Tehuelche (pòble)

Los tehuelche (dau mapudungún: chewel che «gent brava», o benlèu de una de las etnias tehuelche apelada teushen tot-parier dau mapudungún che, «gent, pòble»)^[1] o patagons son los noms generics balhats a un ensemble de pòbles amerindians de la Patagònia e de la region pampenca en America dau Sud. Divers especialistas, missionaris e viatjaires an realizat de las prepausicions per los gropar en tenir compte de la similituda de sos trachs culturaus, de son aira geografica e sas lingas, quauqu'uns d'entre ilhs parlian de las lingas qu'eran pas sempre aparentadas, e sa distribucion geografica era estenduda.

Tehuelche o Aónikenk dins son mateu tradicionau de peu

Lo Cacic Mulato, filh de Biguá e successor de Papón.

Tras lo processus istoric de quasi completa extinccion de queus pòbles lo terme tehuelche serviguet a referenciar los subrevivents de la brancha continentala austrau de queu grope, situats dins las províncias de Santa Cruz, Chubut e Río Negro en Argentina.

Sa situacion au Chile es de "completa extinccion". En 1905 sofrigueten d'una epidemia de veròla que tuet lo cacic Mulato e d'autres de sa tribú situats dins lo vau dau río Zurdo (Valle del río Zurdo), prep de Punta Arenas. Los subrevivents se refugieren en territòri argentin, benlèu-ben dins la reserva de Camusu Aike. Los gropes tehuelche continueten enquera après a tornar au Chile per chaçar los guanacos dins la region de Magallanes, onte figueten vut per lo darnier còp autorn de 1927 venent de l'aira de Killik Aike.^[2]

Grope de tehuelche. Dessenh de 1832 realizat durent lo viatge de Jules Dumont d'Urville.

Manteu tehuelche. Museu de La Plata, Buenos Aires.