ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ

ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦਮੋਦਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀਰ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਲਿਖਿਆ। ਅਹਿਮਦ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਗਏ ਕਿੱਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਕਬਲ ਤੇ ਵਾਰਿਸਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ।^[1]

ਜੀਵਨ

ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ 'ਗੁੱਜਰ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ। ਅਹਿਮਦ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਦਾ ਅੰਤ ਦੁਖਾਂਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।^[2] ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਹੀਰ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਜਵਾਨੀ ਸਮੇਂ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।^[3]

ਰਚਨਾਵਾਂ

ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ ਹੀ ਪਹਿਲਾ ਕਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਰਾਝਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਤਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ ਛੰਦ ਨੂੰ ਝੂਲਣਾ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਹੀਰ ਦੀ ਰਚਨਾ 1682ਈ: ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ।।

ਸੰਨ ਬੀਸ ਤੇ ਚਾਰਿ ਔਰੰਗਸ਼ਾਹੀ
ਕਥਾ ਹੀਰ ਤੇ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਹੋਈ ਪੂਰੀ।

ਅਹਿਮਦ ਗੁੱਜਰ ਨੇ ਹੀਰ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਝੂਲਨਾ ਛੰਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੈਂਤਾ ਤੇ ਦੋਹਰਿਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਇਸ ਦੇ 232 ਬੰਦ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਹਿੰਦੀ,ਕੇਂਦਰੀ ਤੇ ਮਲਵਈ ਦਾ ਰਲਾਵ ਹੈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਿੱਚ ਅਰਬੀ, ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਅਨੇਕ ਸ਼ਬਦ ਤਤਸਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਹੀਰ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਬੜੀ ਸੰਖੇਪਤਾ ਤੇ ਸਰਲਤਾ ਨਾਲ ਲਿਖ ਕੇ ਕਿੱਸਾਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ।^[4] ਇਸ ਇਹ ਕਿੱਸਾ 1692ਈ: ਵਿੱਚ ਸੰਪੂਰਨ ਕੀਤਾ। ਅਹਿਮਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਿੱਸੇ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।^[5]