ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ
ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕਾ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ (18 ਫ਼ਰਵਰੀ 1944 – 21 ਨਵੰਬਰ 2021)[2]ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ (ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ) ਵੱਲੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜੀ ਗਈ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।[3] ਉਸ ਦੀ ਹੇਕ ਬਹੁਤ ਲੰਬੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਲਗਪਗ 45 ਸੈਕਿੰਡ ਤੱਕ ਹੇਕ ਲਮਿਆ ਲੈਂਦੀ ਸੀ।[4][5] ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ ਜੁਗਨੀ ਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਗਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।[4] ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਵੱਲੋਂ ‘ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ’ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਵੱਲੋਂ ‘ਪੰਜਾਬ ਗੌਰਵ’ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।[6]
Remove ads
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਬਾਵਾ ਦਾ ਜਨਮ ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਉੱਤਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਰਾਮ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੱਕਾ ਪਿੰਡ ਕੋਠਾ (ਅਲੀਵਾਲ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3][4] ਇਹ ਪਿੰਡ ਹੁਣ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[4] ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਜਾਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਬਾਵਾ ਨੇ ਜੂਨੀਅਰ ਬੇਸਿਕ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।[4][7]
Remove ads
ਕਰੀਅਰ
ਬਾਵਾ ਨੇ 1968 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[3] ਉਸ ਨੇ ਅਲਗੋਜ਼ਾ, ਚਿਮਟਾ, ਢੋਲਕੀ ਅਤੇ ਤੁੰਬੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗਾਇਆ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਚੋਪੜਾ, ਪ੍ਰਾਣ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਵਰਗੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਖੜ੍ਹੀ ਤਾੜੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਕਪੂਰ ਬੋਲੀ, ਮੈਂ ਜੱਟੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ, ਮੇਰੀ ਨਰਗਿਸ ਵਰਗੀ ਅੱਖ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।[8]
ਉਸ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ 1987 ਵਿੱਚ USSR ਅਤੇ 1988 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ।[3] ਉਸ ਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿੱਚ ਥਾਈਲੈਂਡ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1989 ਵਿੱਚ ਬੋਸਰਾ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਤ੍ਰਿਪੋਲੀ ਵਿੱਚ 25ਵੇਂ ਜਸ਼ਨ-ਏ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ।[3]
ਬਾਵਾ ਆਪਣੀ ਹੇਕ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 45 ਸਕਿੰਟਾਂ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।[5] ਇਸ ਗੁਣ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲੰਬੀ ਹੇਕ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ। [4][9] ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਜੁਗਨੀ (ਜੀਵਨ ਦੀ ਆਤਮਾ) ਦਾ ਕਵਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[9][4] ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਗਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕਾ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਘੋੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ (ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਥਾ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[9] ਉਸ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਲਗੋਜ਼ਾ, ਇੱਕ ਹਵਾ ਦਾ ਸਾਜ਼ ਸੀ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪੰਮੀ ਬਾਈ ਨੇ ਅਲਗੋਜ਼ਾ, ਢੋਲ, ਚਿਮਟਾ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ।[10]
ਬਾਵਾ ਨੂੰ 1991 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਪੁਰਸਕਾਰ[3], ਪੰਜਾਬ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਪੁਰਸਕਾਰ, 2002 ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ 2008 ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗਾਇਕਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4][3][11] ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਵੀ ਸੀ।[9]
Remove ads
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
ਬਾਵਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਕਿਰਪਾਲ ਬਾਵਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਲਾਚੀ ਬਾਵਾ ਅਤੇ ਗਲੋਰੀ ਬਾਵਾ ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਹਨ।[3][4] ਉਸ ਦੀ ਧੀ ਲਾਚੀ ਬਾਵਾ ਸੀ ਫਰਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[9] 21 ਨਵੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[12] ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਮੌਤ ਸਮੇਂ 77 ਸਾਲ ਸੀ।[9]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਹਵਾਲੇ
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads