Rutherfordium

Rutherfordium is een scheikundig element met symbool Rf en atoomnummer 104. Het is een vermoedelijk grijs of zilverkleurig overgangsmetaal.

Rutherfordium
1 18 1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He 2 Li Be B C N O F Ne 3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og   Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Algemeen
Naam	Rutherfordium
Symbool	Rf
Atoomnummer	104
Groep	Titaangroep
Periode	Periode 7
Blok	D-blok
Reeks	Overgangsmetalen
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	[261]
Elektronenconfiguratie	[Rn] 5f14 6d2 7s2
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	Waarschijnlijk vast
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven
Portaal    Scheikunde

Ontdekking

Ernest Rutherford

In 1964 is er door het Gezamenlijk Instituut voor Kernonderzoek in Doebna voor het eerst melding gemaakt van rutherfordium. Onderzoekers bombardeerden plutonium met versnelde neon-ionen. De Russische onderzoekers stelden Kurchatovium (naar Igor Koertsjatov) voor als naam voor het nieuwe element.

${\displaystyle {\ce {^{242}_{94}Pu + ^{22}_{10}Ne -> ^{260}_{104}Rf + 4^{1}_{0}n}}}$

De door de Russische onderzoekers toegepaste methode kon later niet worden gereproduceerd, maar in 1969 lukte het onderzoekers van de Universiteit van Californië - Berkeley wel om rutherfordium te produceren door californium-249 te bombarderen met koolstofkernen.^[1]

${\displaystyle {\ce {^{249}_{98}Cf + ^{12}_{6}C -> ^{257}_{104}Rf + 4^{1}_{0}n}}}$

De Amerikanen stelden Rutherfordium voor als benaming. Vanwege de naamcontroverse stond het element bekend als unnilquadium (Unq), maar in 1997 werd de naam rutherfordium alsnog door het IUPAC geratificeerd. De naam is afgeleid van de Nieuw-Zeelandse wetenschapper Ernest Rutherford.^[2]

Toepassingen

Van rutherfordium zijn geen toepassingen bekend.

Opmerkelijke eigenschappen

Rutherfordium is een uiterst radioactief element waarvan het instabielste isotoop een halveringstijd heeft van 65 seconden. De praktische toepassing ervan is daardoor minimaal. Rutherfordium is het eerste element uit de reeks van transactiniden en behoort tot groep 4 van het periodiek systeem. Vermoedelijk vertoont het in chemisch opzicht veel overeenkomsten met hafnium.

Verschijning

Op aarde komt rutherfordium niet in de vrije natuur voor.

Isotopen

Zie Isotopen van rutherfordium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Stabielste isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
261Rf	syn	65 s	α	8,810	257No
265Rf	syn	13 u
267Rf	syn	1,3u

Alle rutherfordiumisotopen zijn kortlevend. De langstlevende isotoop is ²⁶⁵Rf met een halveringstijd van 13 uur.

Toxicologie en veiligheid

Over de toxicologie van rutherfordium is niets bekend, maar omdat het een zwaar metaal betreft is het aannemelijk dat rutherfordium dezelfde toxische eigenschappen heeft als andere zware metalen. Overigens is de stralingstoxiciteit van rutherfordium waarschijnlijk groter dan de chemische toxiciteit.