Empidar

Empidar (Empidonax) er ei biologisk slekt av små sporvefuglar som er medlemmar av tyrannfamilien (Tyrannidae). Slekta omfattar 14 artar, dei fleste hekkar i Nord-Amerika, nokre i Mellom-Amerika. Hekkeområda deira strekkjer seg frå Alaska og Canada i nord til Panama i sør. Mange av artane trekkjer sørover om vinteren, og tre artar flyg til Sør-Amerika under den boreale vinteren, av dei trekker oreempid til Bolivia, det nordlege Argentina og Paraguay.

Empidar
Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Fuglar Aves
Orden:	Sporvefuglar Passeriformes
Infraorden:	Tyrannida
Familie:	Tyrannfamilien Tyrannidae
Slekt:	Empidar Empidonax Cabanis, 1855

Etymologi

Det vitskaplege slektsnamnet Empidonax kjem frå gresk εμπις empis, εμπιδος empidos som tyder «mygg» eller «knott», og αναξ anax, ανακτος anaktos tyder «herre» eller «herskar».^[1]

Kjenneteikn

Fuglane i denne slekta er lite iaugefallande og små tyrannar, mellom 13 og 15 cm lange. Dei er særs einsarta i fjørdrakt og storleik, og blir ofte oversett. Empidar kan kjennast for sine bleike augeringar og markerte vengband, som er kvitaktige eller lysbrune. Oversida er oftast olivengrøn eller brunaktig, medan undersida varierer frå kvitleg og lys grå til gulaktig eller bleik oliven. I løpet av den nordlege våren og sommaren blir fjørdrakta ofte mattere på grunn av slitasje, og nokre artar byter fjør før hausttrekket og får ny, frisk drakt mot slutten av sommaren.

Empidar har ein meir kompakt kropp enn piviar (Contopus), og har kortare utstikkande primærfjør. For å skilje dei ulike empid-artane frå kvarandre må gjerne stø seg på observasjon av lydar, leveområde, åtferd og små skilnader i storleik, nebbform, lengd på vengene og stjerten.^[2] Dei fleste artane har òg ein karakteristisk vane med å vippe på stjerten. Svarthetteempid (Empidonax atriceps) har meir kontrastfull fjørdrakt enn andre i slekta og avviker også med det svært avgrensa leveområdet i Costa Rica og inn i vestlegaste Panama.^[3]

Artsoversyn

Slekt Empidonax i rekkjefølgje etter IOC World Bird List V15.1, 2025,^[4] med norske namn etter Norske navn på verdens fugler.^[5] Verdas naturvernunion, IUCN, har vurdert alle artane som livskraftige:^[6]

Bilete	Norsk namn	Vitskapleg namn	Autor	Utbreiing
	Gulbukempid	Empidonax flaviventris	(W.M. Baird & S.F. Baird), 1843
	Austempid	Empidonax virescens	(Vieillot), 1818
	Vierempid	Empidonax traillii	(Audubon), 1828
	Oreempid	Empidonax alnorum	Brewster, 1895
	Kvitstrupeempid	Empidonax albigularis	P.L. Sclater & Salvin, 1859
	Småempid	Empidonax minimus	(W.M. Baird & S.F. Baird), 1843
	Granempid	Empidonax hammondii	(Xantus de Vesey), 1858
	Krattempid	Empidonax oberholseri	A.R. Phillips, 1939
	Gråempid	Empidonax wrightii	S.F. Baird, 1858
	Furuempid	Empidonax affinis	(Swainson), 1827
	Vestempid	Empidonax difficilis	S.F. Baird, 1858
	Gulempid	Empidonax flavescens	Lawrence, 1865
	Brunbrystempid	Empidonax fulvifrons	(Giraud Jr), 1841
	Svarthetteempid	Empidonax atriceps	Salvin, 1870

Ikkje godtatt art på IOC World Bird List, men rekna som ein underart av vestempid, Empidonax difficilis:

Bilete	Vitskapleg namn	Autor	Utbreiing
	Empidonax occidentalis	Nelson, 1897