Castèths Andòrta

Castèths Andòrta (Castets-en-Dorthe en francés) es ua anciana comuna vasadesa, en Gasconha, administrada pr'eu departament de Gironda de la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània. Dempui lo 1er de genèir de 2017, a fusionat dab Castilhon de Castèths e es venguda comuna delegada e caplòc de la comuna navèra de Castèths e Castilhon.

Vilatge d'Occitània

Castèths Andòrta Castets-en-Dorthe
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Garòna e la neishença deu canal laterau de Garòna.
Geografia fisica
Coordenadas	44° 33′ 46″ N, 0° 09′ 07″ O
Superfícia	8,69 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	56 m 30 m 6 m
Geografia politica
País	Gasconha Vasadés
Parçan	Vasadés (centrau)
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 33	Gironda
Arrondiment 333	Arrondiment de Lengon
Canton 3328	Lo Sud-Gironda (Lengon avant 2015)
Intercom 243301488	CC deu Sud Gironda
Cònsol	Daniel Flipo (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2019)	1 454 ab. Evolucion de la populacion 1 473 ab.
Densitat	136,02 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	Casteriots, Casteriotes (en francés)
Còde postal	33210
Còde INSEE	33106

Geografia

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Situacion avant la formacion de la comuna navèra de Castèths e Castilhon

Comunas confrontantas de Castèths Andòrta

Sent Pèir d'Aurelhac (delà Garòna)	Sent Martin de Sescàs (delà Garòna)	Cauçdròt (delà Garòna)
Sent Perdon de Concas Sent Lobèrt		Varia Castilhon de Castèths
	Viaujac

Toponimia

Las fòrmas ancianas son Castet (de ~), en 1274, Castrum Andorta, en latin, en 1274, Castet en Dorta, en 1307-1317, Castrum en Dorte, en latin, en 1307-1317, Redorta, en 1307-1317. Lo sens de Castèths es clar, mès demòra la question de l's finala, « adventícia » per ^[1]. L'idèa d'una pluralitat deus castèths es hòra de question, la que l' s finala represente -th- palatala d'origina es improbabla, perqué se'n vei pas de traça dens las fòrmas ancianas. En realitat, coma los vilatges en -ac son venguts sovent -ats (= -acs) en Vasadés e en Bordalés, çò que representa una confusion entre lo nom deu vilatge e lo deus abitants, Castèths èra Castèt(h) a l'origina e lo gentilici, bastit shens sufixe, èra los castèthS, e après, per confusion, la vila medisha vengut Castèths ^[2]. Es l'explicacion mès probabla. Lo gentilici actuau casteriòt, bastit regularament, a pr'aquò un perhum d'autenticitat e deu èste ancian.

Lo determinant Andòrta, « sembla relativament tardiu », çò escriu Bénédicte-Boyrie-Fénié. Se vei pas lo motiu d'aquera opinion, per duas rasons : purmèrament, Andorta apareish la medisha annada que Castèt(h), segondament, lo nom ancian de Castilhon de Castèths èra Castet/Casted e en latin Castello (que cau legir Castèth en occitan). Se podèva pas manténer una tala confusion entre los dus lòcs, e d'un costat Castèt(hs) vengot Castèt(hs) Andòrta, de l'aute lo segond Castèt(h) (mès lo pus ancian, probable, pr'amor de la data de las atestacions) vengot Castilhon. Lo determinant Andòrta, etimologicament endòrta o andòrta, deu latin intorta, sovent comprés coma en Dòrta per maishanta copadura e sovent omés (perqué èra pas mèi necessari, tanlèu que l'aute lòc cambièt de nom), a lo sens d'una branca plegadissa e torçuda, com la d'un vime, que sèrv a estacar los hagòts. Mès dens la practica èra una barradissa hèita de brancas plegadas e entrebescadas, dens una fortificacion, çò que lo mot Redorta (1307-1317), « redota », confirma ^[1].

• Maserac, dab lo sufixe -acum, latinizacion deu sufixe gallés -āco(n), es lo nom d'un ancian grand maine antic. La basa es un nom latin d'òme, Macer o Macerius, mès dab Macerius, auré donat puslèu *Maseirac. Çò qu'es escrit dens lo Dauzat esclarzís pas totalament la question ^[3] e Mazeyrat o Mazerat vendré d' Amaricius ^[4]; cau partir mèilèu de Macer. Lo nom comun maceriae, « roïnas », totjorn dab -āco(n), auré donat Maseirac tanben, çò sembla.

Istòria

• Segon lo siti GAEL, la parròpia Sent Lobèrt e Sent Loís de Castèths et la parròpia Sent Roman de Maserac forman la comuna de Castèths (en francés Castets, vengut Castets-en-Dorthe lo 13 de julhet 1957) ^[5]. Aquera mencion es curiosa; solament, cau pas compréner que i avèva una glèisa Sent Lobèrt e Sent Loís. La glèisa Sent Loís de Castèths, situada dens lo borg, data deu sègle XIX. Mès, dens un lòc tant important, quasi una vila, n'i avèva pas una auta avant e que deviá tanben èste consacrada a Sent Loís ? I a una glèisa Sent Lobèrt - anciana - a Sent Lobèrt, a 1 km de Castèths. La comuna de Sent Lobèrt es hòrt petita, 2,11 km² e lo repartiment deu territòri de la parròpia devot èste inegau. A 1,5 km de Castèths, i a la glèisa Sent Roman de Maserac. Castèths, benlèu fondat au sègle XIII o un pauc avant, probablament dens la parròpia de Sent Lobèrt, augot una glèisa per necessitat quand vengot una aglomeracion importanta (la de Sent Lobèrt seré estada tròp petita).

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2014	2020	Daniel Flipo	divèrs dreta	retirat; cònsol de la comuna navèra de Castèths e Castilhon
2008	2014	Jean-Pierre Sart	UMP	mètge
2001	2008	Guy Furton	PS	recebeire de las talhas
	2001	Jean-Pierre Sart		mètge
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Avant la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Lengon; es adara deu canton de Le Sud-Gironde (en francés), donc deu Sud Gironda.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 1182, totala: 1470
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 002	974	1 088	1 002	1 082	1 180	1 207	1 309	1 343
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 355	1 320	1 441	1 355	1 274	1 237	1 202	1 163	1 120
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 099	1 111	1 124	950	934	815	853	876	980
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
953	920	889	829	996	1 124	1 221	1 233	1 240 1 261
2009	2010
1 243 1 266	1 211 1 236
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• Populacion : 1164 (2018)
• Densitat : 133,95

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

Ligams extèrnes