marathon zoals die tot heden geldt, werd voor het eerst gelopen bij de Olympische Zomerspelen 1908 in Londen. Toen werd de oorspronkelijke afstand van 25 mijl verlengd naar 26 mijl en 385 yards, 42,195 km, dit om louter organisatorische redenen ten gevolge van een verzoek van het Britse koningshuis:^[3] de afstand tussen de start op het terrein voor Windsor Castle tot de finishlijn die precies voor de koninklijke tribune in het White City Stadion in West-Londen was uitgezet. Op de volgende Olympische Spelen werd er echter weer een andere afstand gelopen, en pas 12 jaar later werd internationaal definitief vastgelegd, dat de marathon over 42,195 km verlopen zou moeten worden.

Officieel bepalen van de 42,195 km

De volgende meetmethode is als enige goedgekeurd door de internationale atletiekfederatie.

Het meten begint met een ijkprocedure:

• Niet ver van het op te meten parcours wordt met een kracht van 50 newton (via een dynamometer) een specifieke stalen lintmeter opgespannen. Het temperatuursverschil tussen de geijkte meter en de omgeving wordt via een temperatuurscoëfficiënt verrekend.
• Dit wordt tien maal na elkaar herhaald zodat 500 meter na elkaar is opgemeten.
• Daar wordt een meter bijgeteld.
• Dit proces wordt in de andere richting herhaald.
• Op het einde moet er op een meter uitgekomen worden met een toegelaten afwijking van 3 cm.

Met een pulsmeter (Jones counter)^[4] op het voorwiel van een fiets rijden vervolgens twee opmeters vier maal de geijkte 500 m op en af, om zo de ratio van het aantal pulsen en de afstand te bepalen.

Na de bepaling van deze verhouding wordt vanop de startlijn van de marathon volgens de korste weg gefietst onder begeleiding van de politie die de weg vrijhoudt. Onderweg stoppen de opmeters enkel om de 5,10, 21 en 30 km te markeren.

Na het markeren van de 42,195 km wordt de ijkbasis van 500 m nog maals vier keer op en af gefietst. (als bv. de bandendruk verminderd is, dan is de omtrek van het wiel kleiner en klopt het aantal pulsen niet meer.

Na afloop berekenen beide opmeters afzonderlijk de precieze afstand. Gemiddeld bedraagt het verschil tussen beide berekeningen 7 à 12 meter. Mocht het verschil enkele honderden meters zijn, dan bekijkt de organisatie om ergens een lus extra te voorzien

Metingen met een laser of via een gps-signaal zijn niet toegelaten door de internationale atletiekfederatie; met een laser zou het parcours langer zijn dan met de Jones counter en een gps verliest al vlug signaal tussen hoge bomen of gebouwen.^[5]

Wedstrijden en lopers

Verslag van de internationale marathon van Enschede in 1951 door het Polygoon-journaal

De marathon vergt bijzonder veel van het fysieke uithoudingsvermogen. De marathonelite bij de mannen loopt met een gemiddelde snelheid van rond de 20 km/h (2:06.31 of sneller, om precies te zijn; het wereldrecord staat op 20,897 km/h), terwijl de gemiddelde recreant gedurende een marathon gemiddeld circa 10 km/h loopt. Ook een goed getrainde atleet kan normaal gesproken slechts enkele malen per jaar een hele wedstrijdmarathon op snelheid uitlopen, doordat het lichaam tijd nodig heeft om te herstellen. Duurlopen, snelheidstraining, krachttraining, een uitgebalanceerd voedingsschema (onder meer koolhydraten) en een ijzeren motivatie zijn enkele ingrediënten, die het goed volbrengen van een marathon mogelijk maken.

De halve marathon is geen olympische afstand, maar geldt als populaire wedstrijdafstand. Ervaren lopers doen het er soms bij als extra training. Ook is de marathon het laatste onderdeel van een gehele triatlon.

Grote marathons

In Nederland zijn er twee grote marathons, de Marathon van Amsterdam en de Marathon van Rotterdam. Zij trokken in 2023 rond de 16.000 deelnemers. Andere marathons in Nederland volgen op ruime afstand (zie Lijst van marathons in Nederland). De eerste marathon van Nederland werd in 1947 in Enschede georganiseerd

De grootste Belgische marathons worden gehouden in Brussel en Antwerpen en trekken beiden rond de 2.000 deelnemers (zie Lijst van marathons in België).

In 2023 namen ongeveer 43.000 hardlopers deel aan een marathon in Nederland en 11.200 lopers in België.

De volgende marathons hadden ooit meer dan 30.000 gefinishte deelnemers:

Naam	Finishers	Jaar
Marathon van Parijs	53.866[6]	2024
New York City Marathon	52.813[7]	2018
Marathon van Londen	48.791[8]	2023
Marathon van Berlijn	44.093[9]	2019
Chicago Marathon	40.801[10]	2014
Boston Marathon	35.868[11]	1996
Tokyo Marathon	35.710[12]	2024

Bovenstaande marathons (behalve Parijs) behoren tot de "World Marathon Majors". In deze twee jaar durende competitie strijden 's werelds beste (mannelijke en vrouwelijke) marathonlopers voor een hoofdprijs van $ 500.000.

De grootste marathonwedstrijden in de wereld zijn door de Internationale Atletiekfederatie (IAAF) onderscheiden met een label. Er zijn drie classificaties in toenemende status: brons, zilver en goud. Om een label te kunnen verkrijgen moet een marathon aan vastgestelde criteria voldoen, waaronder bijvoorbeeld deelname van internationale toplopers. In Nederland hebben twee marathons een (Gold) Label: marathon van Rotterdam en marathon van Amsterdam.^[13]

Onderstaand het aantal marathons per label en per land:

Label	Aantal marathons	Aantal landen
IAAF Gold Label	29	17
IAAF Silver Label	10	10
IAAF Bronze Label	19	12

Marathons in Nederland

Zie Lijst van marathons in Nederland

Marathons in België

Zie Lijst van marathons in België

Marathons in overige landen

Zie Lijst van marathons

Succesvolle lopers

Mannen

Hannes Kolehmainen (Finland) – Emil Zátopek (Tsjecho-Slowakije) – Abebe Bikila (Ethiopië) – Waldemar Cierpinski (Oost-Duitsland) - Paul Tergat (Kenia) – Eliud Kipchoge (Kenia)

Snelste Nederlandse lopers

Nr.	Naam	Tijd	Wedstrijd
1	Abdi Nageeye	2:04.45	Rotterdam 2024
2	Khalid Choukoud	2:07.37	Valencia 2023
3	Kamiel Maase	2:08.21	Amsterdam 2007
4	Gerard Nijboer	2:09.01	Amsterdam 1980
5	Michel Butter	2:09.58	Amsterdam 2012
6	Marti ten Kate	2:10.04	Rotterdam 1989
7	Greg van Hest	2:10.05	Rotterdam 1999
8	Stan Niesten	2:10.10	Rotterdam 2024
9	Luc Krotwaar	2:10.13	Fukuoka 2003
10	Bart van Nunen	2:10.16	Valencia 2020

Snelste Belgische lopers

Nr.	Naam	Tijd	Wedstrijd
1	Bashir Abdi	2:03.36	Rotterdam 2021
2	Koen Naert	2:06.56	Rotterdam 2023
3	Vincent Rousseau	2:07.19	Berlijn 1995
4	Michael Somers	2:08.09	Berlijn 2023
5	Lahsene Bouchikhi	2:08.36	Valencia 2023
6	Amaury Paquet	2:08.44	Valencia 2023
7	Armand Parmentier	2:09.57	Rotterdam 1983
8	Marc Smet	2:10.00	Berchem 1979
9	Thomas De Bock	2:10.17	Rotterdam 2023
10	Dieter Kersten	2:10.22	Enschede 2021

Vrouwen

Paula Radcliffe (Engeland) – Grete Anderson-Waitz (Noorwegen) – Tegla Loroupe (Kenia) – Margaret Okayo (Kenia) – Uta Pippig (Duitsland) – Naoko Takahashi (Japan) – Elfenesh Alemu (Ethiopië)

Snelste Nederlandse loopsters

Nr.	Naam	Tijd	Wedstrijd
1	Sifan Hassan	2:13.44	Chicago 2023
2	Nienke Brinkman	2:22.51	Rotterdam 2022
3	Lornah Kiplagat	2:23.43	New York 2003
4	Hilda Kibet	2:24.27	Rotterdam 2011
5	Carla Beurskens	2:26.34	Tokio 1987
6	Anne Luijten	2:26.36	Amsterdam 2023
7	Andrea Deelstra	2:26.46[14]	Berlijn 2015
8	Miranda Boonstra	2:27.32	Rotterdam 2012
9	Jill Holterman	2:28.18	Enschede 2021
10	Nadezhda Wijenberg	2:28.45	Eindhoven 1999

Snelste Belgische loopsters

Nr.	Naam	Tijd	Wedstrijd
1	Marleen Renders	2:23.05	Parijs 2002
2	Chloé Herbiet	2:24.56	Sevilla 2024
3	Hanne Verbruggen	2:26.32	Sevilla 2023
4	Juliette Thomas	2:27.20	Eindhoven 2024
5	Lieve Slegers	2:28.06	Rotterdam 1996
6	Ria Van Landeghem	2:28.11	Twin Cities 1988
7	Mieke Gorissen	2:28.31	Enschede 2021
8	Astrid Verhoeven	2:29.21	Eindhoven 2023
9	Agnes Pardaens	2:29.50	Boston 1987
10	Nina Lauwaert	2:30.22	Eindhoven 2018

Bijgewerkt: 13 oktober 2024

Records

Het wereldrecord bij de mannen is 2:00.35 en staat op naam van de Keniaan Kelvin Kiptum, gelopen in 2023 in Chicago. Het Belgisch record is 2:03.36 van Bashir Abdi, gelopen in 2021 tijdens de marathon van Rotterdam. Het Nederlands record is 2:04.45 van Abdi Nageeye, gelopen in 2024 tijdens de marathon van Rotterdam.

Bij de vrouwen is het wereldrecord 2:09.56. Dit werd in oktober 2024 in Chicago gelopen door Ruth Chepngetich, die hiermee de eerste vrouw was die onder de grens van 2:10 wist te duiken. Zij was bijna 2 minuten sneller dan de houdster van het vorige record, Tigst Assefa, die in 2023 tot 2:11.53 kwam.

Het Belgisch record is 2:23.05, gelopen in 2002 door Marleen Renders. Het Nederlands record is sinds 23 april 2023 in handen van Sifan Hassan, die het record eerst met 2:18.33 overnam van Nienke Brinkman, 2022, Rotterdam (2:22.51), om er vervolgens op 8 oktober 2023 in Chicago 2:13.44 van te maken. Hiermee verbeterde zij tevens het Europese record van 2:15.25 van Paula Radcliffe uit 2003.

De 2 uur barrière

Op 6 mei 2017 werd een poging gedaan om op de Autodromo Nazionale Monza de marathon in minder dan 2 uur te finishen. Voor deze poging werden alle omstandigheden geoptimaliseerd om een zo snel mogelijke tijd te halen, al verliep niet alles volgens de officiële regels. De winnaar was Eliud Kipchoge. Hij finishte in een tijd van 2:00.25. Op zaterdag 12 oktober 2019 slaagde hij in Wenen wel, met een tijd van 1:59.40. Hij werd geholpen door 41 roulerende hazen (pacers), lopers die om beurten Kipchoge omringden om het tempo vast te houden en hem uit de wind te houden. Een elektrische auto ging hem vooraf en gaf de ideale lijn aan. De locatie en omstandigheden (o.a. temperatuur en luchtvochtigheid) waren als ideaal geselecteerd. Het record wordt niet opgenomen als wereldrecord omdat regels, die in een normale wedstrijd gelden, niet werden gevolgd.^[15][16]

Snelste mannelijke atleten

Dit zijn de vijfentwintig snelste atleten op de marathon:

Nr.	Naam	Land	Tijd	Wedstrijd	Jaar
1	Kelvin Kiptum	KEN	2:00.35	Chicago	2023
2	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.09	Berlijn	2022
3	Kenenisa Bekele	ETH	2:01.41	Berlijn	2019
4	Sisay Lemma	ETH	2:01.48	Valencia	2023
5	Benson Kipruto	KEN	2:02.16	Tokio	2024
6	Birhanu Legese	ETH	2:02.48	Berlijn	2019
7	Mosinet Geremew	ETH	2:02.55	Londen	2019
7	Timothy Kiplagat	KEN	2:02.55	Tokio	2024
9	Dennis Kimetto	KEN	2:02.57	Berlijn	2014
10	Evans Chebet	KEN	2:03.00	Valencia	2020
10	Gabriel Gerald Geay	TAN	2:03.00	Valencia	2022
12	Lawrence Cherono	KEN	2:03.04	Valencia	2020
13	Alexander Munyao	KEN	2:03.11	Valencia	2023
14	Emmanuel Mutai	KEN	2:03.13	Berlijn	2014
14	Wilson Kipsang	KEN	2:03.13	Berlijn	2016
14	Amos Kipruto	KEN	2:03.13	Tokio	2022
14	Vincent Kipkemoi Ngetich	KEN	2:03.13	Berlijn	2023
18	Mule Wasihun	ETH	2:03.16	Londen	2019
19	Tadese Takele	ETH	2:03.24	Berlijn	2023
20	Deresa Geleta	ETH	2:03.27	Sevilla	2024
21	Getaneh Molla	ETH	2:03.34	Dubai	2019
22	Bashir Abdi	BEL	2:03.36	Rotterdam	2021
23	Patrick Makau Musyoki	KEN	2:03.38	Berlijn	2011
24	Tamirat Tola	ETH	2:03.39	Amsterdam	2021
25	Herpasa Negasa	ETH	2:03.40	Dubai	2019

Bijgewerkt: 22 augustus 2024

De volgende atleten horen ook bij de snelsten, echter zij liepen een niet officieel erkende tijd, omdat het parcours of de omstandigheden niet voldeden aan de reglementen.

Nr.	Naam	Land	Tijd	Wedstrijd
1	Eliud Kipchoge	KEN	1:59.40	Wenen 2019
2	Geoffrey Mutai	KEN	2:03.02	Boston 2011
3	Moses Mosop	KEN	2:03.06	Boston 2011

Snelste vrouwelijke atleten

Dit zijn de vijfentwintig snelste atletes op de marathon:

Nr.	Naam	Land	Tijd	Wedstrijd	Jaar
1	Ruth Chepngetich	KEN	2:09.56[17]	Chicago	2024
2	Tigst Assefa	ETH	2:11.53	Berlijn	2023
3	Sifan Hassan	NED	2:13.44	Chicago	2023
4	Brigid Kosgei	KEN	2:14.04	Chicago	2019
5	Amane Shankule	ETH	2:14.58	Valencia	2022
6	Paula Radcliffe	GBR	2:15.25	Londen	2003
7	Worknesh Degefa	ETH	2:15.51	Valencia	2023
8	Sutume Asefa Kebede	ETH	2:15.51	Tokio	2023
9	Tigist Ketema	ETH	2:16.07	Dubai	2024
10	Rosemary Wanjiru	KEN	2:16.14	Tokio	2024
11	Peres Jepchirchir	KEN	2:16.16	Londen	2024
12	Almaz Ayana	ETH	2:16.22	Valencia	2023
14	Joyceline Jepkosgei	KEN	2:16.24	Londen	2024
14	Megertu Alemu	ETH	2:16.34	Londen	2024
15	Letesenbet Gidey	ETH	2:16.49	Valencia	2022
16	Tsehay Gemechu	ETH	2:16.56	Tokio	2023
17	Mary Keitany	KEN	2:17.01	Londen	2017
18	Yalemzerf Yehualaw	ETH	2:17.23	Hamburg	2022
19	Sheila Chepkirui	KEN	2:17.29	Valencia	2022
20	Tadu Teshome	ETH	2:17.36	Valencia	2022
21	Lonah Chemtai Salpeter	ISR	2:17.45	Tokio	2020
22	Tirunesh Dibaba	ETH	2:17.56	Londen	2017
23	Angela Tanui	KEN	2:17.57	Amsterdam	2021
24	Degitu Azimeraw	ETH	2:17.58	Londen	2021
24	Ashete Bekere	ETH	2:17.58	Tokio	2022

Bijgewerkt: 13 oktober 2024

Wereldrecordontwikkeling

Wereldrecords voor de marathon worden erkend door de IAAF, wanneer het wedstrijdparcours officieel is gemeten door een internationale parcoursmeter, die lid moet zijn van het "IAAF/AIMS panel" (niveau "A" of "B"). De verschillende marathons kunnen immers niet zomaar met elkaar vergeleken worden, omdat de aard van het parcours (vlak of heuvelachtig bv.) een grote rol speelt en het niet altijd zeker is, of de afgelegde afstand exact 42,195 km is. Lange tijd werd er daarom gesproken van "beste wereldprestatie" op de marathon in plaats van wereldrecord.

Mannen

Datum	Atleet	Nationaliteit	Tijd	Plaats	Land	Uitslagen
24 juli 1908	John Hayes	USA	2:55.18,4	Shepherd's Bush	Engeland
1 januari 1909	Robert Fowler	USA	2:52.45,4	Yonkers	VS
12 februari 1909	James Clark	USA	2:46.52,6	New York	VS
8 mei 1909	Albert Raines	USA	2:46.04,6	New York	VS
12 februari 1909	Frederick Barrett	GBR	2:42.31	Shepherd's Bush	Engeland
12 mei 1913	Harry Green	GBR	2:38.16,2	Shepherd's Bush	Engeland
31 mei 1913	Alexis Ahlgren	SWE	2:36.06,6	Shepherd's Bush	Engeland
22 augustus 1920	Hannes Kolehmainen	FIN	2:32.35,8	Antwerpen	België	uitslag
13 oktober 1925	Albert Michelsen	USA	2:29.01,8	Port Chester	VS
31 maart 1935	Fusashige Suzuki	JPN	2:27.49	Tokio	Japan
3 april 1935	Yasuo Ikenaka	JPN	2:26.44	Tokio	Japan
3 november 1935	Sohn Kee-chung	KOR	2:26.42	Tokio	Japan
19 april 1947	Suh Yun-bok	KOR	2:25.39	Boston	VS	uitslag
14 juni 1952	Jim Peters	GBR	2:20.42,2	Chiswick	Engeland
13 juli 1953	Jim Peters	GBR	2:18.40,2	Chiswick	Engeland
4 oktober 1953	Jim Peters	GBR	2:18.34,8	Turku	Finland
26 juli 1954	Jim Peters	GBR	2:17.39,4	Chiswick	Engeland
24 augustus 1958	Sergej Popov	URS	2:15.17	Stockholm	Zweden
10 september 1960	Abebe Bikila	ETH	2:15.16,2	Rome	Italië	uitslag
17 februari 1963	Toru Terasawa	JPN	2:15.15,8	Beppu	Japan
15 juni 1963	Leonard Edelen	USA	2:14.28	Cheswick	Engeland
13 juni 1964	Basil Heatley	GBR	2:13.55,2	Cheswick	Engeland
21 oktober 1964	Abebe Bikila	ETH	2:12.11,2	Tokio	Japan	uitslag
12 juni 1965	Morio Shigematsu	JPN	2:12.00	Cheswick	Engeland
3 december 1967	Derek Clayton	AUS	2:09.37	Fukuoka	Japan	uitslag
30 mei 1969	Derek Clayton	AUS	2:08.34	Antwerpen	België
6 december 1981	Robert de Castella	AUS	2:08.18	Fukuoka	Japan	uitslag
21 oktober 1984	Steve Jones	GBR	2:08.05	Chicago	VS	uitslag
20 april 1985	Carlos Lopes	POR	2:07.12	Rotterdam	Nederland	uitslag
17 april 1988	Belayneh Densamo	ETH	2:06.50	Rotterdam	Nederland	uitslag
20 september 1998	Ronaldo da Costa	BRA	2:06.05	Berlijn	Duitsland	uitslag
24 oktober 1999	Khalid Khannouchi	MAR	2:05.42	Chicago	VS	uitslag
14 april 2002	Khalid Khannouchi	USA 1	2:05.38	Londen	Engeland	uitslag
28 september 2003	Paul Tergat	KEN	2:04.55	Berlijn	Duitsland	uitslag
30 september 2007	Haile Gebrselassie	ETH	2:04.26	Berlijn	Duitsland	uitslag
28 september 2008	Haile Gebrselassie	ETH	2:03.59	Berlijn	Duitsland	uitslag
25 september 2011	Patrick Makau Musyoki	KEN	2:03.38	Berlijn	Duitsland	uitslag
29 september 2013	Wilson Kipsang	KEN	2:03.23	Berlijn	Duitsland	uitslag
28 september 2014	Dennis Kimetto	KEN	2:02.57	Berlijn	Duitsland	uitslag
16 september 2018	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.39	Berlijn	Duitsland	uitslag
24 september 2022	Eliud Kipchoge	KEN	2:01.09	Berlijn	Duitsland	uitslag
8 oktober 2023	Kelvin Kiptum	KEN	2:00.35	Chicago	VS	uitslag

Vrouwen

Datum	Atlete	Nationaliteit	Tijd	Plaats	Land	Uitslagen
3 oktober 1926	Violet Piercy	GBR	3:40.22	Londen	Engeland
13 december 1963	Merry Lepper	USA	3:37.04	Culver City	VS
23 mei 1964	Dale Greig	GBR	3:27.45	Ryde	Engeland
21 juli 1964	Mildred Sampson	NZL	3:19.33	Auckland	Nieuw-Zeeland
6 mei 1967	Maureen Wilton	CAN	3:15.22	Toronto	Canada
16 september 1967	Anni Pede-Erdkamp	GDR	3:07:26	Waldniel	Duitsland
28 februari 1970	Caroline Walker	USA	3:02.53	Seaside	VS
9 mei 1971	Beth Bonner	USA	3:01.42	Philadelphia	VS
31 augustus 1971	Adrienne Beames	AUS	2:46.30	Werribee	Australië (onzeker)
27 oktober 1974	Chantal Langlace	FRA	2:46.24	Neuf-Brisach	Frankrijk
1 december 1974	Jacqueline Hansen	USA	2:43.55	Culver	VS
21 april 1975	Liane Winter	FRG	2:42.24	Boston	VS	uitslag
3 mei 1975	Christa Vahlensiek	FRG	2:40.16	Dulmen	Duitsland
12 oktober 1975	Jacqueline Hansen	USA	2:38.19	Eugene	VS
1 mei 1977	Chantal Langlace	FRA	2:35.16	Spaans kampioenschap	Oyarzun
10 september 1977	Christa Vahlensiek	FRG	2:34.48	West-Berlijn	Duitsland
22 oktober 1978	Grete Waitz	NOR	2:32.30	New York	VS	uitslag
21 oktober 1979	Grete Waitz	NOR	2:27.33	New York	VS	uitslag
26 oktober 1980	Grete Waitz	NOR	2:25.42	New York	VS	uitslag
17 april 1983	Grete Waitz	NOR	2:25.29	Londen	Engeland	uitslag
18 april 1983	Joan Benoit	USA	2:22.43	Boston	VS	uitslag
21 april 1985	Ingrid Kristiansen	NOR	2:21.06	Londen	Engeland	uitslag
19 april 1998	Tegla Loroupe	KEN	2:20.47	Rotterdam	Nederland	uitslag
26 september 1999	Tegla Loroupe	KEN	2:20.43	Berlijn	Duitsland	uitslag
30 september 2001	Naoko Takahashi	JPN	2:19.46	Berlijn	Duitsland	uitslag
7 oktober 2001	Catherine Ndereba	KEN	2:18.47	Chicago	VS	uitslag
13 oktober 2002	Paula Radcliffe	GBR	2:17.18	Chicago	VS	uitslag
13 april 2003	Paula Radcliffe	GBR	2:15.25	Londen	Engeland	uitslag
13 oktober 2019	Brigid Kosgei	KEN	2:14.04	Chicago	VS	uitslag
24 september 2023	Tigst Assefa	ETH	2:11.53	Berlijn	Duitsland	uitslag
13 oktober 2024	Ruth Chepngetich	KEN	2:09.56	Chicago	VS	uitslag

Varia

• In 2024 liep de Belgische Hilde Dosogne elke dag van het jaar een marathon. Op 31 december werkte de 55-jarige haar 366e en laatste marathon af, een record voor een vrouw (goed voor 15.445 kilometer, 22 paar schoenen en 15 valpartijen).^[18][19]
• Jaarlijks wordt in Griekenland nog de Athens Authentic Marathon georganiseerd: een wedstrijd van Marathon naar Athene, als eerbetoon aan de oorspronkelijke mythe^[20].

Andere betekenissen

De naam 'marathon' wordt ook gegeven voor andere races over lange afstand of het lang achter elkaar beoefenen van dezelfde bezigheid.

Zie ook het artikel marathonschaatsen.