Voetbalkampioenschap van de Sovjet-Unie

Het voetbalkampioenschap van de Sovjet-Unie was het hoogste niveau van het voetbal in de Sovjet-Unie tot aan het uiteenvallen hiervan in 1991 en werd ook Sovjet Top Liga genoemd.

Sovjet Top Liga
Opgericht
1936
Opgeheven
1991
Land
Sovjet-Unie
Degradatie naar
Pervaja Liga
Aantal clubs
16
Recordkampioen
Dinamo Kiev (13)

Geschiedenis

Het Russische voetbal was begin 20ste eeuw weinig georganiseerd. Tot aan 1936 werd er door stedenteams sporadisch om een soort landskampioenschap gestreden. Dit gebeurde slechts acht keer met de volgende steden als winnaars:

1912 Sint-Petersburg 1913 Odessa 1922 Moskou 1924 Charkov

1928 Moskou 1931 Moskou 1932 Moskou 1933 Moskou

Dit veranderde toen op 22 mei 1936 de Sovjet Top Liga van start ging. In het eerste jaar werd er nog zowel in het voorjaar als in het najaar een competitie gespeeld, maar vanaf 1937 werd elk jaar gestreden om het landskampioenschap. Uitgezondering waren de oorlogsjaren 1941-1945 (geen competitie) en 1976, toen er net als in 1936 een dubbele competitie werd gespeeld. Toen in 1991 de Sovjet-Unie uit elkaar viel, hield ook de Sovjet Top Liga op te bestaan, al werden er nog wel pogingen ondernomen de topteams uit de verschillende republieken in één overkoepelende competitie samen te laten spelen. Al deze pogingen liepen echter op niets uit en de voormalige Sovjet-republieken startten vanaf 1992 elk hun eigen competitie. Rechtsopvolger van de Sovjet Top Liga is de Premjer-Liga, de hoogste divisie van de grootste voormalige Sovjet-republiek: de Russische Federatie, toch was het niet enkel de Russische deelrepubliek die de lakens uitdeelde. Clubs uit Oekraïne waren ook erg succesvol. Voor de nationale competities van de voormalige Sovjet-republieken wordt via het volgende overzicht doorverwezen:

Armenië Azerbeidzjan Estland Georgië Kazachstan

Kirgizië Letland Litouwen Moldavië Oekraïne

Oezbekistan Rusland Tadzjikistan Turkmenistan Wit-Rusland

Naamswijziging

De competitie onderging door de jaren heen enkele naamswijzigingen.

1936-1941 - Groep A (Группа А) 1945-1949 - Eerste groep van de USSR (Первая группа СССР) 1950-1962 - Klasse A van de USSR (Класс "А" СССР) 1963-1969 - Eerste groep A van de USSR (Первая группа "А" СССР) 1970 - Top Group 1971-1991 - Sovjet Top Liga

Kampioenen Sovjet-Unie (1936-1991)

Group A

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1936 (V)	Dinamo Moskou	Dinamo Kiev	Spartak Moskou	Michail Semitsjastni (Dinamo Moskou, 6 goals)
1936 (N)	Spartak Moskou	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Georgy Glazkov (Spartak Moskou, 7 goals)
1937	Dinamo Moskou(2)	Spartak Moskou	Dinamo Kiev	Boris Paitsjadze (Dinamo Tbilisi, 8 goals) Leonid Roemjantsev (Spartak Moskou, 8 goals) Vasili Smirnov (Dinamo Moskou, 8 goals)
1938	Spartak Moskou(2)	CDKA Moskou	Metalloerg Moskou	Makar Hontsjarenko (Dinamo Kiev, 19 goals)
1939	Spartak Moskou(3)	Dinamo Tbilisi	CDKA Moskou	Grigori Fedotov (CDKA Moskou, 21 goals)
1940	Dinamo Moskou (3)	Dinamo Tbilisi	Spartak Moskou	Grigori Fedotov (CDKA Moskou, 21 goals) Sergei Solovjov (Dinamo Moskou, 21 goals)
1941	Competitie gestopt door perikelen in WO II (Dinamo Moskou stond aan de leiding)
1942-44	Geen competitie door WO II

Eerste Groep

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1945	Dinamo Moskou (4)	CDKA Moskou	Torpedo Moskou	Vsevolod Bobrov (CDKA Moskou, 24 goals)
1946	CDKA Moskou	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Aleksandr Ponomarjov (Torpedo Moskou, 18 goals)
1947	CDKA Moskou (2)	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Vsevolod Bobrov (CDKA Moskou, 14 goals) Valentin Nikolajev (CDKA Moskou, 14 goals) Sergei Solovjov (Dinamo Moskou, 14 goals)
1948	CDKA Moskou (3)	Dinamo Moskou	Spartak Moskou	Sergei Solovjov (Dinamo Moskou, 25 goals)
1949	Dinamo Moskou (5)	CDKA Moskou	Spartak Moskou	Nikita Simonyan (Spartak Moskou, 26 goals)

Klasse A

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1950	CDKA Moskou (4)	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Nikita Simonjan (Spartak Moskou, 34 goals)
1951	CDSA Moskou (5)	Dinamo Tbilisi	Sjachtjor Stalino	Avtandil Gogoberidze (Dinamo Tbilisi, 16 goals)
1952	Spartak Moskou (4)	Dinamo Kiev	Dinamo Moskou	Andrej Zazrojev (Dinamo Kiev, 11 goals)
1953	Spartak Moskou (5)	Dinamo Tbilisi	Torpedo Moskou	Nikita Simonjan (Spartak Moskou, 14 goals)
1954	Dinamo Moskou (6)	Spartak Moskou	Spartak Minsk	Anatoli Iljin (Spartak Moskou, 11 goals) Vladimir Iljin (Dinamo Moskou, 11 goals) Antonin Sotsjnev (Troedovye Rezervy Leningrad, 11 goals)
1955	Dinamo Moskou (7)	Spartak Moskou	CDSA Moskou	Edoeard Streltsov (Torpedo Moskou, 15 goals)
1956	Spartak Moskou (6)	Dinamo Moskou	CDSA Moskou	Vasili Boezoenov (ODO Sverdlovsk, 17 goals)
1957	Dinamo Moskou (8)	Torpedo Moskou	Spartak Moskou	Vasili Boezoenov (CSK MO Moskou, 16 goals)
1958	Spartak Moskou(7)	Dinamo Moskou	CSK MO Moskou	Anatoli Iljin (Spartak Moskou, 19 goals)
1959	Dinamo Moskou (9)	Lokomotiv Moskou	Dinamo Tbilisi	Zaoer Kalojev (Dinamo Tbilisi, 16 goals)
1960	Torpedo Moskou	Dinamo Kiev	Dinamo Moskou	Zaoer Kalojev (Dinamo Tbilisi, 20 goals) Gennadi Goesarov (Torpedo Moskou, 20 goals)
1961	Dinamo Kiev	Torpedo Moskou	Spartak Moskou	Gennadi Goesarov (Torpedo Moskou, 22 goals)
1962	Spartak Moskou (8)	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Michail Moestygin (Belarus Minsk, 17 goals)

Klass A (eerste groep)

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1963	Dinamo Moskou (10)	Spartak Moskou	Dinamo Minsk	Oleg Kopajev (SKA Rostov, 27 goals)
1964	Dinamo Tbilisi	Torpedo Moskou	CSKA Moskou	Vladimir Fedotov (CSKA Moskou, 16 goals)
1965	Torpedo Moskou(2)	Dinamo Kiev	CSKA Moskou	Oleg Kopajev (SKA Rostov, 18 goals)
1966	Dinamo Kiev (2)	SKA Rostov	Neftianik Bakoe	Ilja Datoenasjvili (Dinamo Tbilisi, 20 goals)
1967	Dinamo Kiev (3)	Dinamo Moskou	Dinamo Tbilisi	Michail Moestygin (Dinamo Minsk, 19 goals)
1968	Dinamo Kiev (4)	Spartak Moskou	Torpedo Moskou	Gotsja Gavasjeli (Dinamo Tbilisi, 22 goals) Berador Abdoeraimov (Pachtakor Tasjkent, 22 goals)
1969	Spartak Moskou (9)	Dinamo Kiev	Dinamo Tbilisi	Nikolaj Osjanin (Spartak Moskou, 16 goals) Vladimir Proskurin (SKA Rostov, 16 goals) Dzjemal Cherchadze (Torpedo Koetaisi, 16 goals)

Klass A (Top Groep)

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1970	CSKA Moskou (6)	Dinamo Moskou	Spartak Moskou	Givi Nodija (Dinamo Tbilisi, 17 goals)

Top Liga

Seizoen	Kampioen	Runner-Up	Derde plaats	Topschutter
1971	Dinamo Kiev (5)	Ararat Jerevan	Dinamo Tbilisi	Edoeard Malofejev (Dinamo Minsk, 16 goals)
1972	Zarja Vorosjilovgrad	Dinamo Kiev	Dinamo Tbilisi	Oleh Blochin (Dinamo Kiev, 14 goals)
1973	Ararat Jerevan	Dinamo Kiev	Dinamo Moskou	Oleh Blochin (Dinamo Kiev, 18 goals)
1974	Dinamo Kiev (6)	Spartak Moskou	Tsjerrnomorets Odessa	Oleh Blochin (Dinamo Kiev, 20 goals)
1975	Dinamo Kiev (7)	Sjachtjor Donetsk	Dinamo Moskou	Oleh Blochin (Dinamo Kiev, 18 goals)
1976 (V)	Dinamo Moskou (11)	Ararat Jerevan	Dinamo Tbilisi	Arkadi Andreasjan (Ararat Jerevan, 8 goals)
1976 (N)	Torpedo Moskou(3)	Dinamo Kiev	Dinamo Tbilisi	Aleksandr Markin (Zenit Leningrad, 13 goals)
1977	Dinamo Kiev (8)	Dinamo Tbilisi	Torpedo Moskou	Oleh Blochin (Dinamo Kiev, 17 goals)
1978	Dinamo Tbilisi (2)	Dinamo Kiev	Sjachtjor Donetsk	Georgi Jartsev (Spartak Moskou, 19 goals)
1979	Spartak Moskou (10)	Sjachtjor Donetsk	Dinamo Kiev	Vitali Staroechin (Sjachtjor Donetsk, 26 goals)
1980	Dinamo Kiev (9)	Spartak Moskou	Zenit Leningrad	Sergej Andrejev (SKA Rostov, 20 goals)
1981	Dinamo Kiev (10)	Spartak Moskou	Dinamo Tbilisi	Ramaz Sjengelija (Dinamo Tbilisi, 23 goals)
1982	Dinamo Minsk	Dinamo Kiev	Spartak Moskou	Andrej Jakoebik (Pachtakor Tasjkent, 23 goals)
1983	Dnjepr Dnjepropetrovsk	Spartak Moskou	Dinamo Minsk	Joeri Gavrilov (Spartak Moskou, 18 goals)
1984	Zenit Leningrad	Spartak Moskou	Dnjepr Dnjepropetrovsk	Sergej Andrejev (SKA Rostov, 20 goals)
1985	Dinamo Kiev (11)	Spartak Moskou	Dnjepr Dnjepropetrovsk	Oleg Protasov (Dnjepr Dnjepropetrovsk, 35 goals)
1986	Dinamo Kiev (12)	Dinamo Moskou	Spartak Moskou	Aleksandr Borodjoek (Dinamo Moskou, 21 goals)
1987	Spartak Moskou (11)	Dnjepr Dnjepropetrovsk	Zjalgiris Vilnius	Oleg Protasov (Dnjepr Dnjepropetrovsk, 18 goals)
1988	Dnjepr Dnjepropetrovsk (2)	Dinamo Kiev	Torpedo Moskou	Jevgeni Sjachov (Dnjepr Dnjepropetrovsk, 16 goals) Aleksandr Borodjoek (Dinamo Moskou, 16 goals)
1989	Spartak Moskou (12)	Dnjepr Dnjepropetrovsk	Dinamo Kiev	Sergei Rodionov (Spartak Moskou, 16 goals)
1990	Dinamo Kiev (13)	CSKA Moskou	Dinamo Moskou	Oleg Protasov (Dinamo Kiev, 12 goals) Valeri Sjmarov (Spartak Moskou, 12 goals)
1991	CSKA Moskou (7)	Spartak Moskou	Torpedo Moskou	Igor Kolyvanov (Dinamo Moskou, 18 goals)

Statistieken

Ranglijst deelnamen aan de Sovjet Top Liga (1936-1991)

N.B. Vlag = geeft aan uit welke sovjetrepubliek de club komt. In 1936 werden twee seizoenen geteld, ook deelnemers uit 1941 worden meegeteld, toen werd seizoen niet voltooid door de oorlog.

Vlag	Club	/54	Seizoenen
	Dinamo Moskou	54	1936-1941, 1945-1991
	Dinamo Kiev	54	1936-1941, 1945-1991
	Spartak Moskou	53	1936-1941, 1945-1976, 1978-1991
	Torpedo Moskou	51	1938-1940, 1945-1991
	Dinamo Tbilisi	51	1936-1941, 1945-1989
	Zenit Leningrad	49[1]	1938-1941, 1945-1989
	CSKA Moskou	48[2]	1936-1941, 1945-1951, 1954-1984, 1987, 1990-1991
	Sjachtjor Donjetsk	44[3]	1938-1941, 1949-1952, 1955-1971, 1973-1991
	Dinamo Minsk	39[4]	1941, 1945-1950, 1952, 1954-1955, 1957, 1960-1961, 1963-1973, 1976, 1979-1991
	Lokomotiv Moskou	38[5]	1936-1941, 1945, 1948-1950, 1952-1963, 1965-1969, 1972, 1975-1980, 1988-1989, 1991
	Ararat Jerevan	32[6]	1960-1963, 1966-1991
	Neftsji Bakoe	27[7]	1949-1950, 1960-1972, 1977-1988
	Krylja Sovetov Koejbysjev	26	1946-1960, 1962-1969, 1976-1977, 1979
	Kairat Alma-Ata	24	1960-1964, 1966-1969, 1971-1974, 1977-1982, 1984-1988
	Tsjernomorets Odessa	24[8]	1941, 1965-1970, 1974-1986, 1988-1991
	Pakhtakor Tasjkent	22	1960-1963, 1965-1971, 1973-1975, 1978-1984, 1991
	SKA Rostov aan de Don	21[9]	1959-1973, 1975, 1979-1981, 1984-1985
	Dinamo Leningrad	18	1936-1941, 1945-1953, 1962-1963
	Dnjepr Dnjepropetrovsk	18	1972-1978, 1981-1991
	Metalist Charkov	14[10]	1960-1963, 1982-1991
	Zarja Vorosjilovgrad	13	1967-1979
	Torpedo Koetaisi	13	1962-1970, 1982-1983, 1985-1986
	Rotor Volgograd	12[11]	1938-1941, 1945-1950, 1989-1990
	Zjalgiris Vilnjoes	11[12]	1953, 1960-1962, 1983-1989
	Nistru Kisjinev	11[13]	1956-1964, 1974, 1983
	Karpaty Lvov	9	1971-1977, 1980
	Daugava Riga	7	1949-1952, 1960-1962
	Krylja Sovetov Moskou	6	1938, 1940, 1945-1948
	VVS Moskou	6	1947-1952
	Elektrik Leningrad	5[14]	1936-1939
	Metalloerg Moskou	4	1937-1940
	Lokomotiv Charkov	4	1949-1950, 1953-1954
	Pamir Doesjanbe	3	1989-1991
	Admiraltejets Leningrad	3	1958, 1960-1961
	Troedovye Rezervy Leningrad	3	1954-1956
	Koeban Krasnodar	3	1980-1982
	Fakel Voronezj	2[15]	1961, 1985
	Spartak Tbilisi	2	1950-1951
	Spartak Vladikavkaz	2[16]	1970, 1991
	Dinamo Odessa	2	1938-1939
	Torpedo Gorki	2	1951, 1954
	SKA Odessa	2	1965-1966
	Spartak Leningrad	2	1938, 1941
	Spartak Charkov	2	1938, 1941
	Kalev Tallinn	2	1960-1961
	Metalloerg Zaporizja	1	1991
	Volga Gorki	1	1964
	Selmasj Charkov	1	1938
	FK Zenit Leningrad[17]	1	1938
	VMS Moskou	1	1951
	Stalinets Moskou	1	1938
	Oeralmasj Sverdlovsk	1	1969
	Lokomotiv Kiev	1	1938
	Dinamo Rostov aan de Don	1	1938
	Sjinnik Jaroslavl	1	1964
	Temp Bakoe	1	1938
	Tavrija Simferopol	1	1981
	Dinamo Kirovabad	1	1968
	Goeria Lantsjchoeti	1	1987
	ODO Sverdlovsk	1	1956
	Pisjtsjevik Moskou	1	1938
	Lokomotivi Tbilisi	1	1938
	SK Kalinin	1	1952
	Boerevestnik Moskou	1	1938
	Profsojuz-2 Moskou	1[18]	1941

Spelers

Gespeelde wedstrijden

Gespeelde wedstrijden

	Speler	Wedstrijden
1	Oleh Blochin	432
2	Viktor Sjoestikov	427
3	Galimzjan Choesainov	410
4	Nikolaj Osjanin	402
5	Lev Boertsjalkin	400
	Michail Sokolovski	400
7	Sergej Bondarenko	392
8	Vladimir Fedotov	382
9	Leonid Boerjak	377
10	Aleksandr Boebnov	375
	Slava Metreveli	375

Topschutters aller tijden

Topschutter

	Topschutter	Goals
1	Oleh Blochin	211
2	Aleksandr Ponomarjov	153
3	Nikita Simonjan	145
4	Sergei Solovjov	144
5	Grigori Fedotov	132
6	Edoeard Markarov	129
7	Avtandil Gogoberidze	128
8	Valentin Ivanov	125
	Oleg Protasov	125
10	Ramaz Sjengelija	120