Propaan

Propaan is een eenvoudige koolwaterstof uit de groep der alkanen, met als brutoformule C₃H₈. De stof komt bij kamertemperatuur voor als een kleurloos en reukloos gas, dat zeer licht ontvlambaar is. Het gas wordt gewonnen uit aardolie en aardgas.

Propaan
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van propaan
Molecuulmodel van propaan
Tankwagen met vloeibare propaan
Algemeen
Molecuul­formule	C3H8
IUPAC-naam	propaan
Molmassa	44,09562 g/mol
SMILES	CCC
InChI	1S/C3H8/c1-3-2/h3H2,1-2H3
CAS-nummer	74-98-6
EG-nummer	200-827-9
PubChem	6334
Wikidata	Q131189
Beschrijving	Kleurloos, reukloos gas
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar
H-zinnen	H220 - H280
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P210 - P410+P403
Opslag	Brandveilig, koel en verluchting langs de vloer en het plafond
EG-Index-nummer	601-003-00-4
VN-nummer	1978
MAC-waarde	1000 ppm 1800 mg/m³
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	gasvormig
Kleur	kleurloos
Dichtheid	(bij −42°C) 0,58 g/cm³
Smeltpunt	−188 °C
Kookpunt	−42 °C
Vlampunt	−104 °C
Zelfontbrandings- temperatuur	470 [1] °C
Dampdruk	(bij 20°C) 8,39 × 105 Pa
Oplosbaarheid in water	(bij 18°C) 6,5 g/L
Slecht oplosbaar in	water
log(Pow)	2,236
Thermodynamische eigenschappen
ΔfHog	−105,2 kJ/mol
Cop,m	73,60 J/mol·K
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Toepassingen

Propaan wordt in gasflessen en voor bulktanks verkocht als brandstof voor koken, stoken en als warmwatervoorziening. Ook is het een bestanddeel van autogas, in de volksmond lpg. Autogas is een mengsel van propaan en butaan (eveneens een lpg). Propaan wordt ook gebruikt als koudemiddel in koelkasten en airconditioning (en hoewel de ontvlambaarheid het daarvoor geen ideale stof maakt, is het milieuvriendelijker dan de ouderwetse cfk's zoals freon).

Toxicologie en veiligheid

Mengsels van propaan met lucht of zuurstof zijn explosief en zeer brandbaar. Zulke mengsels kunnen ontstaan als het gas ontsnapt en zich met de lucht vermengt. Een vonk, een vlam of een andere vorm van open vuur kan een ontploffing of een brand veroorzaken.

De relatieve dichtheid ten opzichte van lucht bedraagt ongeveer 1,56: het is dus in gasvorm zwaarder dan lucht. Vandaar de noodzaak om onderventilatie te voorzien voor de veiligheid. Wanneer onvoldoende ventilatie aanwezig is, kan het gas zich laag bij de grond ophopen waardoor een gevaarlijke situatie kan ontstaan. Om het gas detecteerbaar te maken door de geur, worden zeer kleine hoeveelheden ethaanthiol toegevoegd.

Bij de verbranding van propaan wordt er enkel koolstofdioxide en water gevormd:

${\displaystyle {\ce {C3H8 + 5O2 -> 3CO2 + 4H2O}}}$

Bij onvolledige verbranding ontstaat ook een gedeelte koolstofmonoxide. Beide verbrandingsreacties zijn zeer exotherm en kunnen explosief zijn. De verbrandingsenthalpie bedraagt −2,2197 MJ/mol.

Omdat propaan van zichzelf geurloos is wordt vaak de stof mercaptaan toegevoegd aan propaan dat in gasflessen zit. De zwavelachtige geur van mercaptaan alarmeert de gebruiker zodat een eventueel lek of mankement tijdig kan worden gesignaleerd.

Zie ook

• Blaugas