Canòp de Chiusi

Lo canòp de Chiusi designa un vas destinat als Etruscs a recèbre las cendres del mòrt seguent los rites en prctica pendent lo periòde dels sègles VII e VI AbC.

Pels articles omonims, vejatz Canòp.

Tèstas de canòp - musèy de Chiusi.

Tèstas de canòp e al fon, cadieral de ceremonia - musèu de Chiusi.

Canòp figurat en pè (reconstitucion) - musèu de Chiusi.

Tèsta de canòp a la Carlsberg Glyptothek de Copenaga.

Practicas funeràrias

Alara que los rites funeraris etruscs qu'an precedits donavan la forma de son abitat a l'urna du mòrt (urna-cabana), o a sos objèctes (urna biconica susmontada d'un casc de bronze per l'òme, d'un colar per la femna)^[1], le rite del canòp privilegia la forma de l'uman, quitament traducha simbolicament.

Lo vas canòp de Chiusi es tipic de las produccions etruscas d'aquesta region de la província de Siena, e practcament sonque dins aquesta zona, çò qu'explica lo nom qu'aqueste rite contunh al sègle V AbC. Alara que las autras cuitats etruscas practica alara l'inumacion.

Se destria totalament del vas canòp egipcian que permetava de conténer, en quatre vases, las viscèras del mòrt embaumat (lo tèrme canòp concernís la destinacion del vas pas la similitud de forma).

Lo vas, de factura rustica sens ornementacion, e cobèrt d'un tap antropomòrf representant la tèsta del mòrt, l'ensemble representant lo múrt de biais simbolic (disproporcions, abséncia de cambas), que la cremacion faguèt desapareisser la forma fisica (unes mascs en bronze rebutat an precedit istoricament la representacion en volum d'aquesta tèsta).

Doas ansas le completan permetent lo transpòrt veire la pausa de braces figurats amovibles.

Lo resultat fòrça liure de la representacion umana, sens prene en compte las proporcions, es tipic de l'art etrusc. Sul vas de Chiusi, las partidas del còrs son simplament juxtapausadas, amb de braces mobils fixats per de clavelets metallics. la tèsta es sovent ornada pendents fixats dins los traucs de las aurelhas.

A vegada lo torax es simulat sus la pança del vas.

L'ensemble, en impasto (argila pauc desgrassada), èra plaçat sus vas mai grand o sus cadieral, un dossièr redond de pèira o de teralha nomenat cadieral de ceremonia. Tot aqueste ensemble funerari èra plaçat dins una gèrla granda nomenada ziro, cobèrta d'una lausa (a vegada en forma « tap de champanhe »), e davalat dins un potz.

Exemplars dins los musèus

• Lo musèu arqueologic nacional de Chiusi expausa fòrça vases e caps de canóps.
• Un exemplar de 50 cm de naut. D 162, Lovre
• Carlsberg Glyptothek de Copenaga.