![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Joe_Biden_presidential_portrait.jpg/640px-Joe_Biden_presidential_portrait.jpg&w=640&q=50)
Joe Biden
From Wikipedia, the free encyclopedia
Joseph Robinette Biden Jr. (wobadwa Novembala 20, 1942) ndi wandale waku America yemwe ndi wa 46 komanso Purezidenti wapano waku United States. Membala wa Democratic Party, adakhalapo ngati wachiwiri kwa 47th kuyambira 2009 mpaka 2017 motsogozedwa ndi Purezidenti Barack Obama ndikuyimira Delaware ku Senate ya United States kuyambira 1973 mpaka 2009.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Joe_Biden_presidential_portrait.jpg/640px-Joe_Biden_presidential_portrait.jpg)
Biden adabadwira ndikukulira ku Scranton, Pennsylvania, ndipo adasamuka ndi banja lake kupita ku Delaware mu 1953 ali ndi zaka khumi. Anaphunzira ku yunivesite ya Delaware asanalandire digiri ya zamalamulo kuchokera ku yunivesite ya Syracuse. Adasankhidwa kukhala mu New Castle County Council mu 1970 ndipo adakhala senema wachisanu ndi chimodzi wochepera m'mbiri ya US atasankhidwa kukhala Senate ya United States kuchokera ku Delaware mu 1972, ali ndi zaka 29. Biden anali wapampando kapena membala wa Senate Foreign Komiti ya Ubale kwa zaka 12. Anatsogoleranso Komiti Yoweruza ya Senate kuyambira 1987 mpaka 1995; adatsogolera zoyesayesa zokhazikitsa lamulo la Violent Crime Control and Law Enforcement Act ndi Violence Against Women Act; ndipo adayang'anira milandu isanu ndi umodzi ya Khothi Lalikulu la United States, kuphatikizapo milandu yotsutsana ya Robert Bork ndi Clarence Thomas.
A Biden adapikisana nawo mosapambana pa chisankho chapulezidenti wa Democratic mu 1988 ndi 2008. Anali senator wamkulu wachinayi pomwe adakhala wachiwiri kwa Purezidenti wa Obama atapambana zisankho zapurezidenti mu 2008. Obama ndi Biden adasankhidwanso mu 2012. M'magawo ake awiri ngati wachiwiri kwa purezidenti, a Biden adatsamira zomwe adakumana nazo ku Senate ndipo nthawi zambiri amayimira akuluakulu aboma pazokambirana ndi ma Republican a Congress. Anayang'aniranso ndalama zogwiritsira ntchito zomangamanga mu 2009 kuti athane ndi Kuwonongeka Kwakukulu. Pazandale, a Biden anali mlangizi wapamtima wa Purezidenti Obama ndipo adatsogolera pakukonza zochotsa asitikali aku US ku Iraq mu 2011.
Biden ndi mnzake, Kamala Harris, adagonjetsa Donald Trump pachisankho cha 2020. Atakhazikitsidwa, adakhala purezidenti wakale kwambiri m'mbiri ya U.S. komanso woyamba kukhala ndi wachiwiri kwa purezidenti wamkazi. Biden adasaina lamulo la American Rescue Plan Act kuthandiza US kuchira ku mliri wa COVID-19 komanso kugwa kwachuma. Anapereka lingaliro la American Jobs Plan, zomwe zinaphatikizidwa mu bipartisan Infrastructure Investment and Jobs Act. Anapereka lingaliro la American Families Plan, lomwe lidaphatikizidwa ndi zina za American Jobs Plan mu Build Back Better Act. Pambuyo potsutsidwa ndi Nyumba Yamalamulo, kukula kwa Build Back Better Act kudachepetsedwa ndipo idasinthidwanso mwatsatanetsatane mu Inflation Reduction Act ya 2022, yokhudzana ndi kuchepetsa kuchepa, kusintha kwanyengo, chisamaliro chaumoyo, komanso kusintha kwamisonkho. Biden adasankha Ketanji Brown Jackson kukhala Khothi Lalikulu. Mu mfundo zakunja, adabwezeretsanso US ku Pangano la Paris pakusintha kwanyengo. Anamaliza kuchotsa asitikali aku US ku Afghanistan, pomwe boma la Afghanistan lidagwa ndipo a Taliban adalanda ulamuliro. Adayankha pakuwukira kwa Russia ku Ukraine mu 2022 poika zilango ku Russia ndikuloleza thandizo lakunja ndi zida zotumizira ku Ukraine.