Een ruimtevaarder of astronaut of kosmonaut is een persoon die is opgeleid, uitgerust en ingezet door een menselijk ruimtevluchtprogramma om als commandant te dienen of bemanningslid aan boord van een ruimtevaartuig. Hoewel de termen over het algemeen zijn voorbehouden aan professionele ruimtereizigers, worden de termen soms toegepast op iedereen die de ruimte in reist, inclusief wetenschappers, politici, journalisten en toeristen.