Loading AI tools
locatie gebruikt voor het observeren van aardse of hemelse gebeurtenissen Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een sterrenwacht of observatorium is een instituut van waaruit sterren en andere hemellichamen worden bekeken en bestudeerd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen professionele sterrenwachten en volks- of publiekssterrenwachten.
Een professionele sterrenwacht is een wetenschappelijk instituut waar astronomen onderzoek verrichten aan de sterrenhemel. Tot de uitvinding van de fotografie en de toepassing daarvan in de sterrenkunde keken astronomen vooral zelf door een telescoop. Dit was, vooral in koude winternachten, lang niet altijd een aangename bezigheid.. Door de komst van fotografie werd meer gezien - een fotografische plaat is immers gevoeliger dan het menselijk oog - en konden astronomen het systematisch waarnemen vaak overlaten aan assistenten. Tegenwoordig zijn veel professionele telescopen vrijwel volledig geautomatiseerd en bestuderen astronomen, comfortabel achter de computer in hun werkkamer, enkel de armada aan gegevens die een telescoop (deze kan overal ter wereld of zelfs in de ruimte gestationeerd zijn) in hun opdracht produceert.
Traditioneel werden professionele sterrenwachten gebouwd in de buurt van grote steden (bv. Ukkel nabij Brussel) of op plaatsen waar wetenschap bedreven werd (zoals de universiteiten van Leiden, Gent en Utrecht).
Al decennialang wijkt men daar vanaf vanwege onder andere de natuurlijke turbulentie die in de aardatmosfeer voorkomt en lichtvervuiling. Door de komst van steeds grotere telescopen werd het steeds belangrijker dat er zo min mogelijk turbulentie moest zijn voor goede waarnemingen. Daarom kwamen veel nieuwe professionele sterrenwachten op bijvoorbeeld hoge bergen te staan. Ook wordt bij de keuze voor een locatie gekeken naar de weersomstandigheden om een zo efficiënt mogelijke sterrenwacht te realiseren. Sinds enkele jaren is het door lasertechnologie ook mogelijk om telescopen te corrigeren voor de aanwezige turbulentie.
Sterrenwachten op aarde hebben als bijkomend nadeel dat ze meestal alleen in het zichtbaar licht en nabij-infrarood kunnen waarnemen. Voor waarnemingen in bijvoorbeeld het ver-infrarood- en röntgengebied van het elektromagnetisch spectrum zijn ruimtetelescopen noodzakelijk. Radiogolflengtes zijn daarentegen wel weer vanaf het aardoppervlak waar te nemen, bijvoorbeeld met de Westerbork Synthese Radio Telescoop en LOFAR.
Omvangrijke professionele sterrewachten zijn onder andere te vinden in Chili (het Paranal-observatorium) en Hawaï (het Mauna Kea-observatorium).
In tegenstelling tot een professionele sterrenwacht heeft een volkssterrenwacht of publiekssterrenwacht als doel een breed publiek te informeren over sterrenkunde en ruimtevaart, de astronomie te populariseren en amateurastronomen te verenigen. Bij een volkssterrenwacht worden met enige regelmaat lezingen gegeven over allerhande onderwerpen in de sterrenkunde dan wel ruimtevaart. Ook kan eenieder terecht voor vragen over het actief beoefenen van de hobby sterrenkunde, door het observeren met een telescoop.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.