Den genetiske koden

Den genetiske koden er i hovudsak felles for alt liv på jorda. Berre bakteriar og arkebakteriar har mindre avvik. Denne koden bestemmer korleis protein skal byggjast opp på grunnlag av RNA-molekyl som igjen er avskrivingar av DNA-molekyla. Basane vert lesne tre og tre, og kvar triplettkombinasjon kodar for ei bestemt aminosyre. Ein slik triplett av basar vert kalla eit kodon. Tre av kombinasjonane kodar ikkje for noka aminosyre, og gjev eit brot i aminosyrekjeda. Aminosyrekjeda vert kalla eit peptid. Det er fire typar basar i RNA-molekylet som vert forkorta U, C, A og G. Dette gjev 64 moglege triplettkombinasjonar. Kombinasjonen AUG vert lesen som startpunkt i byrjinga av ein sekvens, men som aminosyra metionin (Met) inne i ein sekvens.

Illustrasjon over den genetiske koden, lesen frå inst til ytst i sirkelen. Kvar aminosyre er representert ved ein eigen bokstav, som er aller ytst i sirkelen. Til dømes gjev kodonet GGU aminosyra glysin (G).

Tabell over den genetiske koden

ikkje-polar

polar

basisk

syre

(stoppkodon)

		Andre basen
		U		C		A		G
Fyrste basen	U	UUU	(Phe/F) Fenylalanin	UCU	(Ser/S) Serin	UAU	(Tyr/Y) Tyrosin	UGU	(Cys/C) Cystein
		UUC	(Phe/F) Fenylalanin	UCC	(Ser/S) Serin	UAC	(Tyr/Y) Tyrosin	UGC	(Cys/C) Cystein
		UUA	(Leu/L) Leusin	UCA	(Ser/S) Serin	UAA	Stogg	UGA	Stogg
		UUG	(Leu/L) Leusin	UCG	(Ser/S) Serin	UAG	Stogg	UGG	(Trp/W) Tryptofan
	C	CUU	(Leu/L) Leusin	CCU	(Pro/P) Prolin	CAU	(His/H) Histidin	CGU	(Arg/R) Arginin
		CUC	(Leu/L) Leusin	CCC	(Pro/P) Prolin	CAC	(His/H) Histidin	CGC	(Arg/R) Arginin
		CUA	(Leu/L) Leusin	CCA	(Pro/P) Prolin	CAA	(Gln/Q) Glutamin	CGA	(Arg/R) Arginin
		CUG	(Leu/L) Leusin	CCG	(Pro/P) Prolin	CAG	(Gln/Q) Glutamin	CGG	(Arg/R) Arginin
	A	AUU	(Ile/I) Isoleusin	ACU	(Thr/T) Treonin	AAU	(Asn/N) Asparagin	AGU	(Ser/S) Serin
		AUC	(Ile/I) Isoleusin	ACC	(Thr/T) Treonin	AAC	(Asn/N) Asparagin	AGC	(Ser/S) Serin
		AUA	(Ile/I) Isoleusin	ACA	(Thr/T) Treonin	AAA	(Lys/K) Lysin	AGA	(Arg/R) Arginin
		AUG[A]	(Met/M) Metionin	ACG	(Thr/T) Treonin	AAG	(Lys/K) Lysin	AGG	(Arg/R) Arginin
	G	GUU	(Val/V) Valin	GCU	(Ala/A) Alanin	GAU	(Asp/D) Asparaginsyre	GGU	(Gly/G) Glysin
		GUC	(Val/V) Valin	GCC	(Ala/A) Alanin	GAC	(Asp/D) Asparaginsyre	GGC	(Gly/G) Glysin
		GUA	(Val/V) Valin	GCA	(Ala/A) Alanin	GAA	(Glu/E) Glutaminsyre	GGA	(Gly/G) Glysin
		GUG	(Val/V) Valin	GCG	(Ala/A) Alanin	GAG	(Glu/E) Glutaminsyre	GGG	(Gly/G) Glysin

^A Kodonet AUG kodar for metionin samstundes som det er eit startkodon: omsetjinga av eit mRNA-molekyl til ei peptidkjede byrjar ved det fyrste AUG-kodonet i mRNA-molekylet