ਫ਼ਰਿਸ਼ਤਾ
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਦੇਵਦੂਤ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਲੌਕਿਕ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਬਰਾਹਮੀ ਧਰਮ ਅਕਸਰ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਸਵਰਗੀ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਿਤਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਰੱਬ (ਜਾਂ ਸਵਰਗ) ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲਗੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।[1][2] ਦੂਤਾਂ ਦੀਆਂ ਦੂਜੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਤਰਫ਼ੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3] ਅਬਰਾਹਮੀ ਧਰਮ ਅਕਸਰ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਰਜਾਬੰਦੀਆਂ ਹਰ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਦੂਤ ਖਾਸ ਨਾਮ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਬਰੀਅਲ ਜਾਂ ਮਾਈਕਲ) ਜਾਂ ਟਾਈਟਲ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰਾਫ (seraph) ਜਾਂ ਮਹਾਂ ਦੂਤ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ “ਦੂਤ” ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਜਾਂ ਹਸਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਤੱਕ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ ਹੈ। ਦੂਤਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਧਿਐਨ "ਐਂਜਿਲੋਲਾਜੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵਰਗ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਸਵਰਗੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਗਿਰੇ ਹੋਏ ਦੂਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਮਾਨਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚਿਤਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ[4] ਪਰ ਕੋਈ ਜੈਂਡਰ (ਘੱਟੋ ਘੱਟ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਕਸਰ ਈਸਾਈ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ,[5] ਹਾਲੋਆਂ,[6] ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।