ਅਮੋਨੀਆ

ਅਮੋਨੀਆ ਇੱਕ ਤਿੱਖੀ ਦੁਰਗੰਧ ਵਾਲੀ ਰੰਗਹੀਨ ਗੈਸ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਵਾਸ਼ਪ ਘਣਤਵ 8॰5 ਹੈ। ਇਹ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਤਿ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਅਮੋਨੀਆ ਦੇ ਜਲੀ ਘੋਲ ਨੂੰ ਲਿਕੇ ਅਮੋਨੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਖਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੋਸੇਫ ਪ੍ਰਿਸਟਲੇ ਨੇ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਅਮੋਨੀਅਮ ਕਲੋਰਾਇਡ ਨੂੰ ਚੂਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਅਮੋਨੀਆ ਗੈਸ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਬਰਥੇਲਾਟ ਨੇ ਇਸਦੇ ਰਾਸਾਇਣਕ ਗਠਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨ੍ਹੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਅਮੋਨੀਅਮ ਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਬੁਝੇ ਹੋਏ ਸੁੱਕੇ ਚੂਨੇ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਅਮੋਨੀਆ ਗੈਸ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਵਰਤੋਂ

ਯੂਰੀਆ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਸਲਫੇਟ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਨਾਈਟਰੇਟ ਆਦਿ ਰਾਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਨਾਇਟਰਿਕ ਏਸਿਡ ਅਤੇ ਸੋਡੀਅਮ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਰਫ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਤਲੀਕਾਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਕਾਰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

2012 ਦੇ ਲਈ ਅਮੋਨੀਆ ਦਾ ਗਲੋਬਲ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ 198.000.000 ਟਨ (195,000,000 ਦੀਰਘ ਟਨ; 218.000.000 ਲਘੂ ਟਨ) ਹੋਣ ਦੀ ਆਸ ਸੀ।^[1]