Stortingsvalet 1949

Stortingsvalet 1949 var det andre stortingsvalet i Noreg etter andre verdskrigen, 10. oktober 1949. Valet var ein stor siger for Arbeidarpartiet, og Einar Gerhardsen si andre regjering heldt fram. Arbeidarpartiet fekk fleirtal åleine i Stortinget.

Dette var det siste valet med gamal valordning, der valkrinsane var delt opp i landkrinsar og bykrinsar. Det var òg det siste valet med gamal utrekningsmetode for mandat. Denne metoden favoriserte store parti sterkt. Ved dette valet fekk til dømes Arbeidarpartiet 56,7 % av stortingsmandata med 45,6 % av røystene, medan Norges Kommunistiske Parti sat att utan stortingsmandat sjølv om dei fekk 5,9 % av røystene. Endå ei endring ved dette valet var at det ikkje lenger var høve til å inngå listesamband. Istadenfor vart det difor i mange valkrinsar sett opp felleslister mellom to eller fleire borgarlege parti.

Samfunnspartiet, som hadde vore representert på Stortinget før krigen men ikkje stilte til val i 1945, stilte igjen til val denne gongen. Dei fekk ikkje stor oppslutning og stilte aldri til val igjen.

Resultat

Parti	Del av røystene (%)	Endring i høve til 1945	Mandat	Endring i høve til 1945
Arbeidarpartiet	45,6	+ 4,5	85	+ 9
Høgre	16,0	- 1,1	23	- 2
Venstre	12,5	- 1,3	21	+ 1
Kristeleg Folkeparti	8,4	+ 0,5	9	+ 1
Norges Kommunistiske Parti	5,9	- 6,0	0	- 11
Bondepartiet	4,9	- 3,2	12	+ 2
Samfunnspartiet	0,7	+ 0,7	0	0
Borgarlege felleslister	6,2	+ 6,2	0¹	0
Total	100	0	150	0

¹ Mandata på borgarlege felleslister fordelt på dei einskilde partia.

Dei borgarlege felleslistene var:

• Bondepartiet og Høgre i Vest-Agder, Rogaland og Telemark
• Bondepartiet og Venstre i Buskerud og Vestfold
• Bondepartiet, Høgre og Venstre i Hedmark og Østfold
• Kristeleg Folkeparti og Venstre i byane i Nord-Trøndelag og Sør-Trøndelag

Dersom ein fordeler røystene til felleslister på dei einskilde partia, basert på valet i 1945, får ein desse resultata (frå Hvem Hva Hvor 1950):

Parti	Prosent røyster	Endring i høve til 1945
Høgre	17,9	+ 0,9
Venstre	13,5	- 0,3
Kristeleg Folkeparti	8,5	+ 0,6
Bondepartiet	7,9	- 0,2

Kjelder

• Statistisk Sentralbyrå
• Stortingsforhandlinger 1950 (Oslo, 1951)
• Hvem Hva Hvor 1950 (Oslo, 1949)