Aspèth

Aspèth^{[1],[2],[3],[4]} (Aspet en francés) qu'ei ua comuna gascoa de Comenge situada en eth departament dera Hauta Garona e en region d'Occitània, ancianament de Mieidia-Pirenèus.

Pels articles omonims, vejatz Aspèth (omonimia).

Vilatge d'Occitània

Aspèth Aspet
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Era plaça, damb ua hont.
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 00′ 58″ N, 0° 48′ 08″ E
Superfícia	26,37 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	1 240 m 480 m 399 m
Geografia politica
País	Gasconha Comenge
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 31	Nauta Garona
Arrondiment 312	Sent Gaudenç
Canton 3101	Banhèras de Luishon (caplòc deth canton d'Aspèth abans 2015)
Intercom 243100609	CC de Cadira Garòna Salat
Cònsol	Jean-Sébastien Billaud-Chaoui (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	877 ab. Evolucion de la populacion 949 ab.
Densitat	36,44 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Aspétois (en francés)
Còde postal	31160
Còde INSEE	31020

Geografia

Situada ath pè deths Pirenèus en Comenge, Aspèth qu'ei plaçada a 15 km ath sud-èst de Sent-Gaudenç e ath pè deth pic de Cagiri qui senhoreja sus era vath a 1 912 m.

Comunas a l'entorn.

Perimètre deth territòri

Comunas confrontantas de Aspèth

Encausse, Cabanac e Casaus (per un qüadripunt)	Soeish (per un qüadripunt)	Estadens
Isaut		Shenh Dessús
Senguanhet	Milhars

Toponimia

Eth nom qu'es atestat Aspello, shens data ^[5]. Negre que horneish Espet ara fin deth sègle XIIau, Aspeg en 1203, Aspel en 1231 ^[6].
Segon Dauzat, Aspèth que ven d'un tèma prelatin *asp-, de sens escur, e deth sufixe -ētum o -ĭttum. Dauzat que plaça Aspin dens eth medish article^[7], lòc on Miquèu Grosclaude vei eth « basco-aquitan » as-pe, « devath eth ròc ».
Segon Negre, Aspèth que ven deth basco, lenga de substrat, ezpel, « boish » ^[6].

Istòria

Pendent eth Ancian Regime, Aspèth qu'èra dera eleccion de Comenge, doncas dera província de Gasconha, dera generalitat d'Aush, dera diocèsi de Comenge e dera senescaucia de Pàmias. Eth vocable dera glèisa qu'es Sent Martin. Tanlèu 1790, Aspèth qu'èra caplòc de canton. Eras duas comunas de Milhars e de Senguanhet qu'estón separadas d'Aspèth per l'ordenança deth 22 de març de 1835 ^[8].

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
3 de julhet de 2020	2026	Jean-Sébastien Billaud-Chaoui
març de 2001	2020	Josette Sarradet	Partit Radical d'Esquèrra	conselhèra regionau (2004-2010)
junh de 1995	2001	Joseph Dulon
març de 1989	1995	Aventin Bares
1978	1989	Gérard Marasse		conselhèr generau (1988-1991)
1953	1978	André Prat
1952	1953	Edouard Certiat
1925	1952	François Jauréguiberry
1919	1925	Emile Ribet
1912	1916	Joseph Ribet	radicau	conselhèr generau (1913-1916), deputat (1914-1916)
1900	1912	Joseph Ruau	radicau	conselhèr generau (1895-1913), deputat (1897-1914), ministre dera agricultura (1905-1910)
	1900
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Abans era refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, era comuna qu'èra caplòc deth canton d'Aspèth; qu'ei ara deth canton de Banhèras de Luishon.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 961, totala: 1052
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
3 492	4 059	3 855	3 707	5 575	2 784	2 573	2 751	2 600
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
2 435	2 457	2 510	2 509	2 591	2 637	2 550	2 302	2 048
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
2 015	1 961	1 853	1 587	1 613	1 552	1 571	1 405	1 344
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
1 307	1 186	1 229	962	986	923	942	938	948 1 044
2009	2010
947 1 049	950 1 047
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 era populacion qu'èra de 877 abitants e era densitat qu'èra de 33,26 ab/km².

Cultura locau e patrimòni

Lòcs e monuments

Glèisa Sant-Martin

• Glèisa Sant-Martin.
• Capèra de Miejacòsta, dedicada ara Verge Maria.

En Aspèth, las tralhas d'aquera temporada que son escassas. Au sègle XIV^au probable, la vila qu'estó embarralhada dab clausuras e tanben tres pòrtas, de las quaus la dita Pòrta Sant-Martin. Lo campanar de la glèisa qu'ei en suspart de la Pòrta qu'endosta un carrilhon famós de 16 campanas. Au darrèr deu capcèr actuau de la glèisa, que vedem engüèra uei la capèra senhorau, d'estile gotic, que la clau de vòuta ei emberogida de las armas de la familha de Coarrasa.

Uns saberuts locaus qu'assolidan engüèra uei, la tor deth Shucau, qu'ei en suspart de la vila, e seré ua « tor de senhalizacion ». A pròva de la lor tèsi, que s'emparan sus ua seria d'articles vielhs de Maurici Gourdon, publicats en 1910, 1911 e 1912 a la Revista de Comenge. Pasmens, l'ipotèsi aquesta, emetuda per Maurici Gourdon, que'n ei l'encausa, qu'ei beròi injustificada : aquera teoria ne s'empara pas sus arren. Ailàs, cada brocadura toristica que la torna condar. Segon Mondon e Gourdon, que seré estada edificada enter lo sègle XII^au e lo sègle XIV^au. Adonc que l'atribuishen a l'Edat Mejana centrau o autanplan a l'Edat Mejana baisha shens que sia segura la causa. D'aquí endavant, la question de la soa datacion n'ei pas reglada e las Cartas d'Aspèth que son mudas cap e tot aquiu dessus. Que l'aperan tanben — dab tòrt — « tor sarrasina ».

• 
  Capèra de Miejacòsta e Tor deth Shucau.
• 
  Capèra de Miejacòsta.
• 
  Er ostau de comuna.
• 
  Era glèisa Sent Martin.
• 
  Interior.
• 
  Monument ath Cardenal Sourrieu.
• 
  Monument a Joseph Ruau.
• 
  Ostau pairau der escultor american Augustus Saint-Gaudens.
• 
  Monument aths mòrts.
• 
  Vilatge de Giròsp.
• 
  Era sua glèisa.
• 
  Vilatge de Gouillou.
• 
  Era sua glèisa.
• 
  Molin sus Ger.

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas damb la comuna

Véder tanben

• Comunas de la Nauta Garona

Ligams extèrnes