Onessa e Laharí

Onessa e Laharí^[1][2] (Onesse-Laharie en francés) qu'ei ua comuna gascona situada hens lo parçan de la Lana Gran. Qu'ei administrada peu departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vilatge d'Occitània

Onessa e Laharí Onesse-Laharie
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
La maison comuna.
Geografia fisica
Coordenadas	44° 03′ 44″ N, 1° 04′ 05″ O
Superfícia	132,13 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	96 m 39 m 22 m
Geografia politica
País	Gasconha
Parçan	Lana Gran
Estat	França
Region 75	Navèra Aquitània
Departament 40	Lanas
Arrondiment 402	Lo Mont
Canton 4013	Lo País Morcenés Tarusate (Morcens avant 2015)
Intercom 244000691	Comunautat de comunas deu País de Morcens ?
Cònsol	Jean Castaing (2014-2020)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	1 018 ab. Evolucion de la populacion 1 037 ab.
Densitat	7,34 ab./km²
Autras informacions
Còde postal	40110
Còde INSEE	40210

Geografia

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de Onessa e Laharí

	Escorce
Mesòs		Solferino Sindèras
	L'Esperon	Garròssa quintipunt Arrion quintipunt

Toponimia

Onessa

Las fòrmas ancianas que son : Ones (milicia d' ~), en 1276, Onnes (par. d' ~), en 1276, Oneisse (par. Sancti Johannis d' ~), en 1334, Aunesse (mapa deu sègle XVII), Honesse, en 1714, Aunesse (mapa de 1733). La prononciacion citada per Bénédicte Boyrie-Fénié qu'ei [u'nœsə] ^[3] e com ei deu país que's pòt esperar qui sii la prononciacion vertadèra (e donc non pas [aw'nœsə], varianta devuda a l'aglutinacion de la preposicion a). Dauzat qu'interprèta Onessa com un nom d'arriu ^[4], mei o mensh seguit per Astor (citat per B. Boyrie-Fénié), qui i ved lo gallés onno, sinonime deu gallés flumen, utilizat a prepaus de l'arriu locau; mès en realitat -onna que seré meileu un sufixe qu'un mot, maugrat un glossari antic qui en hè lo sinonime de flumen ^[5]. Ernèst Negre que dona com origina possibla lo nom de persona Unicius. B. Boyrie-Fénié, qui lo cita, que considèra que [u] latin qu'auré miat a [y] e non pas a [o] > [u]. Bénédicte Boyrie-Fénié que's vira meileu cap a l'exemple d'Oneis o d'Avensa, qui's ditz Onize en basco. Que serén a associar, segon Jean-Baptiste Orpustan, especialista deu basco, damb un radicau escur on(a), de valor probablament oronimica ^[3].

Laharí

Las fòrmas ancianas que son : Farune (castrum de la ~), en 1254, Farina (villa de ~), en 1274, Farine (castrum ~ terram Marencini), en 1305, Ffarine (La ~), en 1305, Farina (de ~), en 1334, Farina (cimeterium ecclesie capelle Sancti Nicholay de ~), en 1334, Farina (terra et locus de ~), en 1334, Harie (mapa deu sègle XVII), Harie (La ~) (mapas de 1630, 1638 e 1647), Harrie (La ~) (carte de 1651), Harie (mapa deu començament deu sègle XVIII), Harie (La ~) (mapas de 1714 e 1733). La prononciacion citada per Bénédicte Boyrie-Fénié qu'ei [ləha'ri] ^[3].

Ernèst Negre, citat per Bénédicte Boyrie-Fénié, qu'explica lo nom per haria e que supausa la preséncia d'un molin. Mès un castèth es pas un molin, çò qui arroeina l'explicacion. Las solucions que serén benlhèu un cognomen Farin* o una basa aquitanica laharr-, « arromèc », puish un sufixe locatiu -un. *Laharrun, damb h grafiat f e lo faus article la separat, qu'explicaré l'atestacion de 1254 la Farune. Après, l'atraccion de haria qu'auré jogat ^[3].

Istòria

• En 1833, Laharí que fusionè damb Onessa. En 1863, la comuna de Solferino que's creè, deu territòri d'Onessa e Laharí, Morcens, La Bohèira, Comensac, Escorce, Lua, e Sabres ^[6]

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2014	2020	Jean Castaing	divèrs dreta	cap d'entrepresa
març 2001	2014	Christian Javel		retirat d'engenhaire
	2001
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna qu'èra deu canton de Morcens; qu'es adara deu canton du Pays morcenais tarusate (en francés).

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 970, totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
577	515	552	586	722	973	1 008	1 161	1 200
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
1 234	1 314	1 471	1 581	1 528	1 439	1 326	1 378	1 337
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 284	1 237	1 270	1 208	1 243	1 186	1 117	972	903
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
983	904	911	966	981	927	939	941	943 965
2009	2010
943 965	959 980
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Demografia Laharí

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): , totala:
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
183	186	135	144	196			-	-
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
				Cercar	Cercar	Cercar	Cercar	Cercar
2009	2010
Cercar	Cercar
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008 Evolucion de la populacion 1962-2008

• Lo n° INSEE qu'ei estat cambiat per rasons practicas.

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véder tanben

Ligams extèrnes