ଫିଲିପାଇନ୍ସ

ଫିଲିପାଇନ୍ସ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ସାର୍ବଭୌମ ଦେଶ | ଏହା ୭,୬୪୧ ଦ୍ୱୀପକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ|ଏହା ଏକ ସ୍ପେନ (୧୫୨୧-୧୮୯୮) ଏବଂ ଆମେରିକାର (୧୮୯୮-୧୯୪୬) ଉପନିବେଶ ରହିଆସିଛି । ଫିଲିପାଇନ୍ସର ରାଜଧାନୀ ହେଉଛି ମାନିଲା ।

ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଏବଂ ପୂର୍ବ ତିମୋର ଏକମାତ୍ର ଦେଶ ଯେଉଁଠାରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମବଲମ୍ବୀ ସଂଖ୍ୟାବହୁଳ ଅଟନ୍ତି। ୧୯୪୬ରେ ଆମେରିକା ଉପନିବେଶକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରିଥିଲା ଏବଂ ଫିଲିପାଇନ୍ସ ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିଥିଲା।

ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ପୂର୍ବରେ ଫିଲିପାଇନ୍ ସାଗର, ପଶ୍ଚିମରେ ଦକ୍ଷିଣ ଚୀନ ସାଗର ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣରେ ସେଲିବେସ୍ ସାଗରଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଛି। ବୋର୍ଣିଓ ଦ୍ୱୀପ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ କିଛି ଶହ କିଲୋମିଟର, ଭିଏତନାମ ପଶ୍ଚିମରେ ଏବଂ ତାଇୱାନ ସିଧାସଳଖ ଉତ୍ତରରେ ଅବସ୍ଥିତ ।

ଭୂଗୋଳ

ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଭୌଗଳିକ ମାନଚିତ୍ର

ଫିଲିପାଇନ୍ସରେ ୭,୬୪୧ ଦ୍ୱୀପକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏକ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ । ଏହି ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ଏକତ୍ର ପ୍ରାୟ ୩୦୦,୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ସ୍ଥଳଭାଗ ଅଛି | ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ତିନିଟି ଗୋଷ୍ଠୀରେ ବିଭକ୍ତ: ଲୁଜନ୍, ଭିଜାୟସ୍ ଏବଂ ମିଣ୍ଡାନାଓ | ଲୁଜନ୍ ହେଉଛି ବୃହତ୍ତମ ଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ମିଣ୍ଡାନାଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ | ଭିଜାୟସ୍ ହେଉଛି ଫିଲିପାଇନ୍ସର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ଥିବା ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ | ଲୁଜନରେ ଥିବା ବ୍ୟସ୍ତବହୁଳ ବନ୍ଦର ସହର ମାନିଲା ହେଉଛି ଦେଶର ରାଜଧାନୀ ଏବଂ ଏହା କୁଜନ୍ ସିଟି ପରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ସହର ଅଟେ | ଭିଜାୟାସରେ, ସେବୁ ସହର ହେଉଛି ବୃହତ୍ତମ ସହର | ମିଣ୍ଡାନାଓରେ, ଡାଭାଓ ସିଟି ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସହର |

ଫିଲିପାଇନ୍ସରେ ଜଳବାୟୁ କ୍ରାନ୍ତୀୟ , ଉଷ୍ମ ଓ ଆର୍ଦ୍ର । ବର୍ଷସାରା ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ୨୬.୫° ସେଲସିୟସ୍ | ଫିଲିପାଇନ୍ସରେ ସାଧାରଣତଃ ତିନୋଟି ଋତୁ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ: ଟ୍ୟାଗ୍-ଇନିଟ୍ କିମ୍ବା ଟ୍ୟାଗ୍-ଆର (ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ମେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗ୍ରୀଷ୍ମ), ଟ୍ୟାଗ୍-ଉଲାନ୍ (ଜୁନ୍ରୁ ନଭେମ୍ବର ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଷା ଋତୁ) ଏବଂ ଟ୍ୟାଗ୍-ଲାମିଗ୍ (ଡିସେମ୍ବରରୁ ଫେବୃଆରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୀତ ଋତୁ) ।

ଫିଲିପାଇନ୍ସ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଚକ୍ରର ଭାଗ ଅଟେ ଯାହା ଫଳରେ ବାରମ୍ବାର ଭୂକମ୍ପ ଏବଂ ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଉଦ୍ଗୀରଣର ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥାଏ । ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ମିଣ୍ଡାନାଓରେ ୨,୯୫୪ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ଆପୋ ପର୍ବତ | ଦେଶର ଅନେକ ଆଗ୍ନେୟଗିରି, ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ମାଉଣ୍ଟ ମାଉଣ୍ଟ, ସକ୍ରିୟ ଅଛି | ଫିଲିପାଇନ୍ସ ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୧୯ଟି ଟାଇଫୁନ୍ ବ ସାମୁଦ୍ରିକ ଝଡର ସାମ୍ନା କରିଥାଏ ।^[୧]

ଶାସନ

ଫିଲିପାଇନ୍ସର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ଏବଂ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀର ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ଫିଲିପାଇନ୍ସର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସିଧାସଳଖ ନିର୍ବାଚନଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୬ ବର୍ଷ । ସେ ମନ୍ତ୍ରୀପରିଷଦର ନେତୃତ୍ୱ ନିଅନ୍ତି।

ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସଂସଦ , ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସିନେଟ ଏବଂ ଫିଲିପାଇନ୍ସର କଂଗ୍ରେସ( ଲୋକ ସଭା)କୁ ନେଇ ଗଠିତ; ଉଭୟଙ୍କ ସଦସ୍ୟମାନେ ସାବାଳକ ଭୋଟ୍ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି | ସିନେଟରେ ୬ ବର୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ୨୪ ଜଣ ସିନେଟର ଲୋକ ସଭାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ୩ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳବିଶିଷ୍ଠ ୨୫୦ରୁ ଅଧିକ ସଦସ୍ୟ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି।

ସରକାରଙ୍କ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଶାଖା ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ, ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଏବଂ ୧୪ ଉପ ବିଚାରପତି ଅଛନ୍ତି, ସମସ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିଯୁକ୍ତ।^[୨]

ଅର୍ଥନୀତି

ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଏକ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶ । ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଅର୍ଥନୀତି କୃଷି, ହାଲୁକା ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ସହାୟତା ସେବା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ। ୧୯୯୮ରେ ଏସୀୟ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଏବଂ ଖରାପ ପାଗ ଯୋଗୁଁ ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଅର୍ଥନୀତିରେ ମାନ୍ଦା ଅବସ୍ଥା ଅସିଥିଲ| ୧୯୯୮ରେ ଅର୍ଥନୀତିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ୫%ରୁ ୦.୬%କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ୧୯୯୯ରେ ପ୍ରାୟ ୩% ଏବଂ ୨୦୦୦ରେ ୪%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ୨୦୧୨ ସୁଦ୍ଧା ଏହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ୬.୬% ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି।^[୩]

ଜନସାଧାରଣ

ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସ୍ୱଧୀନତା ସମାରୋହ , ଜୁଲାଇ ୪ ୧୯୪୬

୨୦୧୦ ସୁଦ୍ଧା ଫିଲିପାଇନ୍ସରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୯୪ ନିୟୁତ ଲୋକ । ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଅଷ୍ଟ୍ରୋନେସିଆର ଶାଖାର ଅଟନ୍ତି। ଚାଇନିଜ୍ ବଂଶୋଦ୍ଦଭ, ଯେଉଁମାନେ ନବମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ବ୍ୟବସାୟ ଚଳାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ଦେଶର ବାସିନ୍ଦା। କିଛି ନେଗ୍ରିଟୋ ବଂଶୋଦ୍ଦଭ ଗୋଷ୍ଠୀ ଲୁଜନ ଏବଂ ଭିଜାୟାସର ପର୍ବତରେ ବାସ କରନ୍ତି | ଲୁଜନରେ ଅନେକ ମେଷ୍ଟିଜୋ ବଂଶୋଦ୍ଦଭ ବାସ କରନ୍ତି ।

ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଲୋକମାନେ ଫିଲିପିନୋ ଭାବରେ ଜଣାଯାଏ | ଫିଲିପାଇନ୍ସମାନଙ୍କୁ ଅନେକ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି, ତିନୋଟି ବୃହତ୍ତମ ହେଉଛି ଟାଗଲଗ୍, ସେବୁଆନୋସ୍ ଏବଂ ଇଲୋକାନୋସ୍ | ଯେତେବେଳେ ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଏକ ଉପନିବେଶ ଥିଲା, "ଫିଲିପିନୋ" ଶବ୍ଦଟି ସ୍ପାନିସ୍ ଏବଂ ସ୍ପାନିସ୍ ମିଶ୍ରିତ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁମାନଙ୍କୁ ବୁଝାଉଥିଲା | କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଫିଲିପାଇନ୍ସର ନାଗରିକ “ଫିଲିପିନୋ” କୁହାଯାଏ ।

ଧର୍ମ

ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଅଟନ୍ତି। ପ୍ରାୟ ୯୨% ଲୋକ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଅଟନ୍ତି। ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ରୋମାନ କ୍ୟାଥୋଲିକ ଅଟନ୍ତି (୭୦%)। ଏକ ବୃହତ ଭାଗ ହେଉଛି ପ୍ରୋଟେଷ୍ଟାଣ୍ଟ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ (୧୭%), ଇଗ୍ଲେସିଆ ନି କ୍ରିଷ୍ଟୋ (୨%), ମୁସଲମାନ (୫-୧୦%),ବୌଦ୍ଧ (୨%) | ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଛୋଟ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ମଧ୍ୟ ଅଛନ୍ତି (୬.୬%) |

ଭାଷା

ଫିଲିପିନୋ ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ହେଉଛି ସରକାରୀ ଭାଷା | ଫିଲିପିନୋ ମୁଖ୍ୟତଃ ମାନିଲା ଏବଂ ପଡୋଶୀ ପ୍ରଦେଶରେ କଥିତ ଏକ ଭାଷା ଟାଗାଲଗ୍ ଉପରେ ଆଧାରିତ | ଫିଲିପିନୋ ଭାଷା, ମାଳୟ ଭାଷାର ସମ୍ପର୍କୀୟ ଭାଷା | ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷା ଏବଂ ଉପଭାଷାଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ସେବୁଆନୋ ଏବଂ ଇଲୋକାନୋ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ | ସରକାରୀ, ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟରେ ଇଂରାଜୀ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ | ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷା ହେଉଛି ଚାଇନିଜ୍ ଯାହା ଚାଇନିଜ୍ ବଂଶୋଦ୍ଦଭଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ | ଅଧିକାଂଶ ମୁସଲମାନ ଦକ୍ଷିଣ ମିଣ୍ଡାନାଓ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଦ୍ୱିପ ଓ ମାଲେସିଆର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଥିବା ଛୋଟ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ବାସ କରନ୍ତି | ସେମାନେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଭାଷା ଭାବରେ ଆରବୀ ବହୁତ କମ୍ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି | ୧୯୭୦ ଦଶକରେ ଫିଲିପାଇନ୍ସର ସରକାରୀ ଭାଷା ଥିବା ସ୍ପାନିଶ୍ ମଧ୍ୟ ଫିଲିପାଇନ୍ସର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କଦ୍ୱାରା କଥିତ ଭାଷା ।