କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା

କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Kaposi's sarcoma/ KS) ଏକ ପ୍ରକାର କର୍କଟ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଚର୍ମ, ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଙ୍ଗମାନଙ୍କରେ (organs) ଫୁଲା ବା ଗୋଟାଳି ହୁଏ ।^[୩] ଏହି ଫୁଲା ବା ଦାଗର ରଙ୍ଗ ପରପ୍ଲ (Purple) ହୋଇଥାଏ ।^[୩] ଏହା ସୀମିତ ସ୍ଥାନରେ ବା ବିଚ୍ଛୁରିତ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଇପାରେ ।^[୫] ଧୀରେ ଧୀରେ ବା ଦୃତ ଗତିରେ ଏହାର ଅବସ୍ଥା ଦିନ‌କୁ ଦିନ ଖରାପ ଦିଗକୁ ଗତି କରେ ।^[୪] ଏହା ଫୁଲା ବା ସମତଳ ଆକାରର ହୋଇପାରେ ।^[୪] ସମସ୍ତ ରୋଗୀଙ୍କର ମାନବ ହର୍ପିସଭୁତାଣୁ ୮/(ଏଚଏଚଭି୮) (Human herpesvirus 8? HHV8) ଥିବା ଦେଖାଯାଏ ।^[୩] କ୍ରନିକ ଲିମ୍ଫିଡିମା (chronic lymphedema) ଓ ରୋଗ ବା କୌଣସି ଔଷଧ ବ୍ୟବ‌ହାର ଯୋଗୁ ଇମ୍ମ୍ୟୁନୋସପ୍ରେସନ (poor immune function) ଥିଲେ ଏହି ରୋଗ ସଙ୍କଟ ରହେ ।^[୩][୪]

କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା (Kaposi's sarcoma), ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ହେମୋରେଜିକ ସାର୍କୋମା (multiple haemorrhagic sarcoma)
କାପୋସି ସାର୍କୋମା (Kaposi sarcoma)
କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା (ଏଚଆଇଭି ପଜିଟିଭ ମହିଳାଙ୍କର ନାକରେ ଗୋଟିଏ ପରପ୍ଲ ରଙ୍ଗର ଦାଗ ଦେଖାଯାଉଛି ।
ଉଚ୍ଚାରଣ	/kæˈpoʊsiz/,[୧] /ˈkɑːpəsiz, ˈkæpə-/[୨]
ବିଭାଗ	କର୍କଟ ରୋଗ ବିଜ୍ଞାନ (Oncology)
ଲକ୍ଷଣ	ପରପ୍ଲ (Purple) ରଙ୍ଗର ଚମ ଦାଗ [୩]
ବିପଦ କାରକ	ମାନବ ହର୍ପିସଭୁତାଣୁ ୮ ବା (ଏଚଏଚଭି୮) Human herpesvirus 8 (HHV8), ଇମ୍ମ୍ୟୁନୋସପ୍ରେସନ (poor immune function)[୩][୪]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	ତନ୍ତୁ ବାୟୋପ୍ସି (Tissue biopsy), ମେଡିକାଲ ଇମେଜିଙ୍ଗ (medical imaging)[୪][୩]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	ବ୍ଲୁ ରବର ବ୍ଲେବ ନେଭସ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (Blue rubber bleb nevus syndrome), ପାଇରୋଜେନିକ ଗ୍ରାନୁଲୋମା (pyogenic granuloma), ମେଲାନୋସାଇଟିକ ନେଭି (melanocytic nevi), ମେଲାନୋମା (melanoma)[୪]
ଚିକିତ୍ସା	ଅପରେଶନ, କେମୋଥେରାପି (chemotherapy), ରାଡିଏସନ ଥେରାପି (radiation therapy), ବାୟୋଲୋଜିକ ଥେରାପି (biologic therapy) [୩]
Patient UK	କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା (Kaposi's sarcoma), ମଲ୍ଟିପ୍ଲ ହେମୋରେଜିକ ସାର୍କୋମା (multiple haemorrhagic sarcoma)

ଏହି ରୋଗ ଚାରି ପ୍ରକାର ହୋଇ ଦେଖାଯାଇପାରେ ଯଥା:- କ୍ଲାସିକ, ଏଣ୍ଡେମିକ, ଏପିଡେମିକ ଓ ଇମ୍ମୁନୋସପ୍ରେସନ ଥେରାପି ସମ୍ପର୍କୀୟ ^[୩][୬] ବୟସ୍କମାନଙ୍କୁ କ୍ଲାସିକ କେଏସ ରୋଗ ହୁଏ ଯାହା ଧୀରେ ବଢ଼େ ଓ ଗୋଡ଼କୁ ଆକ୍ରମଣ କରେ ।^[୩] ଆଫ୍ରିକାରେ ଏଣ୍ଡେମିକ କେଏସ ରୋଗ ହୁଏ ଓ ଏହା ଅଧିକ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଥାଏ ।^[୩] ଇମ୍ମୁନୋସପ୍ରେସନ ଥେରାପି ସମ୍ପର୍କୀୟ କେଏସ ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ଅର୍ଗାନ ଟ୍ରାନ୍ସପ୍ଲାଣ୍ଟ ହୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ହୁଏ ଓ ପ୍ରାୟ ଚର୍ମରେ ହୁଏ ।^[୩] ଏପିଡେମିକ କେଏସ ରୋଗ ଏଡସ ରୋଗୀଙ୍କୁ ହୁଏ ଓ ଦେହର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ହୁଏ । AIDS ^[୩] ତନ୍ତୁ ବାୟୋପ୍ସି (Tissue biopsy) ଓ ମେଡିକାଲ ଇମେଜିଙ୍ଗ (medical imaging) ସାହାଯ୍ୟରେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ ।^[୩][୪]

ରୋଗର ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ଚିକିତ୍ସା ନିର୍ଭର କରେ, ଯେପରିକି ଏହା ସ୍ଥାନୀୟ କି ବ୍ୟାପିଥିବା ଓ ଲୋକର ଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି ଶକ୍ତି ।^[୪] ସ୍ଥାନୀୟ ରୋଗ ହୋଇଥିଲେ ଅପରେଶନ, କେମୋଥେରାପି (chemotherapy) ବା ରାଡିଏସନ ଥେରାପି (radiation therapy) ଦେଇ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । ^[୪] ବିଚ୍ଛୁରିତ ହୋଇଥିଲେ କେମୋଥେରାପି ବା ବାୟୋଲୋଜିକ ଥେରାପି (biologic therapy) ଚିକିତ୍ସା ଦିଆଯାଏ ।^[୪][୩] ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ ରୋଗ ଥିଲେ ସେହି ରୋଗକୁ ଆଣ୍ଟିରେଟ୍ରୋଭାଇରାଲ ଥେରାପି (highly active antiretroviral therapy ବା HAART) ଦେଲେ ଉଭୟ ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ଓ ଚିକିତ୍ସା ହୋଇଯାଏ । ^[୭] କେତେକ କେଶ୍‌ରେ କେମୋଥେରାପି ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ ।^[୭] ଅତ୍ୟଧିକ ରୋଗ ହୋଇଥିଲେ ମୃତ୍ୟୁ ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ହୁଏ । ^[୪]

ସାଧାରଣତଃ ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ ରୋଗୀ ଓ ଅର୍ଗାନ ଟ୍ରାନ୍ସପ୍ଲାଣ୍ଟ ହୋଇଥିବା ରୋଗୀଙ୍କର ଏହି କାପୋସିସ ସାର୍କୋମା ହେବା ଦେଖାଯାଏ (୨୦୧୭) ।^[୪][୭] ଏଚଆଇଭି/ଏଡସ ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୩୫% ରୋଗୀଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । ^[୮] ସନ ୧୮୭୨ରେ ମୋରିଜ କାପୋସି (Moritz Kaposi) ପ୍ରଥମେ ଏହି ରୋଗ ବିଷୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ।^[୫][୯] ସନ ୧୯୮୦ରେ ଏହାକୁ ଏଡସ ଚିହ୍ନଟକାରୀ ରୋଗ ଭାବରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଉଥିଲା ।^[୫] ଭୁତାଣୁ ସ‌ହିତ ଏହାର ସମ୍ପର୍କ ଥିବା ସନ ୧୯୯୪ରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।^{[୫][୧୦]}