Tolvtalsystemet

Tolvtallsystemet eller duodesimalsystemet er eit talsystem med grunntal tolv. Tolvtalsystemet treng tolv siffer: 0 til 9 og ytterlegare to siffer som representerer 10 og 11. Ofte blir det nytta A for 10 og B for 11. For å indikere at eit tal er skrive i tolvtallsystemet kan ein, der det er omsynsmessig, føye til 12 med senka skrift etter talet: 10₁₂ = 12.

Gangetabellen i tolvtalsystemet

1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	10
2	4	6	8	A	10	12	14	16	18	1A	20
3	6	9	10	13	16	19	20	23	26	29	30
4	8	10	14	18	20	24	28	30	34	38	40
5	A	13	18	21	26	2B	34	39	42	47	50
6	10	16	20	26	30	36	40	46	50	56	60
7	12	19	24	2B	36	41	48	53	5A	65	70
8	14	20	28	34	40	48	54	60	68	74	80
9	16	23	30	39	46	53	60	69	76	83	90
A	18	26	34	42	50	5A	68	76	84	92	A0
B	1A	29	38	47	56	65	74	83	92	A1	B0
10	20	30	40	50	60	70	80	90	A0	B0	100

Ein fordel med tolvtalsystemet i høve til titalsystemet er at brøkar oftare kan skrivast ut med eit endeleg mengd desimalar:

Brøk	Titalsystemet	Tolvtalsystemet
1/2	0,5	0,6
1/3	0,33333333...	0,4
1/4	0,25	0,3
1/5	0,2	0,24972497...
1/6	0,16666666...	0,2
1/7	0,142857143...	0,186A35186A35...
1/8	0,125	0,16
1/9	0,11111111...	0,14

Fleire mengde- og måleiningar er relatert til tolvtalsystemet:

• dusin / tylft = 12
• skokk = 5 dusin = 60
• storhundre = 10 tylft = 120
• gross = 12 dusin = 144 = 100₁₂
• tomme = 1/12 fot
• linje = 1/12 tomme
• skrupel = 1/12 linje
• punkt = 1/12 skrupel^[1][2]