ਤੇਜ਼ਪੁਰ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਸਾਮ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਸੋਨਿਤਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਆਸਾਮ ਰਾਜ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਮੂਹ ਹੈ। ਤੇਜਪੁਰ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ 175 kilometres (109 mi) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਗੁਹਾਟੀ ਦਾ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ, ਅਤੇ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਜਨਗਣਨਾ 2023 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 140,000 ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ [1]
ਇਤਿਹਾਸ
ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕਈ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਪਤਨ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੋਚ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਹੋਮ ਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਅਹੋਮ, ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਨੇ ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸ਼ਹਿਰ ਨੇ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਜੰਗਾਂ ਅਤੇ ਲੜਾਈਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੇ ਹੰਢਆਇਆ ਹੈ।
ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ, ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਇੱਕ ਸੰਪੰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਪੁਰਾਣੇ ਸਥਾਨਾਂ, ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਰਕਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਨੇੜੇ ਵਗਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਕਸ਼ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਇਸ ਦੇ ਆਕਰਸ਼ਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ, ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
Remove ads
ਜਲਵਾਯੂ
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਜਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 31 °C (88 °F) ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਦਾ ਔਸਤ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ 13 °C (55 °F) ਦੇ ਲਾਗੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । [2]
Languages spoken in Tezpur city (2011)[6] Assamese (39.84%) Bengali (18.24%) Hindi (10.78%) Others (31.14%)
2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੇਜਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਖੇਤਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 102,505 ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40,837 ਲੋਕ ਅਸਾਮੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ, 18,696 ਬੰਗਾਲੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ, 11,050 ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।
Remove ads
ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ
ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਜਗ੍ਹਾਵਾਂ ਹਨ:
- ਅਗਨੀਗੜ੍ਹ : ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾ ਬਨਾਸੁਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਊਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪੋਤੇ ਅਨਿਰੁੱਧ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੋਮਾਂਸ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਊਸ਼ਾ ਨੂੰ ਇਸ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਅੱਗ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦਾ ਨਾਮ "ਅਗਨੀਗੜ੍ਹ," ਜਿਸਦਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਹੈ "ਅੱਗ ਦੀ ਪਹਾੜੀ"। [7]
- ਮਹਾਭੈਰਵ ਮੰਦਿਰ : ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਹਾਂਭੈਰਵ ਮੰਦਿਰ ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਰਾਜਾ ਬਾਣਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗਮ ਸੀ। ਮੰਦਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਢਾਂਚਾ ਕੰਕਰੀਟ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਹੋਮ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਪੁਜਾਰੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ। [8]
- ਚਿੱਤਰਲੇਖਾ ਉਦਯਾਨ (ਕੋਲ ਪਾਰਕ): ਚਿੱਤਰਲੇਖਾ ਉਦਯਾਨ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਪਾਰਕ ਹੈ ਜੋ 1906 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਮਿਸਟਰ ਕੋਲ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਜਾਵਟੀ ਪੱਥਰ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਨ, ਅਤੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ਼੍ਰੀ ਐਮ.ਜੀ.ਵੀ.ਕੇ.ਭਾਨੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 1996 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਕ ਵਾਟਰ ਸਪੋਰਟਸ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ, ਵਾਕਵੇਅ, ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਓਪਨ-ਏਅਰ ਸਟੇਜ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। [9]
- ਪਦਮ ਪੁਖੁਰੀ: ਇਸ ਸੁੰਦਰ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਝਰਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟਾਪੂ ਲੋਹੇ ਦੇ ਪੁਲ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਝੀਲ 'ਤੇ ਬੋਟਿੰਗ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। [10]
- ਤ੍ਰਿਮੂਰਤੀ ਉਡਾਨ: ਬੋਰਪੁਖੁਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ, ਇਸ ਪਾਰਕ ਦਾ ਨਾਮ ਅਸਾਮੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਰੂਪਕੋਵਰ ਜੋਤੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਗਰਵਾਲਾ, ਕਲਾਗੁਰੂ ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ, ਅਤੇ ਨਟਸੁਰਜਿਆ ਫਣੀ ਸਰਮਾ । [11]
- ਰੁਦਰਪਦ ਮੰਦਿਰ: ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ, ਰੁਦਰਪਦ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਉਹ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਰੁਦਰ (ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ) ਨੇ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਪੈਰ ਦੀ ਛਾਪ ਛੱਡੀ ਸੀ। ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਹਾਦੇਵ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਾਜਾ ਬਾਣਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅਸਲ ਰੂਪ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਦਰ 1730 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਸਿੰਘਾ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਫਟਣ ਕਾਰਨ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। [12]
- ਭੋਮੋਰਾਗੁੜੀ: ਇਹ ਅਹੋਮ ਜਨਰਲ ਕਾਲੀਆ ਭੋਮੋਰਾ ਬੋਰਫੁਕਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਥਰ ਦਾ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਲਗਭਗ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਬਾਅਦ, ਉਸੇ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਹੁਣ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 3.015 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਪੁਲ, ਮਹਾਨ ਅਹੋਮ ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ, ਨਾਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿਲਘਾਟ ਨੂੰ ਤੇਜਪੁਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। [13]
- ਬਾਮੁਨੀ ਪਹਾੜੀਆਂ: ਬਾਮੁਨੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਖੰਡਰ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਸਾਧਾਰਨ ਕਲਾਤਮਕ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੂਰਤੀਕਾਰੀ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। [14]
- ਹਜ਼ਾਰਾ ਪੁਖੁਰੀ: ਤੇਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਇਸ ਵੱਡੇ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਨਾਮ ਹਰਜਾਰ ਵਰਮਨ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [15]
Remove ads
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ
- ਚਾਰਲਸ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਬਰੂਸ
- ਜੋਤੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਗਰਵਾਲਾ
- ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ
- ਫਣੀ ਸਰਮਾ
- ਆਨੰਦ ਚੰਦਰ ਅਗਰਵਾਲਾ
- ਹੇਮ ਬਰੂਆ
- ਨਿਪੋਨ ਗੋਸਵਾਮੀ
- ਚੇਤਨਾ ਦਾਸ
- ਜਾਰਜ ਬੇਕਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਐਮ.ਪੀ
- ਸੋਮਨਾਥ ਚੈਟਰਜੀ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਪੀਕਰ
- ਤਪਨ ਡੇਕਾ, ਆਈਪੀਐਸ ਅਤੇ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ
- ਬਿਜੋਏ ਚੰਦਰ ਭਗਵਤੀ
- ਦੀਪਕ ਜੈਨ, ਬੈਂਕਾਕ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਚੁਲਾਲੋਂਗਕੋਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਸਿਨ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਬਿਜ਼ਨਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ (ਡੀਨ) ਅਤੇ ਇਨਸੀਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ।
- ਰਾਜੇਸ਼ ਬੋਰਾਹ
- ਪਦਮਨਾਥ ਗੋਹੈਣ ਬਰੂਹਾ
- ਬਿਪਿਨਪਾਲ ਦਾਸ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਉਪ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ।
- ਬ੍ਰਿੰਦਾਬਨ ਗੋਸਵਾਮੀ, ਅਸਾਮ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ
- ਬੀਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬੈਸ਼ਿਆ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ
- ਬਨੇਸ਼ਵਰ ਸੈਕੀਆ, ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕ
- ਸ਼ੀਲਾ ਬੋਰਠਾਕੁਰ
- ਇਕਬਾਲ ਅਹਿਮਦ ਅੰਸਾਰੀ, ਪਟਨਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ।
- ਕਾਮਾਖਿਆ ਪ੍ਰਸਾਦ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ, ਦਰੰਗ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ
- ਡਾ. ਮਯੂਰ ਹਜ਼ਾਰਿਕਾ, ਏਆਈਆਰ 5 ਯੂਪੀਐਸਸੀ ਸੀਐਸਈ 2022
- ਅਤਨੁ ਭੂਯੰ ॥
- ਨਬੀਨ ਚੰਦਰ ਕਾਠ ਹਜ਼ਾਰਿਕਾ, ਅਸਾਮ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ
- ਰੁਬੁਲ ਸ਼ਰਮਾ, ਸਕੱਤਰ ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮਐਲ) ਐਲ ਅਸਾਮ ਰਾਜ ਕਮੇਟੀ
- ਜਮੂਗੁਰਿਹਾਟ
- ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ
- ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਕੌਂਸਲ
- ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਮੰਤਰਾਲਾ
- ਤੇਜਪੁਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ
- ਤੇਜਪੁਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ
Remove ads
ਹਵਾਲੇ
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads