ଚୀନ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ଚୀନ୍ , ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଚୀନ୍ ଗଣରାଜ୍ୟ (PRC) , ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଏକ ଦେଶ । ୧.୪ ବିଲିୟନରୁ ଅଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ସହିତ , ଏହା ଭାରତ ପରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଦେଶ , ଯାହା ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୧୭.୪% ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ । ଚୀନ୍ ବିଶାଳ ; ଏହା ପ୍ରାୟ ୯.୬ ନିୟୁତ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ( ୩,୭୦୦,୦୦୦ ବର୍ଗ ମାଇଲ ) ଅଞ୍ଚଳ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଚଉଦ ଦେଶକୁ ଭୂମି ଦ୍ୱାରା ସୀମାବଦ୍ଧ କରିଥାଏ , ଯାହା ଏହାକୁ ଭୂମି କ୍ଷେତ୍ର ଅନୁସାରେ ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ କରିଥାଏ । ଦେଶଟି ୩୩ଟି ପ୍ରଦେଶ-ସ୍ତରୀୟ ବିଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ : ୨୨ଟି ପ୍ରଦେଶ , ୫ଟି ସ୍ୱାୟତ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ , ୪ଟି ପୌରପାଳିକା ଏବଂ ୨ଟି ଅର୍ଦ୍ଧ-ସ୍ୱାୟତ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶାସନିକ ଅଞ୍ଚଳ । ବେଜିଂ ( Beijing ) ଦେଶର ରାଜଧାନୀ , ଯେତେବେଳେ କି ସାଂଘାଇ ସହରାଞ୍ଚଳ ଅନୁସାରେ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ସହର ଏବଂ ସର୍ବବୃହତ ଆର୍ଥିକ କେନ୍ଦ୍ର ।
.svg)
ସଭ୍ୟତାର ଛଅଟି ଉଦ୍ଗମ ସ୍ଥଳ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଭାବରେ ବିବେଚିତ ଚୀନ୍ , ପ୍ରାଚୀନପ୍ରସ୍ତର କାଳୀନ ସମୟରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଥମ ମାନବ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ଆଗମନ ଦେଖିଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ସହସ୍ରାବ୍ଦ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବର ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା , ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ରାଜବଂଶୀୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ୟେଲୋ ନଦୀ ( ହ୍ବାଙ୍ଗ୍-ହୋ ନଦୀ ) ଅବବାହିକାରେ ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀ. ପୂ. ଅଷ୍ଟମରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଝୋଉ ( Zhou ) ବଂଶର ପ୍ରଭୁତ୍ୱର ପତନ ଘଟିଲା , ଯାହା ସହିତ ପ୍ରଶାସନିକ ଓ ସେନା ସମ୍ପର୍କୀୟ ପ୍ରଣାଳୀ , ସାହିତ୍ୟ , ଦାର୍ଶନିକତା ଓ ଇତିହାସଲେଖନର ଉଦୟ ହୋଇଥିଲା । ୨୨୧ ଖ୍ରୀ. ପୂ.ରେ ଚୀନ ଗୋଟିଏ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଏକତ୍ରିତ ହେଲା ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦୁଇ ସହସ୍ରାବ୍ଦରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି କିନ୍ , ହାନ୍ , ତାଙ୍ଗ୍ , ୟୁଆନ୍ , ମିଙ୍ଗ୍ ଓ କିଙ୍ଗ୍ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ରାଜବଂଶମାନଙ୍କର ଅଭ୍ୟୁଦୟ ଘଟିଥିଲା । ବାରୁଦ ଓ କାଗଜର ଆବିଷ୍କାର , ରେଶମ ପଥ ( Silk Road )ର ସ୍ଥାପନା ଓ ବିଶାଳ ପ୍ରାଚୀରର ନିର୍ମାଣ ସହିତ ଚୀନ ସଂସ୍କୃତି ସମୃଦ୍ଧିଶାଳୀ ହୋଇଥିଲା ଓ ପଡ଼ୋଶୀ ଏବଂ ଦୂରସ୍ଥ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା । ତଥାପି , ଚୀନ୍ ୧୯ ଶତାବ୍ଦୀର ଶେଷ ଭାଗରେ ବିଭିନ୍ନ ଅସମାନ ଚୁକ୍ତିନାମା ଦ୍ୱାରା ଦେଶର କିଛି ଅଂଶ ବିଭିନ୍ନ ୟୁରୋପୀୟ ଶକ୍ତିକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ଦଶନ୍ଧି ଧରି କିଙ୍ଗ୍ ଚୀନ୍ ଅବନତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ପରେ , ୧୯୧୧ ବିପ୍ଳବ କିଙ୍ଗ୍ ରାଜବଂଶ ଏବଂ ରାଜତନ୍ତ୍ରକୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷ ଚୀନ୍ ଗଣରାଜ୍ୟ (ROC) ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
ନବଜାତ ବେଇୟାଙ୍ଗ୍ (Beiyang) ସରକାରଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଦେଶ ଅସ୍ଥିର ଥିଲା ଏବଂ ପରେ ସେହିଥିରୁ ଯୁଦ୍ଧବାଦୀ ଯୁଗ (Warlord Era)ରେ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ ହୋଇଗଲା । କୁଓମିନ୍ତାଙ୍ଗ୍ (KMT)ଙ୍କ ଉତ୍ତର ଅଭିଯାନ (Northern Expedition) ପରେ ଦେଶକୁ ପୁନଃଐକୀକରଣ କରାଗଲା । ୧୯୨୭ ରେ ଚୀନ୍ ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହେଲା , ଯେତେବେଳେ KMT ସେନାମାନେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ଚାଇନିଜ୍ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି (CCP) ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସଫା କରିଦେଲେ । ଯେଉଁମାନେ (CCP) , KMT ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲିପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୩୭ ରେ ଜାପାନୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଚୀନକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପରେ , ମାଓ ଜେଡ଼ୋଙ୍ଗ୍ (Mao Zedong) ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ CCP ଓ KMT ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଦ୍ୱିତୀୟ ଏକତ୍ରିତ ମୋର୍ଚ୍ଚା (Second United Front) ଗଠନ କରି , ଜାପାନୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଯୁଦ୍ଧ କଲେ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଚୀନ-ଜାପାନ ଯୁଦ୍ଧ (Second Sino-Japanese War)ରେ ଶେଷରେ ଚୀନ ବିଜୟୀ ହେଲା ; କିନ୍ତୁ , ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବା ସହିତ CCP ଓ KMT ପୁଣି ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କଲେ । ୧୯୪୯ ରେ , ପୁନରୁତ୍ଥିତ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନେ ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ଅଂଶରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସ୍ଥାପନ କରି ଚୀନ୍କୁ ପିପୁଲ୍ସ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଚାଇନା (PRC) ଘୋଷଣା କଲେ ଏବଂ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ସରକାରକୁ ତାଇୱାନ୍ ଦ୍ୱୀପକୁ ପଳାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଦେଶ ବିଭାଜିତ ହୋଇଥିଲା , ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଚୀନ୍ର ଏକମାତ୍ର ବୈଧ ସରକାର ବୋଲି ଦାବି କରିଥିଲେ । ଭୂମି ସଂସ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ , ସାମ୍ୟବାଦକୁ ସାକାର କରିବା ପାଇଁ PRC ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଆହୁରି ପ୍ରୟାସ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା : ମହା ଅଗ୍ରଗତି ଅଭିଯାନ (Great Leap Forward) ପ୍ରଧାନତଃ ମହା ଚୀନ୍ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ (Great Chinese Famine) ପାଇଁ ଦାୟୀ ହେଲା , ଯେଉଁଥିରେ ଲକ୍ଷ-ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିପ୍ଲବ (Cultural Revolution) ହେଲା ସାମାଜିକ ଅଶାନ୍ତି ଓ ନିର୍ଯାତନାର ଏକ ଯୁଗ , ଯାହା ମାଓବାଦୀ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାବରେ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥିଲା । ଚୀନ-ସୋଭିଏତ ବିଭେଦ (Sino-Soviet split) ପରେ , ୧୯୭୨ ମସିହାର ଶାଂଘାଇ ସମ୍ମିଳନୀ (Shanghai Communiqué) ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ସାଧାରଣୀକରଣର ପଥ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲା । ୧୯୭୮ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ଦେଶକୁ ସମାଜବାଦୀ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଅର୍ଥନୀତିରୁ ବଜାରମୂଳକ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ନେଇଗଲା , ଯେଉଁଥିରୁ ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥନୈତିକ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଲା । କିନ୍ତୁ , ୧୯୮୯ ମସିହାର ତିଆନାନମେନ୍ ସ୍କ୍ୱାର୍ (Tiananmen Square) ପ୍ରତିବାଦ ଏବଂ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ପରେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ଉଦାରୀକରଣ ପାଇଁ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ସ୍ଥଗିତ ହୋଇଗଲା ।
ଚୀନ ଗୋଟିଏ ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ସାମ୍ୟବାଦୀ ରାଷ୍ଟ୍ର , ଯାହା CCP ( ଚାଇନିଜ୍ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି )ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଓ ନିଜକୁ ସମାଜବାଦୀ ରାଜ୍ୟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରେ । ଏହା ଜାତିସଂଘ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦର ପାଞ୍ଚଟି ସ୍ଥାୟୀ ସଦସ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ; ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ଚୀନର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ROC (ତାଇୱାନ୍) ଠାରୁ PRC (People’s Republic of China)କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଥିଲା । ଚୀନ AIIB , ଶିଲ୍କ ରୋଡ଼ ପାଣ୍ଠି (Silk Road Fund) , ନୂତନ ବିକାଶ ବ୍ୟାଙ୍କ (Development Bank) ଏବଂ RCEP ଭଳି ଅନେକ ବହୁପାକ୍ଷିକ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ସଂଗଠନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଦସ୍ୟ । ଏହା BRICS , G20 , APEC , SCO , ପୂର୍ବ ଏସିଆ ସମ୍ମିଳନୀ (East Asia Summit) ର ମଧ୍ୟ ସଦସ୍ୟ । ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତିର ପ୍ରାୟ ଏକ-ପଞ୍ଚମାଂଶ ଅଂଶ ଗଠନ କରୁଥିବା ଚୀନର ଅର୍ଥନୀତି , PPP-ସମଯୋଜିତ GDP ଅନୁସାରେ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଓ ନାମମାତ୍ର GDP ଅନୁସାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସବୁଠୁ ବଡ଼ । ଚୀନ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଧନ ସମ୍ପନ୍ନ ଦେଶ , ଯଦିଓ ଲୋକତନ୍ତ୍ର , ମାନବାଧିକାର ଓ ଧର୍ମୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ମାପକାଠିରେ ଏହାର ସ୍ଥାନ ଖରାପ । ଏହା ବିଶ୍ୱର ସବୁଠୁ ଦ୍ରୁତଗତିଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଓ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବାଧିକ ଉତ୍ପାଦକ (manufacturer) ଓ ରପ୍ତାନିକାରୀ (exporter) , ସହିତେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଆମଦାନିକାରୀ (importer) ମଧ୍ୟ । ଚୀନ୍ ଏକ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ସମ୍ପନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଯାହାର ସାମରିକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ସ୍ଥାୟୀ ସେନା ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବଜେଟ୍ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ମହାନ ଶକ୍ତି , ଏବଂ ଏହାକୁ ଏକ ଉଦୀୟମାନ ମହାଶକ୍ତି ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥାଏ । ଚୀନ ତାହାର ଖାଦ୍ୟ (cuisine) ଓ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ପରିଚିତ ଏବଂ ମହା ବିବିଧ (megadiverse) ଦେଶ ଭାବେ ୟୁନେସ୍କୋ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ । ଏହା ପାଖରେ ୫୯ଟି ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଅଛି — ଯାହା ଯେକୌଣସି ଦେଶ ତୁଳନାରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ।
Remove ads
ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତିଗତ ଅର୍ଥ
ଚୀନରେ ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବହୃତ ନାମଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି "ଝୋଙ୍ଗ୍ହ୍ୱା" (中华 / 中華) ଏବଂ "ଝୋଙ୍ଗ୍ବୌ" (中国 / 中國), ଯେତେବେଳେ ମୂଳ ଚୀନ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣତଃ "ହାନ୍" (汉 / 漢) ଏବଂ "ଥାଙ୍ଗ୍" (唐) କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାଧାରଣ ବ୍ୟବହୃତ ନାମଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ହୁଆଶି଼ଆ , ଶେନ୍ଝୋଉ , ଏବଂ ଜିଝୋଉ । ଚୀନ ଜନଗଣତନ୍ତ୍ର (中华人民共和国) ଏବଂ ଚୀନ ଗଣତନ୍ତ୍ର (中国共和国) ହେଉଛି ଦୁଇଟି ସାର୍ବଭୌମ ଦେଶର ସରକାରୀ ନାମ ଯାହାକି ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଚୀନ୍ ଭାବରେ ପରିଚିତ ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ଦାବି କରେ । "ମୂଖ୍ୟଭୂମି ଚୀନ" ହଂକଂ ଏବଂ ମାକାଉକୁ ବାଦ ଦେଇ ଚୀନ ଜନଗଣତନ୍ତ୍ର ଅଧୀନରେ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ବୁଝାଏ । ବିଶ୍ୱର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ , ଚୀନ୍ ପାଇଁ ଅନେକ ନାମ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ , ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ "କିନ୍" କିମ୍ବା "ଜିନ୍" ଏବଂ ହାନ୍ କିମ୍ବା ତାନ୍ ର ଲିପ୍ୟନ୍ତର । ଓଡ଼ିଆରେ ବ୍ୟବହୃତ ନାମ ମଧ୍ୟ ଏହି ଲିପ୍ୟନ୍ତରରୁ ଆସିଛି ।
Remove ads
ଇତିହାସ
ଭୂଗୋଳ
ଧର୍ମ
ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଜନ
ଭାଷା
ରାଜନୀତି
- ପିପୁଲ୍ସ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଚାଇନା ହେଉଛି ଏକ ଦଳୀୟ ରାଜ୍ୟ ଯାହା ମାର୍କ୍ସବାଦୀ - ଲେନିନ୍ଷ୍ଟ ଚାଇନିଜ୍ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି (ସିସିପି)ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ | ଏହା ଚାଇନାକୁ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଦଳଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଅଳ୍ପ କେତେକ ଦେଶ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କରିଥାଏ | ଚୀନ୍ ସମ୍ବିଧାନରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ PRC ହେଉଛି ଏକ ସମାଜବାଦୀ ରାଜ୍ୟ ଯାହାକି ଏକ ଜନ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସନଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏବଂ ଶ୍ରମିକ ଶ୍ରେଣୀର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥାଏ ଏବଂ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ କୃଷକଙ୍କ ମିଳିତ ମଞ୍ଚ ଉପରେ ଆଧାର କରି ରାଜ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡିକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟତାର ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିବେ। [୧] ଏବଂ " ଚାଇନାର ବ characteristics ଶିଷ୍ଟ୍ୟ ସହିତ ସମାଜବାଦର ବ୍ୟାଖ୍ୟାକାରୀ ବ feature ଶିଷ୍ଟ୍ୟ ହେଉଛି ଚାଇନାର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟିର ନେତୃତ୍ୱ।" [୨]
PRC ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ନିଜକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବୋଲି କହିଥାଏ, ଯେପରିକି "ସମାଜବାଦୀ ପରାମର୍ଶଦାତା ଗଣତନ୍ତ୍ର", [୩] ଏବଂ " ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଲୋକ ଗଣତନ୍ତ୍ର " | [୪] ଅବଶ୍ୟ, ଦେଶକୁ ସାଧାରଣତ an ଏକ କ୍ଷମତାସୀନ ଏକ ଦଳୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ଶାସନ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଏ, [୫] [୬] ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଶ୍ worldwideର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ମଧ୍ୟରେ, ବିଶେଷତ the ସାମ୍ବାଦିକ ସ୍ୱାଧୀନତା, ସଭା ସ୍ୱାଧୀନତା, ପ୍ରଜନନ ଅଧିକାର, ମୁକ୍ତ ସାମାଜିକ ସଂଗଠନ ଗଠନ, ଧର୍ମର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ମାଗଣା ପ୍ରବେଶ | [୭] ଇକୋନୋମିଷ୍ଟ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ୟୁନିଟର ଡେମୋକ୍ରାସି ଇଣ୍ଡେକ୍ସଦ୍ୱାରା ଚୀନ୍ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ "କ୍ଷମତାସୀନ ଶାସନ" ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି, 2022 ମସିହାରେ 167 ଦେଶ ମଧ୍ୟରୁ 156 ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି [୮]
ଚାଇନାର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି |
ସିସିପି ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସଂସ୍ଥା ହେଉଛି ପ୍ରତି ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରେ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିବା ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ । [୯] ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କମିଟି ଚୟନ କରେ, ଯାହା ପରେ ଦଳର ପଲିଟବୁରୋ, ପଲିଟବୁରୋ ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟି ଏବଂ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତୃତ୍ୱ ସାଧାରଣ ସଚିବ ( ଦଳର ନେତା ) ଚୟନ କରେ। [୯] ସାଧାରଣ ସଚିବ ରାଜ୍ୟ ତଥା ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚରମ କ୍ଷମତା ଏବଂ ଅଧିକାର ରଖିଛନ୍ତି ଏବଂ ଅନ inform ପଚାରିକ ଅଗ୍ରଣୀ ନେତା ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। [୧୦] ବର୍ତ୍ତମାନର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ହେଉଛନ୍ତି ସି ଜିନପିଙ୍ଗ, ଯିଏ 15 ନଭେମ୍ବର 2012ରେ କାର୍ଯ୍ୟଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ [୧୧] ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତରରେ, ଏକ ସବଡିଭିଜନର ସିସିପି କମିଟିର ସଚିବ ସ୍ଥାନୀୟ ସରକାରୀ ସ୍ତରଠାରୁ ଅଧିକ; ଏକ ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଭାଗର ସିସିପି କମିଟି ସଚିବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କଠାରୁ ଅଧିକ ଥିବାବେଳେ ସହରର ସିସିପି କମିଟି ସଚିବ ମେୟରଙ୍କଠାରୁ ଅଧିକ। [୧୨] ଚାଇନାର ପରିସ୍ଥିତିରେ ଅନୁକୂଳ ମାର୍କ୍ସବାଦଦ୍ୱାରା CCP ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ଗାଇଡ୍ ହୋଇଛି | [୧୩]
ସରକାର
- ଚାଇନାରେ ସରକାର କେବଳ ସିସିପିଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅଛନ୍ତି। [୧୪] CCP ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ, ଅଧିକାଂଶ ବରିଷ୍ଠ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ CCP ସଦସ୍ୟ ଅଟନ୍ତି | [୧୪]
ପ୍ରାୟ 3000 ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ବିଧାନ ସଭା ନ୍ୟାସନାଲ ପିପୁଲ୍ସ କଂଗ୍ରେସ (NPC) ସାମ୍ବିଧାନିକ ଭାବରେ " ରାଜ୍ୟ ଶକ୍ତିର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଙ୍ଗ " ଅଟେ, [୧] ଏହାକୁ ଏକ " ରବର ଷ୍ଟାମ୍ପ " ସଂସ୍ଥା ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। [୧୫] NPC ପ୍ରତିବର୍ଷ ବ meets ଠକ କରୁଥିବାବେଳେ NPC ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟି, NPC ପ୍ରତିନିଧୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ 150 ସଦସ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାସରେ ଦୁଇଥର ସାକ୍ଷାତ କରନ୍ତି | [୧୫] ନିର୍ବାଚନ ପରୋକ୍ଷ ଏବଂ ବହୁମୁଖୀ ନୁହେଁ, ସମସ୍ତ ସ୍ତରରେ ନାମାଙ୍କନଗୁଡିକ CCPଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ | [୪] ସିସିପି ନେତୃତ୍ୱକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ସର୍ତ୍ତରେ ଅନ୍ୟ ଆଠଟି ଛୋଟ ଦଳଙ୍କ ନାମମାତ୍ର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ with ସହିତ NPC ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଛି | [୧୬]
ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହେଉଛନ୍ତି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିନିଧୀ, ଏନପିସିଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ | ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହେଉଛନ୍ତି ସି ଜିନପିଙ୍ଗ, ଯିଏକି ସିସିପିର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ତଥା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସାମରିକ ଆୟୋଗର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ଚୀନ୍ର ପ୍ରମୁଖ ନେତା କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେଉଛନ୍ତି ଲି କିଆଙ୍ଗ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ inated ାରା ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ଏନପିସି ଦ୍ elected ାରା ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ସାଧାରଣତ the ପଲିଟବୁରୋ ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟି (ପିଏସସି)ର ଦ୍ୱିତୀୟ କିମ୍ବା ତୃତୀୟ ମାନ୍ୟତା ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ଚାରିଜଣ ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ, ରାଜ୍ୟ କାଉନସିଲର ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ ଆୟୋଗର ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଚୀନ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରନ୍ତି। [୧] ଚାଇନାର ପିପୁଲ୍ସ ପଲିଟିକାଲ୍ କନସଲଟେସନ୍ କନଫରେନ୍ସ (ସିପିପିସିସି) ହେଉଛି ଏକ ରାଜନ political ତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ସଂସ୍ଥା ଯାହାକି ଚୀନର “ ମିଳିତ ଫ୍ରଣ୍ଟ ” ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଯାହା CCPକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଅଣ ସିସିପି ସ୍ୱର ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି | ଜନ କଂଗ୍ରେସ ପରି, ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ସିପିପିସିସି ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି, ସିପିପିସିର ଜାତୀୟ କମିଟି PSCର ଚତୁର୍ଥ ମାନ୍ୟତା ସଦସ୍ୟ ୱାଙ୍ଗ ହୁନିଙ୍ଗଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅଛି। [୧୭]
The governance of China is characterized by a high degree of political centralization but significant economic decentralization.[୧୮][୧୯]::{{{1}}} ନୀତି ଉପକରଣ କିମ୍ବା ପ୍ରକ୍ରିଯ଼ାଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ବ୍ଯ଼ାପକ ଭାବେ ପ୍ରଯ଼ୋଗ କରାଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ଥାନୀଯ଼ ସ୍ତରରେ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥାଏ, ଯାହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ଏକ ନୀତି ପ୍ରକ୍ରିଯ଼ା ହୋଇଥାଏ ଯେଉଁଥିରେ ପରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ମତାମତ ସାମିଲ ଥାଏ।[୨୦]::{{{1}}} ସାଧାରଣତଃ, ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀଯ଼ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତି, ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅନୌପଚାରିକ ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ସାଇଟ୍ ପରିଦର୍ଶନକୁ ସ୍ଥାନୀଯ଼ ନୀତି ପରୀକ୍ଷଣ କିମ୍ବା ପାଇଲଟ ପ୍ରୋଗ୍ରାମର ଦିଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ କିମ୍ବା ପରାମର୍ଶ ଦେବାକୁ ବ୍ଯ଼ବହାର କରନ୍ତି।[୨୦]::{{{1}}}">: 71 ସାଧାରଣ ଆଭିମୁଖ୍ଯ଼ ହେଉଛି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ସ୍ଥାନୀଯ଼ ସ୍ତରରେ ନୀତି ବିକଶିତ ହେବା ପରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ନୀତି, ଆଇନ କିମ୍ବା ନିଯ଼ମାବଳୀର ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ _ : 71
ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ
- [୨୧] ସାମ୍ବିଧାନିକ ଭାବରେ ଏକ ଏକକ ରାଜ୍ଯ଼ ଯାହା 23ଟି ପ୍ରଦେଶରେ ବିଭକ୍ତ, [2] ପାଞ୍ଚଟି ସ୍ୱଯ଼ଂଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ (ପ୍ରତ୍ଯ଼େକ ଏକ ମନୋନୀତ ସଂଖ୍ଯ଼ାଲଘୁ ଗୋଷ୍ଠୀ ସହିତ) ଏବଂ ଚାରୋଟି ପ୍ରତ୍ଯ଼କ୍ଷ-ପ୍ରଶାସିତ ପୌରପାଳିକା-ସାମୂହିକ ଭାବରେ "ମୁଖ୍ଯ଼ ଭୂମି ଚୀନ୍" ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା-ତଥା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶାସନିକ ଅଞ୍ଚଳ (ହଂକଂ ଏବଂ ମାକାଉର ସାର୍ସ୍) | ପିଆରସି ତାଇୱାନ ଦ୍ୱୀପ ଏହାର ତାଇୱାନ ପ୍ରଦେଶ, କିମେନ ଏବଂ ମାଟ୍ସୁ ଫୁଜିଆନ ପ୍ରଦେଶର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରେ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ୍ ସାଗରରେ ROC ନିଯ଼ନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜକୁ ହାଇନାନ ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଗୁଆଙ୍ଗଡୋଙ୍ଗ ପ୍ରଦେଶ ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି ବିବେଚନା କରେ, ଯଦିଓ ଏହି ସମସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ | ଚୀନ୍ ଗଣତନ୍ତ୍ର (ROC) [୨୨] [୨୩] [୨୪] ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଚୀନ୍ର ମୁଖ୍ଯ଼ ଭୂଖଣ୍ଡର ସମସ୍ତ 31ଟି ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଭାଗକୁ ଛଅଟି ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେଃ ଉତ୍ତର ଚୀନ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଚୀନ, ପୂର୍ବ ଚୀନ, ଦକ୍ଷିଣ କେନ୍ଦ୍ରୀଯ଼ ଚୀନ, ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଚୀନ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଚୀନ।
ପି. ଆର. ସି.ର 179ଟି ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସଦସ୍ଯ଼ ରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି ଏବଂ 174ଟିରେ ଦୂତାବାସ ପରିଚାଳନା କରୁଛି। 2021 [୨୫], ଚୀନ୍ର ବିଶ୍ୱର ଯେକୌଣସି ଦେଶର ସର୍ବବୃହତ୍ କୂଟନୈତିକ ନେଟୱାର୍କ ରହିଛି। 1971 [୨୬], ପିଆରସି ମିଳିତ ଜାତିସଂଘରେ ଚାଇନାର ଏକମାତ୍ର ପ୍ରତିନିଧି ଭାବରେ ଏବଂ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦ ପାଞ୍ଚ ସ୍ଥାଯ଼ୀ ସଦସ୍ଯ଼ଙ୍କ ମଧ୍ଯ଼ରୁ ଜଣେ ଭାବରେ ଚୀନ୍ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ବଦଳାଇଥିଲା। [୨୭] ଜି20-20, [୨୮] ଏସ୍ସିଓ, [୨୯] ପୂର୍ବ ଏସିଆ ସମ୍ମିଳନୀ, [୩୦] ଏବଂ ଏପିଇସି ସମେତ ଆନ୍ତଃସରକାରୀ ସଂଗଠନର ସଦସ୍ଯ଼ ଅଟେ। [୩୧] ମଧ୍ଯ଼ ଅଣ-ମିଳିତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଜଣେ ପୂର୍ବତନ ସଦସ୍ଯ଼ ଏବଂ ନେତା ଥିଲେ, ଏବଂ ତଥାପି ନିଜକୁ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ ଓକିଲ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି | [୩୨], ରୁଷ, ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ସହିତ, ଚୀନ୍ ଉଦୀଯ଼ମାନ ପ୍ରମୁଖ ଅର୍ଥନୀତିର ବ୍ରିକ୍ସ ଗୋଷ୍ଠୀର ସଦସ୍ଯ଼ ଏବଂ ଏପ୍ରିଲ 2011ରେ ଗୋଷ୍ଠୀର ତୃତୀଯ଼ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଆଯ଼ୋଜନ କରିଥିଲା।
[୩୩] ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଏକ-ଚୀନ୍ ନୀତିକୁ ବଜାଯ଼ ରଖିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଏହି ମତ ରହିଛି ଯେ ଚୀନ୍ ନାମରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ସାର୍ବଭୌମ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଛି, ଯାହାକୁ ପିଆରସି ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ ଏବଂ ତାଇୱାନ ସେହି ଚାଇନାର ଅଂଶ | [୩୩] ଅନନ୍ଯ଼ ସ୍ଥିତି PRCକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଉଥିବା ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଅନନ୍ଯ଼ "ଏକ-ଚୀନ୍ ନୀତି" ବଜାଯ଼ ରଖିବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଛି ଯାହା ପରସ୍ପରଠାରୁ ଭିନ୍ନ | କିଛି ଦେଶ ତାଇୱାନ ଉପରେ PRCର ଦାବିକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକାର କରୁଥିବାବେଳେ ଆମେରିକା ଏବଂ ଜାପାନ ସମେତ ଅନ୍ଯ଼ମାନେ କେବଳ ଏହି ଦାବିକୁ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି | [୩୪] ଦେଶମାନେ ତାଇୱାନକୁ କୂଟନୈତିକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିବା ବେଳେ ଚୀନ୍ ଅଧିକାରୀମାନେ ଅନେକ ସମଯ଼ରେ ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି, [୩୫] ବିଶେଷ କରି ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବିକ୍ରଯ଼ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ। [୩୬] ଦେଶ ROCରୁ PRCକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ବଦଳାଇଛନ୍ତି ଯେହେତୁ 1971ରେ ଜାତିସଂଘରେ ପୂର୍ବତନ ସ୍ଥାନ ବଦଳାଇଥିଲା।
[୩୭] ଚାଇନାର ବୈଦେଶିକ ନୀତିର ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରିମିଯ଼ର ଝୋ ଏନଲାଇଙ୍କ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାବସ୍ଥାନର ପାଞ୍ଚଟି ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଏବଂ ଏହା ମଧ୍ଯ଼ "ଏକରୂପତା ବିନା ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ଯ଼"ର ଧାରଣାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ, ଯାହା ଆଦର୍ଶଗତ ପାର୍ଥକ୍ଯ଼ ସତ୍ତ୍ୱେ ରାଜ୍ଯ଼ମାନଙ୍କ ମଧ୍ଯ଼ରେ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ | [୩୮][୩୯] ନୀତି ଚୀନକୁ ସୁଦାନ, ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଏବଂ ଇରାନ ଭଳି ପାଶ୍ଚାତ୍ଯ଼ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକଦ୍ୱାରା ବିପଜ୍ଜନକ ଏବଂ ଦମନକାରୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ବଜାଯ଼ ରଖିବା କିମ୍ବା ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରେରିତ କରିଥାଇପାରେ। [୪୦][୪୧]ମିଆଁମାର ସହିତ ଚୀନର ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କରେ ଏହାର ଶାସକ ସରକାର ତଥା ଆରାକାନ୍ ଆର୍ମି ସମେତ ଏହାର ଜାତିଗତ ବିଦ୍ରୋହୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ରହିଛି। [୪୨][୪୩][୪୪] ସହିତ ଚୀନର ଘନିଷ୍ଠ ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ସାମରିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, [୪୫] ଏବଂ ଦୁଇ ଦେଶ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦରେ ପ୍ରାଯ଼ତଃ ମିଳିତ ଭାବରେ ଭୋଟ୍ ଦିଅନ୍ତି। [୪୬] ଆମେରିକା ସହିତ ଚୀନର ସମ୍ପର୍କ ଜଟିଳ, ଏବଂ ଏଥିରେ ଗଭୀର ବାଣିଜ୍ଯ଼ ସମ୍ପର୍କ କିନ୍ତୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ପାର୍ଥକ୍ଯ଼ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ |
[୪୭][୪୮] ଦଶକର [୪୯] ଚୀନ୍ ବାଣିଜ୍ଯ଼ ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ଆଫ୍ରିକୀଯ଼ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଜଡିତ ହେବାର ନୀତି ଅନୁସରଣ କରିଛି। [୫୦] ଯ଼ୁରୋପୀଯ଼ ସଂଘ ସହିତ ବ୍ଯ଼ାପକ ଏବଂ ଅତ୍ଯ଼ଧିକ ବିବିଧ ବାଣିଜ୍ଯ଼ ସମ୍ପର୍କ ବଜାଯ଼ ରଖିଛି, ଏବଂ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇଁ ଏହାର ସର୍ବବୃହତ ବାଣିଜ୍ଯ଼ିକ ଅଂଶୀଦାର ହୋଇପାରିଛି। [୫୧]ଆସିଆନ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ [୫୨] ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକୀଯ଼ ଅର୍ଥବ୍ଯ଼ବସ୍ଥା ସହିତ ଚୀନର ଦୃଢ଼ ବାଣିଜ୍ଯ଼ିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, [୫୩] ଏବଂ ଏହା ବ୍ରାଜିଲ, ଚିଲି, ପେରୁ, ଉରୁଗୁଏ, ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା ଏବଂ ଅନ୍ଯ଼ାନ୍ଯ଼ ଅନେକ ଦେଶମାନଙ୍କର ସର୍ବବୃହତ୍ ବାଣିଜ୍ଯ଼ିକ ଅଂଶୀଦାର।
[୫୪], ଚୀନ ବେଲ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ରୋଡ ଇନିସିଏଟିଭ୍ (BRI) ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ଏକ ବୃହତ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀଯ଼ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା, ଯାହାର ପାଣ୍ଠି ଯୋଗାଣ ବାର୍ଷିକ $50-100 ବିଲିଯ଼ନ ଡଲାର ଥିଲା। [୫୫]. ଆର. ଆଇ. ଆଧୁନିକ ଇତିହାସର ସର୍ବବୃହତ ବିକାଶ ଯୋଜନା ମଧ୍ଯ଼ରୁ ଗୋଟିଏ ହୋଇପାରେ। ଗତ ଛଅ ବର୍ଷ ମଧ୍ଯ଼ରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖନୀଯ଼ ଭାବରେ ବିସ୍ତାର କରିଛି ଏବଂ ଏପ୍ରିଲ 2020 ସୁଦ୍ଧା [update], 138ଟି ଦେଶ ଏବଂ 30ଟି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀଯ଼ ସଂଗଠନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | ବୈଦେଶିକ ନୀତି ସମ୍ବନ୍ଧକୁ ତୀବ୍ର କରିବା ବ୍ଯ଼ତୀତ, ବିଶେଷ କରି ଦକ୍ଷ ପରିବହନ ମାର୍ଗ ନିର୍ମାଣ ଉପରେ ଧ୍ଯ଼ାନ ଦିଆଯାଇଛି, ବିଶେଷ କରି ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକା ଏବଂ ଯ଼ୁରୋପ ସହିତ ଏହାର ସଂଯୋଗ ସହିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ସିଲ୍କ ରୋଡ [୫୬][୫୭] ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ଼କ୍ରମ ଅଧୀନରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଅନେକ ଋଣ ଛାଡ଼ ନୁହେଁ ଏବଂ ଋଣଗ୍ରସ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କଠାରୁ ଋଣ ରିଲିଫ୍ ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଅନେକ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି।
ସାମାଜିକ-ରାଜନୈତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏବଂ ମାନବାଧିକାର
[୫୮][୭]ଚୀନରେ ମାନବାଧିକାର ପରିସ୍ଥିତି ବିଦେଶୀ ସରକାର, ବିଦେଶୀ ପ୍ରେସ୍ ଏଜେନ୍ସି ଏବଂ ଅଣ-ସରକାରୀ ସଂଗଠନମାନଙ୍କଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଲୋଚନା କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ବିନା ବିଚାରରେ ଅଟକ ରଖିବା, ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ସ୍ୱୀକାରୋକ୍ତି, ନିର୍ଯ୍ୟ଼ାତନା, ମୌଳିକ ଅଧିକାରର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ଅତ୍ଯ଼ଧିକ ବ୍ଯ଼ବହାର ଭଳି ବ୍ଯ଼ାପକ ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ଅଭିଯୋଗ କରାଯାଇଛି। [୫୮] ଆରମ୍ଭ ପରଠାରୁ, ଫ୍ରିଡମ୍ ହାଉସ୍ ଏହାର ବିଶ୍ୱରେ ଫ୍ରିଡମ୍ ସର୍ଭେରେ ଚୀନ୍କୁ "ମୁକ୍ତ ନୁହେଁ" ଭାବରେ ମାନ୍ଯ଼ତା ଦେଇଛି, [୭] ଯେତେବେଳେ ଆମ୍ନେଷ୍ଟି ଇଣ୍ଟରନ୍ଯ଼ାସନାଲ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ଡକ୍ଯ଼ୁମେଣ୍ଟ କରିଛି। ଚୀନ ସମ୍ବିଧାନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ନାଗରିକଙ୍କ "ମୌଳିକ ଅଧିକାର" ମଧ୍ଯ଼ରେ ରହିଛି ବାକ୍ ସ୍ୱାଧୀନତା, ସମ୍ବାଦପତ୍ରର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷ ବିଚାରର ଅଧିକାର, ଧର୍ମର ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଧିକାର, ସାର୍ବଜନୀନ ମତାଧିକାର ଏବଂ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର [୫୯][୬୦], ବାସ୍ତବରେ, ଏହି ବ୍ଯ଼ବସ୍ଥା ଗୁଡ଼ିକ ରାଜ୍ଯ଼ ଦ୍ବାରା ଅପରାଧିକ ଅଭିଯୋଜନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରେ ନାହିଁ। [୬୧]ଏଲଜିବିଟି ଅଧିକାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଚୀନରେ ସୀମିତ ସୁରକ୍ଷା ରହିଛି।
[୬୨] ସରକାରୀ ନୀତି ଏବଂ ଶାସକ ସିସିପିର କିଛି ସମାଲୋଚନାକୁ ସହ୍ଯ଼ କରାଯାଏ, ରାଜନୈତିକ ଭାଷଣ ଏବଂ ସୂଚନାର ସେନ୍ସରସିପ୍ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ କଠୋର ଏବଂ ନିଯ଼ମିତ ଭାବରେ ସାମୂହିକ କାର୍ଯ୍ୟ଼କୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ଯ଼ବହୃତ ହୁଏ | [୬୩] ମଧ୍ଯ଼ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବ୍ଯ଼ାପକ ଏବଂ ଅତ୍ଯ଼ାଧୁନିକ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେନ୍ସରସିପ୍ ବ୍ଯ଼ବସ୍ଥା ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ୱେବସାଇଟ୍ ଅବରୋଧ କରାଯାଇଛି। ସରକାର ଲୋକପ୍ରିଯ଼ ବିକ୍ଷୋଭ ଏବଂ ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ଦମନ କରନ୍ତି ଯାହା ଏହା "ସାମାଜିକ ସ୍ଥିରତା" ପାଇଁ ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ଯ଼ ବିପଦ ବୋଲି ବିବେଚନା କରେ | [୬୪] [୬୫] ମଧ୍ଯ଼ ଦେଶରେ ରହୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ସାମାଜିକ ନିଯ଼ନ୍ତ୍ରଣର ମାଧ୍ଯ଼ମ ଭାବେ କ୍ଯ଼ାମେରା, ମୁହଁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ସଫ୍ଟୱେଯ଼ାର୍, ସେନ୍ସର୍ ଏବଂ ବ୍ଯ଼କ୍ତିଗତ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ତଦାରଖ ପାଇଁ ଏକ ବିଶାଳ ଗୁପ୍ତଚର ନେଟୱାର୍କ ବ୍ଯ଼ବହାର କରିଥାଏ।
[୬୬][୬୭] ଉପରେ ନିଯ଼ମିତ ଭାବରେ ତିବ୍ଦତ ଏବଂ ଜିନଜିଆଙ୍ଗ ବଡ଼ ଧରଣର ଦମନ ଏବଂ ମାନବିକ ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି, [୬୮] [୬୯] [୭୦] ଯେଉଁଠାରେ ବହୁ ସଂଖ୍ଯ଼କ ଜାତିଗତ ସଂଖ୍ଯ଼ାଲଘୁ ବାସ କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ହିଂସାତ୍ମକ ପୋଲିସ୍ ଦମନ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଦମନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | 2017 [୭୧] ଚୀନ୍ ସରକାର ଜିନଜିଆଙ୍ଗରେ ଏକ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟ଼ାନୁଷ୍ଠାନରେ ନିଯ଼ୋଜିତ ଅଛନ୍ତି, ପ୍ରାଯ଼ ଏକ ନିଯ଼ୁତ ଉଇଘୁର ଏବଂ ଅନ୍ଯ଼ାନ୍ଯ଼ ଜାତିଗତ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ସଂଖ୍ଯ଼ାଲଘୁଙ୍କୁ ଅଟକ ଶିବିରରେ ଅଟକ ରଖାଯାଇଛି ଯାହା ବନ୍ଦୀଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଚିନ୍ତାଧାରା, ସେମାନଙ୍କର ପରିଚଯ଼ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ଯ଼ ରଖିଛି। [୭୨] ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାଯ଼ୀ, ରାଜନୈତିକ ଉପଦେଶ, ନିର୍ଯ୍ୟ଼ାତନା, ଶାରୀରିକ ଏବଂ ମାନସିକ ନିର୍ଯାତନା, ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ବନ୍ଧ୍ଯ଼ାକରଣ, ଯୌନ ଶୋଷଣ ଏବଂ ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ଶ୍ରମ ଏହି ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକରେ ସାଧାରଣ | 2020ର [୭୩] ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାଯ଼ୀ, ଉଇଘୁରମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଚୀନ୍ର ବ୍ଯ଼ବହାର ଜାତିସଂଘର ଗଣହତ୍ଯ଼ାର ସଂଜ୍ଞାକୁ ପୂରଣ କରେ, [୭୪] ଯେତେବେଳେ ଏକ ପୃଥକ ଜାତିସଂଘ ମାନବାଧିକାର କାର୍ଯ୍ୟ଼ାଳଯ଼ ରିପୋର୍ଟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସେମାନେ ମାନବତା ବିରୋଧୀ ଅପରାଧ ପାଇଁ ସମ୍ଭାବ୍ଯ଼ ସଂଜ୍ଞା ପୂରଣ କରିପାରିବେ। [୭୫] କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ମଧ୍ଯ଼ ହଂକଂ ଅସନ୍ତୋଷ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ଼ାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି, ବିଶେଷ କରି 2020ରେ ଏକ ଜାତୀଯ଼ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ପାରିତ ହେବା ପରେ।
.jpg)
2017 ଏବଂ 2020 ରେ, ପିଉ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସେଣ୍ଟର ଧର୍ମ ଉପରେ ଚୀନ୍ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବନ୍ଧକଗୁଡ଼ିକର ଗମ୍ଭୀରତାକୁ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ମଧ୍ଯ଼ରେ ସ୍ଥାନିତ କରିଛି, ଯଦିଓ ଚାଇନାରେ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ବନ୍ଧୀଯ଼ ସାମାଜିକ ଶତ୍ରୁତାର ତୀବ୍ରତା କମ୍ | [୭୬] [୭୭] ଗ୍ଲୋବାଲ ସ୍ଲେଭରୀ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ଆକଳନ କରିଛି ଯେ 2016ରେ ଜନସଂଖ୍ଯ଼ାର 38 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ (ଆଇଡି1) ମାନବ ଚୋରାଚାଲାଣ, ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ଶ୍ରମ, ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ବିବାହ, ଶିଶୁ ଶ୍ରମ ଏବଂ ରାଜ୍ଯ଼ଦ୍ୱାରା ବାଧ୍ଯ଼ତାମୂଳକ ଶ୍ରମ ସମେତ "ଆଧୁନିକ ଦାସତ୍ୱ ପରିସ୍ଥିତିରେ" ରହୁଛନ୍ତି। [୭୮] ମାଧ୍ଯ଼ମରେ ରାଜ୍ଯ଼ଦ୍ୱାରା ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା ପୁନଃ ଶିକ୍ଷା (ଲାଓଜିଲାଜିଆଓ) ପ୍ରଣାଳୀକୁ 2013ରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଅଭ୍ଯ଼ାସ କେତେ ପରିମାଣରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଛି ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ। [୭୯] ମାଧ୍ଯ଼ମରେ ବହୁତ ବଡ ସଂସ୍କାର (ଲାଗାଇ ସିଷ୍ଟମରେ ଶ୍ରମ କାରାଗାର କାରଖାନା, ଅଟକ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ପୁନଃ ଶିକ୍ଷା ଶିବିର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ) ଜୁନ୍ 2008ରେ ଲାଓଗାଇ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ଆକଳନ କରିଛି ଯେ ଏହି ସୁବିଧା ମଧ୍ଯ଼ରୁ ପ୍ରାଯ଼ 1,422ଟି ଥିଲା, ଯଦିଓ ଏହା ଚେତାବନୀ ଦେଇଛି ଯେ ଏହି ସଂଖ୍ଯ଼ା ସମ୍ଭବତଃ ଏକ କମ୍ ଆକଳନ |
ସରକାରଙ୍କ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମତାମତ
[୮୦] ରାଜନୈତିକ ଚିନ୍ତା ମଧ୍ଯ଼ରେ ଧନୀ ଓ ଗରିବଙ୍କ ମଧ୍ଯ଼ରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ବ୍ଯ଼ବଧାନ ଏବଂ ସରକାରୀ ଦୁର୍ନୀତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। [୧୮], ଆନ୍ତର୍ଜାତୀଯ଼ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦର୍ଶାଏ ଯେ ଚୀନ୍ ଜନସାଧାରଣ ସେମାନଙ୍କର ସରକାରଙ୍କୁ ନେଇ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରର ସନ୍ତୋଷ ଅଛନ୍ତି |[୧୮]:(p137) ଏହି ମତାମତ ସାଧାରଣତଃ ଚାଇନାର ଜନସଂଖ୍ଯ଼ାର ବୃହତ ବର୍ଗ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ଭୌତିକ ଆରାମ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ତଥା ସରକାରଙ୍କ ଧ୍ଯ଼ାନ ଏବଂ ପ୍ରତିକ୍ରିଯ଼ାଶୀଳତାର କାରଣ ଅଟେ। [୧୮]::{{{1}}} ବିଶ୍ୱ ମୂଲ୍ଯ଼ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାଯ଼ୀ (2022) 91% ଚୀନ୍ ଉତ୍ତରଦାତାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସରକାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱାସ ରଖିଛନ୍ତି।[୮୧]::{{{1}}} ଜୁଲାଇ 2020ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ଯ଼ାଳଯ଼ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ 2003 ପରଠାରୁ ସରକାର ପ୍ରତି ନାଗରିକ ସନ୍ତୁଷ୍ଟି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଇତିହାସରେ ଚୀନ୍ ସରକାରଙ୍କୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଏବଂ ସକ୍ଷମ ଭାବରେ ମାନ୍ଯ଼ତା ଦେଇଛି।
Remove ads
ଆଧାର
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads