Guaymí

Los Guaymí o los Ngäbe son un pòple amerindian que viu dins las montanhas de l'oèst de Panamà e de l'èst de la Còsta Rica. Lor lenga tradicionala es lo ngäbere, un parlar de la familha de las lengas chibchanas qu'èra la lenga mairala de 200 000 a 250 000 personas al començament dau segle XXI.

Al començament dau segle XVI, los Guaymí èran installats dins las regions bassas de l'istme de Panamà. I foguèron atacats per los Espanhòus a partir dels ans 1510. En despiech de plusors victòrias, deupuguèran pauc a cha pauc se retirar vèrs las montanhas. Militarament invencuts, foguèron lentament absorbits dins lo sistema economic espanhòu e faguèron partia dels campesinos, los païsans paures d'origina indigena. Despuei los ans 1970, lo govèrn de Panamà assaja de desvolopar lo territòri guaymí en desvolopant las infrastructuras localas. Una region autonòma, la comarca Ngäbe-Bugle, foguèt pereu creaa. Aquò causa de chambiaments sociaus importants amb una urbanizacion creissenta e un declin progressiu dels vilatges agricòlas tradicionaus.

Ligams internes

• Panamà.

Bibliografia

• (en) Phillip D. Young, Ngawbe: Tradition and change among the Western Guaymí of Panama, University of Illinois Press, 1971.