ਤਮਾਸ਼ਾ (ਰੰਗਮੰਚ)

ਤਮਾਸ਼ਾ (ਮਰਾਠੀ: तमाशा) ਮਰਾਠੀ ਥੀਏਟਰ ਦਾ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਗਾਇਨ ਅਤੇ ਨਾਚ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਰਾਜ ਅੰਦਰ ਸਥਾਨਕ ਜਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਥੀਏਟਰ ਗਰੁੱਪ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਵਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[1] ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲਾਵਣੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਤਮਾਸ਼ਾ-ਥੀਮ ਵਾਲੇ ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਦਾ ਅਸਲੀ ਰੂਪ ਉੱਤਰੀ ਪੇਸ਼ਵਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਭਰਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਮਾਸ਼ਾ ਫੈੱਡ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਰਘੁਵੀਰ ਖੇਡਕਰ, ਮੰਗਲਾ ਬੰਸੋਡੇ, ਕਾਲੂ ਬਾਲੂ, ਦੱਤਾ ਮਹਾਦਿਕ, ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਧਵਲਪੁਰੀਕਰ ਦੇ ਸੈੱਟ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਤਮਾਸ਼ਾ ਪਿੰਡ-ਪਿੰਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਟੈਂਟ/ਕਨਾਟਾਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਟਿਕਟਾਂ ਵੇਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਮਾਸ਼ਾ ਖੇਤਰ ਲਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾ ਰੂਪ, ਡੈਮੋਕਰੇਟਰੀ ਬਸ਼ੀਰ ਮੋਮਿਨ (ਕਾਵਥੇਕਰ) ਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਗਨਾਤਯਾਂ, ਲਾਵਣੀਆਂ, ਲੋਕ ਗੀਤ, ਸਾਵਲ-ਜਵਾਬ, ਗਣ-ਗਵਲਾਨ ਅਤੇ ਫਾਰਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਮਾਸ਼ਾ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤਾ। ਮੋਮਿਨ ਕਾਵਥੇਕਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਅੱਜ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਮਾਸ਼ਾ ਮੰਡਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰੇ।^[2][3]

ਇਨਾਮ

ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕਲਾਕਾਰ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 2006 ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ ਸੱਤ ਰੋਜ਼ਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਮਹੋਤਸਵ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। "ਵਿਥਾਬਾਈ ਨਾਰਾਇਣਗਾਂਵਕਰ ਜੀਵਨ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ" ਤਮਾਸ਼ਾ ਮਹੋਤਸਵ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਰੂਪ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ, ਸਨਮਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਸਨਮਾਨ ਪੱਤਰ ਹੈ।^[4]