ਖਰਖਰੀ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਖਰਖਰੀ (ਕਰੂਪ) ਜਾਂ ਲੇਰਿੰਗੋਟ੍ਰੇਕਿਓਬ੍ਰੌਨਕਾਇਟਿਸ (laryngotracheobronchitis) ਇੱਕ ਸਾਹ ਸਬੰਧੀ ਲਾਗ ਹੈ ਜੋ ਸਾਹ ਨਲੀ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਲਾਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਾਗ ਦੇ ਨਾਲ ਗਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਜ਼ਸ਼ ਆਮ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ; ਖਰਖਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ:- "ਖੰਘੂਰਨਾ" ਖੰਘ, ਘਰਘਰ (ਉੱਚੀ ਘਰਘਰਾਹਟ, ਅਤੇ ਘੱਗਾਪਣ। ਖਰਖਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਲਕੇ, ਦਰਮਿਆਨੇ, ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਦਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਲਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਟੀਰੋਇਡ ਦੀ ਇਕੱਲੀ ਖੁਰਾਕ ਲਾਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਏਪੀਨੇਫ੍ਰੀਨ (epinephrine) ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਰਲੇ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਖਰਖਰੀ (ਕਰੂਪ) | |
---|---|
ਵਰਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਸਰੋਤ | |
ਆਈ.ਸੀ.ਡੀ. (ICD)-10 | J05.0 |
ਆਈ.ਸੀ.ਡੀ. (ICD)-9 | 464.4 |
ਰੋਗ ਡੇਟਾਬੇਸ (DiseasesDB) | 13233 |
ਮੈੱਡਲਾਈਨ ਪਲੱਸ (MedlinePlus) | 000959 |
ਈ-ਮੈਡੀਸਨ (eMedicine) | ped/510 emerg/370 radio/199 |
MeSH | D003440 |
ਖਰਖਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਗਲ ਦੇ ਕਾਂ ਦੀ ਸੋਜ਼ (epiglottitis) ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਾਹ ਨਲੀ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰੀ ਪਦਾਰਥ) ਡਾਕਟਰੀ ਅਧਾਰਾਂ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੇਰੀ ਜਾਂਚ-ਪੜਤਾਲ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ, ਐਕਸ-ਰੇਅ, ਅਤੇ ਕਲਚਰ—ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖਰਖਰੀ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ 6 ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 5–6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 15% ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਖਰਖਰੀ ਵਿਰਲੇ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।