naam die iemand voor een bepaald doel aanneemt, verschillend van de ware naam Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een pseudoniem (uitspraak: [ˌpsœydoˈnim] of [ˌpsødoˈnim]; Oudgrieks: ψευδώνυμον, letterlijk "valse naam"), alias (Latijn) of schuilnaam is de aangenomen naam van een of meer personen die duidelijk afwijkt van de corresponderende persoonsnaam of persoonsnamen. Het pseudoniem is een zelfgekozen naam en moet dus worden onderscheiden van een door anderen verleende bijnaam (of eveneens alias), zoals Willem de Zwijger (Willem van Oranje), en een door anderen gebezigde persoons- of auteursaanduiding, bijvoorbeeld De zwaan van de Avon (Shakespeare). Een pseudoniem wordt veelal aangenomen voor gebruik in de publieke ruimte. Een persoon kan een of meer pseudoniemen aannemen, maar ook kan een groep mensen onder één pseudoniem werken, zoals het wiskundecollectief Nicolas Bourbaki. Het pseudoniem bestond al voor de uitvinding van de boekdrukkunst. Sommige artiesten gebruiken een artiestennaam, die erg kan lijken op de geboortenaam, maar soms ook een zeer afwijkende schuilnaam kan zijn.
Soms verwijst een pseudoniem als anagram of palindroom naar de echte naam van de kunstenaar, zoals Marc Sleen voor Marcel Neels en Voltaire voor Arouet l.j. Ook kan het pseudoniem verwijzen naar een hoedanigheid van de persoon, zoals Multatuli, Latijn voor "ik heb veel geleden", een pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, of naar een beroep, zoals De Schoolmeester voor Gerrit Jz. van de Linde, die werkzaam was op een kostschool, of Lee Towers voor Leen Huijzer, die van beroep torenkraanmonteur was.
Artiesten gebruiken een 'artiestennaam', een naam waaronder zij als artiest bekend zijn. Deze hoeft niet per se af te wijken van de geboortenaam, en kan er een variant op of een deel van zijn. Veel artiesten gebruiken een pseudoniem als artiestennaam. Artiestennamen worden gebruikt in de kleinkunst, het theater, film en televisie, de populaire muziek en de showbusiness. Voorbeelden van artiestennamen zijn Marilyn Monroe voor Norma Jean Baker, André van Duin voor Adrianus Marinus (Adri) Kyvon en Drs. P voor Heinz Hermann Polzer. Een schrijverspseudoniem wordt ook wel een nom de plume (letterlijk pennaam) genoemd. Voorbeelden zijn J. Bernlef voor Hendrik Jan Marsman en Nescio voor Jan Hendrik Frederik Grönloh.
Er bestaan enkele andere begrippen die een zekere betekenisoverlap hebben met de term pseudoniem, maar toch niet snel een "pseudoniem" genoemd zullen worden. Voorbeelden:
Er zijn veel verschillende redenen waarom voor een pseudoniem kan worden gekozen, waarom zogeheten pseudonimiteit gewenst wordt geacht:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.