Smøla kommune

Smøla er ein øykommune på Nordmøre i Møre og Romsdal. Over Ramsøyfjorden i aust ligg øya og kommunen Hitra, og over Edøyfjorden i sør ligg Aure og øya Tustna. Ein person frå Smøla blir kalla «smølaværing» eller «smølværing».

Smøla kommune
kommune
Tyrhaug fyrstasjon i Smøla
Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Møre og Romsdal
Adm.senter	Hopen
Areal	271,91 km²
•  land	261,15 km²
•  vatn	10,76 km²
Folketal	2 168  (1. januar 2025)
Målform	nøytral
Ordførar	Svein Roksvåg (Sp)
Kommunenr.	1573
Smøla kommune 63.401944444444°N 8.0291666666667°E / 63.401944444444; 8.0291666666667
Kart som viser Smøla kommune. Kart som viser Smøla kommune.
Wikimedia Commons: Smøla
Nettstad: www.smola.kommune.no

Kommunevåpenet frå 1989 viser to oppflygande sølvmåsar på raud bakgrunn.^[1]

Geografi

Kommunen er den nordlegaste på Nordmøre. Han ligg tre mil nord for Kristiansund.^[2] Heile kommunen omfattar over 5 800 øyar, holmar og skjer. Den største øya, Fast-Smøla, dekkjer 214 km² av den totale flatevidda av kommunen på 275 km².^[3]

Næringsliv

Dei viktigaste næringane i kommunen er landbruk og fiske, men sørvisnæringane har hatt aukande omfang.^[3] Smøla vart den fyrste store vindkraftkommunen med opninga av Smøla vindpark i i 2002. Smøla vindpark II vart opna i 2005.^[2] Reiselivsnæringa har òg vorte viktig.^[2]

Historie

Kulisteinen på Kuløya er ein godt ivareteken runestein som nemner kristninga av Noreg, og er den eldste kjende skriftlege bruken av namnet «Noreg».^[2]

Gamle Edøy kyrkje på Edøya vart bygd på 1100-talet.^[2]

Ny Jord starta eit omfattande bureisingsfelt på Frostadheia på 1930-talet^[4]

Befolkning

1. januar 2024 budde det 2159 personar i Smøla kommune. Av dei budde om lag 1650, om lag 75 %, på hovudøya Smøla. I 1900 budde berre 54 % av folket i den noverande kommunen på hovudøya. Då var det busetjing på over 50 småøyar i skjergarden rundt øya. Dei fleste av desse øyane er no fråflytta.

Folketalsutvikling for noverande Smøla kommune frå 1801

År	Bef.	±%
1801[5]	1 175	—
1.1.1874[6]	2 366	+101,4 %
1900[7]	3 642	+53,9 %
1.12.1920[8]	3 944	+8,3 %
1.12.1930[9]	4 258	+8,0 %
3.12.1946[9]	4 180	−1,8 %
1.1.1951[10][11][12]	3 996	−4,4 %
1.1.1961[10]	3 389	−15,2 %
1.1.1971[10]	3 081	−9,1 %
1.1.1981[10]	2 697	−12,5 %
1.1.1991[10]	2 407	−10,8 %
1.1.2001[10]	2 407	+0,0 %
1.1.2010[10]	2 143	−11,0 %
1.10.2021[13]	2 118	−1,2 %

Folketalsutvikling for øya Smøla (medrekna Jøa, Steinsøya, Tjønnøya, Hjellbergsøya, Rossvoll og Buøya)

År	Bef.	±%
1801[5]	582	—
1900[14]	1 947	+234,5 %
2000[15]	1 998	+2,6 %
2024[15]	1 781	−10,9 %

Kjende smølaværingar

• Ingar Knudtsen, forfattar.
• Nikolai Gjøstøl, kunstnar.^[4]