Piviar

Piviar (Contopus) er ei biologisk slekt av små sporvefuglar som er medlemmar av tyrannfamilien (Tyrannidae). Som gruppe er desse seksten artane utbreidde over det meste av dei amerikanske kontinenta, men har fråvære frå Chile og frå det meste av Argentina.

Piviar
Antillpivi, Contopus latirostris
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Sporvefuglar Passeriformes
Infraorden:	Tyrannida
Familie:	Tyrannfamilien Tyrannidae
Slekt:	Piviar Contopus Cabanis, 1855

Etymologi

Slekta Contopus vart introdusert av den tyske ornitologen Jean Cabanis i 1855 med austpivi som typeart.^[1] Slektsnamnet er ein kombinasjon av dei gammalgreske orda kontos «stong» eller «skaft» og pous «fot».^[2]

Kjenneteikn

Fuglane i denne slekta er tyrannidear som varierer i storleik frå små (13 cm i lengd, t.d. nordtropepivi, kvitstrupepivi) til middels store (18 cm, t.d. storpivi og sotpivi), med mørkt og dempa fjørdrakt, i nyansar av brun, grå eller blågrå. Dei har vanlegvis raudaktige auge og litt lysare underside enn overside (strupe, bryst og buk), i grått eller mørkare tonar. Alle har ein diskret fjørtopp. Dei sit oftast oppreist på greiner i skogkantar, der dei raskt flyg ut for å fange insekt. Nokre artar er langdistansetrekkfuglar og forlèt hekkeområda i Nord-Amerika i løpet av den boreale vinteren, og dreg sørover til det sentrale Sør-Amerika.

Habitat og utbreiing

Mange av piviartane føretrekk opne eller halvopne skogsområde med tilgang til høge utkikkspunkt.​ Som insektetarar jaktar dei typisk ved å sitje på opne greiner og fange bytte i lufta. Dei er tilpassingsdyktige og kan utnytte både primærskog og menneskepåverka landskap. Habitatet deira strekkjer seg frå lågland til montane område, med artar som storpivien (C. pertinax) funne i høgder opp til 3000 meter.

Fire artar er trekkfuglar som hekkar i Nord-Amerika, to av dei så langt nord som i Alaska, tre av dei fire overvintrar i Sør-Amerika sør til sentrale Bolivia. Landistansetrekkfuglane er tilpassa og utnyttar eit breitt spekter av habitatpreferansar. Tolv artar er mest stasjonære, av dei er fire øyartar og to artar er avgrensa til Costa Rica og litt inn i vestlege Panama.

Artsoversyn

Slekt Contopus i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V15.1, 2025,^[3] med norske namn etter Norske navn på verdens fugler.^[4] Verdas naturvernunion, IUCN, har vurdert alle artane som livskraftige:^[5]

Bilete	Norsk namn	Vitskapleg namn	Autor	Utbreiing
	Jakkepivi	Contopus cooperi	(Nuttall, 1831)
	Storpivi	Contopus pertinax	Cabanis & Heine, 1860
	Sotpivi	Contopus lugubris	Lawrence, 1865
	Røykpivi	Contopus fumigatus	(d'Orbigny & Lafresnaye, 1837)
	Okerpivi	Contopus ochraceus	P.L. Sclater & Salvin, 1869
	Vestpivi	Contopus sordidulus	P.L. Sclater, 1859
	Austpivi	Contopus virens	(Linnaeus, 1766)
	Sørtropepivi	Contopus cinereus	(Spix, 1825)
	Nordtropepivi	Contopus bogotensis	(Bonaparte, 1850)
	Quechuapivi	Contopus punensis	Lawrence, 1869
	Kvitstrupepivi	Contopus albogularis	Berlioz, 1962
	Kokspivi	Contopus nigrescens	P.L. Sclater & Salvin, 1880
	Karibpivi	Contopus caribaeus	(d'Orbigny, 1839)
	Hispaniolapivi	Contopus hispaniolensis	(Bryant, 1867)
	Jamaicapivi	Contopus pallidus	(Gosse, 1847)
	Antillpivi	Contopus latirostris	(Verreaux, 1866)