ਉਸਤਾਦ ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ

ਉਸਤਾਦ ਰਾਸ਼ਿਦ ਖਾਨ (ਉਰਦੂ : رشید خان‎) (ਜਨਮ 1 ਜੁਲਾਈ 1966) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਰਾਮਪੁਰ-ਸਹਿਸਵਾਨ ਘਰਾਣੇ ਤੋਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

ਉਸਤਾਦ ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ
ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ	(1966-07-01)1 ਜੁਲਾਈ 1966
ਮੂਲ	ਬਦਾਉਣ, ਯੂਪੀ, ਭਾਰਤ
ਵੰਨਗੀ(ਆਂ)	ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਿਊਜ਼ਿਕ
ਕਿੱਤਾ	ਕਲਾਸੀਕਲ ਵੋਕਲਿਸਟ
ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ	1977–ਹੁਣ

ਕਈ ਵਰਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਡਿਤ ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਿਦ ਖਾਨ ਨੂੰ "ਭਾਰਤੀ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਜਾਮਨੀ" ਕਿਹਾ ਸੀ।^[1][2]

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਜੁਲਾਈ 1968 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਹਿਸਵਾਨ, ਬਦਾਯੂੰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[3] ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿਖਲਾਈ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਉਸਤਾਦ ਨਿਸਾਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।^[3] ਉਹ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਖਾਨ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਵੀ ਸੀ।^[4]

ਬਚਪਨ ਵਿੱਚਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ।^[3] ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਾਚੇ ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਖਾਨ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦੁਆਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਖ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਦਾਯੂੰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਿਸਾਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਸਖਤ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ, ਨਿਸਾਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਤੋਂ ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ (ਸਵਰ ਸਾਧਨਾ) 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਰਸ਼ੀਦ ਨੂੰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਰਾਗ ਦੇ ਇੱਕ ਸੁਰ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ।^[3][5][6]