ਕਮਲਾ ਸੁਰੇਈਆ

ਕਮਲਾ ਦਾਸ (31 ਮਾਰਚ 1934 ~ 31 ਮਈ 2009) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਔਰ ਮਲਿਆਲਮ ਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿਦਵਾਨ ਸ਼ਾਇਰਾ ਔਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸੀ। ਮਲਿਆਲਮ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਧਵੀਕੁੱਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਲਿਆਲਮ ਅਦਬ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂਉਸ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਜਦੋਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵੀ, ਕਮਲਾ ਦਾਸ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਆਤਮਕਥਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੀ ਗਈ ਕਾਲਮ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਮੇਤ ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਲਿਖਿਆ।

ਕਮਲਾ ਸੁਰਈਆ (ਪਹਿਲਾਂ ਕਮਲਾ ਦਾਸ)
ਕਲਮ ਨਾਮ	ਮਾਧਵੀਕੁੱਟੀ
ਕਿੱਤਾ	ਕਵੀ, ਨਿੱਕੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਸ਼ੈਲੀ	ਕਵਿਤਾ, ਨਿੱਕੀ ਕਹਾਣੀ
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ	ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੋਇਟਰੀ ਪ੍ਰਾਈਜ਼, ਕੈਂਟ ਐਵਾਰਡ ਫ਼ਾਰ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਰਾਈਟਿੰਗ, ਆਸੀਆਨ ਵਰਲਡ ਪਰਾਈਜ਼, ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ, ਵਯਲਾਰ ਅਵਾਰਡ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਮਾਧਵ ਦਾਸ

ਔਰਤ ਦੇ ਜਿਨਸੀਅਤ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰ ਵਿਵਹਾਰ ਨੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤ, ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਮੀਦ ਮਿਲੀ, ਪਰੰਤੂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਈਕਨੋਕਾਸਟ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਵੀ ਕੀਤਾ। 31 ਮਈ 2009 ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।

ਪਰਵਾਰਿਕ ਪਿਛੋਕੜ

ਕਮਲਾ ਦਾਸ 31 ਮਾਰਚ 1934 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੇਰਲਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਆਪ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਐਮ. ਨਾਇਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਉਸ ਦੌਰ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਲਿਆਲਮ ਸ਼ਾਇਰਾ ਬਾਲਾਮਾਨੀਮੀਮਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਾਲਫੋਰਡ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਬੈਂਟਲੇ ਅਤੇ ਰੋਲਸ ਰਾਏਸ ਵਾਹਨ ਵੇਚਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਪੁੰਨਯੂਰਕੁਲਮ ਵਿੱਚ ਨਲਾਪਤ ਪੁਰਖੀ ਘਰ ਸੀ।

ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬਾਲਾਮਨੀ ਅੰਮਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਮਲਾ ਸੁਰੱਈਆ ਨੇ ਵੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਮਹਾਨ ਚਾਚੇ, ਨਲਾਪਤ ਨਾਰਾਇਣ ਮੈਨਨ, ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ ਸੀ।

15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਬੈਂਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਾਧਵ ਦਾਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਲਿਆਲਮ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1960ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਕਲਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗੜਬੜ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਮਲਾ ਦਾਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੇਕਾਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੰਥ-ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਲੱਗੀ।^[1] ਉਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਸਾਰੇ ਛੇ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਸੀ।^[2]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਕਮਲਾ ਨੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਾਧਵ ਦਾਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ - ਐਮ ਡੀ ਨਲਾਪਤ, ਚਿਨਨ ਦਾਸ ਅਤੇ ਜੈਸੂਰੀਆ ਦਾਸ ਸਨ।^[3] ਮਾਧਵ ਦਾਸ ਨਲਾਪਤ, ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਿਰੂਵਤੀਰਾ ਥਿਰੁਨਲ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੇਈ (ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਪੂਯਮ ਤਿਰੂਨਲ ਗੌਰੀ ਪਾਰਵਤੀ ਬੇਈ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਚੈਂਬਰੋਲ ਰਾਜਾ ਰਾਜਾ ਵਰਮਾ ਅਗਰਗਲ ਦੀ ਧੀ) ਨਾਲ ਤ੍ਰਾਂਵੰਕੋਰ ਰਾਇਲ ਹਾਊਸ ਤੋਂ ਵਿਆਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਨੀਪਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਰਹੀ। ਉਹ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸੰਪਾਦਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਮਲਾ ਸੁਰੱਈਆ ਨੇ 1999 ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਬਦਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।

31 ਮਈ 2009 ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਕੇਰਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਵਿਖੇ ਪਲਾਯਾਮ ਜੁਮਾ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ।^[4][5]

ਸਾਹਿਤਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਆਪ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਗ਼ਾਜ਼ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਆਪ ਨੇ ਵਿਕਟਰ ਹਿਊਗੋ ਦੀਆਂ ਤਹਰੀਰਾਂ ਦਾ ਆਪਣੀ ਮਾਦਰੀ ਜ਼ਬਾਨ ਵਿੱਚ ਤਰਜਮਾ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ " ਸੁਮਿਰਾਨ ਕਲਕੱਤਾ " ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਖੜਾ ਕੀਤਾ। ਆਪ ਦੀਆਂ ਤਹਰੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬੇਬਸੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਬਰਾਬਰੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਚਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਰਿਆ।

ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕਿਤਾਬ, ਦੀ ਡਿਸੈਂਡਡੈਂਟਸ ਬਹੁਤ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਨਾਰੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ:

ਉਸਨੂੰ ਸਭ ਸੌਂਪ ਦਿਓ, ਉਹ ਸਭ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਔਰਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ

ਲੰਮੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ, ਛਾਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮੁੜਕੇ ਦੀ ਕਸਤੂਰੀ,

ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਲਹੂ ਦੀ ਨਿਘੀ ਝੂਣ

ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਉਹ ਸਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਨਾਰੀ ਭੁੱਖ ... – ਆਈਨਾ

ਅਵਾਜ ਦੀ ਇਸ ਸਾਦਗੀ ਕਾਰਨ ਮਾਰਗਵੇਰੇਟ ਦੁਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਸਿਲਵੀਆ ਪਲਾਥ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਤੁਲਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨਾ

ਕਈ ਬਰਸ ਇਸਲਾਮੀ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਦ ਆਪ ਨੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜੀ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੂਫ਼ਾਨ ਆ ਗਿਆ। ਐਪਰ ਆਪ ਦੇ ਅਹਿਲ ਖ਼ਾਨਾ ਨੇ ਇਸ ਫ਼ੈਸਲੇ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਉੱਪਰੰਤ ਆਪ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਰੇਈਆ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਬੜੀ ਵਜ੍ਹਾ ਜੋ ਉਹ ਬਿਆਨ ਕਰਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, " ਇਸਲਾਮ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਹੱਕ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਉਹ ਜਾਣ ਕਰ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਸਲਾਮ ਵਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਕਿਰਦਾਰ ਹੈ।

ਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ

• 1964: ਦ ਸਾਇਰਨਜ (ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੋਇਟਰੀ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਜੇਤੂ)
• 1965: ਸਮਰ ਇਨ ਕੈਲਕਟਾ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
• 2001: ਯਾ ਅੱਲ੍ਹਾ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
• 1967: ਦਾ ਡਿਸੈਂਡੈਂਟਸ (ਕਵਿਤਾ)
• 1973: ਦਾ ਓਲਡ ਪਲੇਹਾਊਸ ਐਂਡ ਅਦਰ ਪੋਇਮਜ਼ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
• 1977: ਅਲਫ਼ਾਬੈਟ ਆਫ਼ ਲਸਟ (ਨਾਵਲ)
• 1996: ਓਨਲੀ ਦ ਸੋਲ ਨੋਜ਼ ਹਾਓ ਟੂ ਸਿੰਗ (ਕਵਿਤਾ)
• 1976: ਮਾਈ ਸਟੋਰੀ (ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ)

ਮਲਿਆਲਮ

ਸਨਮਾਨ

• ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੋਇਟਰੀ ਪ੍ਰਾਈਜ਼
• ਕੈਂਟ ਐਵਾਰਡ ਫ਼ਾਰ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਰਾਈਟਿੰਗ
• ਆਸੀਆਨ ਵਰਲਡ ਪਰਾਈਜ਼
• ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ
• ਵਯਲਾਰ ਅਵਾਰਡ