ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ

ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਬੰਧ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਗਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਧੁਨੀਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਭਾਸ਼ਾਈ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੱਧਰ। ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੰਮਿਲਿਤ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੁਆਰਾ ਘਿਰਿਆ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ ਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਐਨ 4ਥੀ ਸਦੀ ਈ.ਪੂ. ਵਿੱਚ ਪਾਣਿਨੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਵਿਆਕਰਨ ਅਸ਼ਟਧਿਆਯੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਟਧਿਆਯੀ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਪੁਸਤਕ ਸ਼ਿਵ ਸੂਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਧੁਨੀਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਪੌਲਿਸ਼ ਵਿਦਵਾਨ ਜਾਨ ਬੋਦੋਈਨ ਦੇ ਕੂਰਟਨੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਿਲਕੋਲਾਜ ਕੁਰਜੇਵਸਕੀ ਦੇ ਨਾਲ 1876 ਵਿੱਚ ਧੁਨੀਮ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਦਿੱਤਾ।^[1] ਇਸਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਫ਼ਰਦੀਨਾ ਦ ਸੌਸਿਊਰ ਉੱਤੇ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।

ਹੋਰ ਵੇਖੋ

• ਪੰਜਾਬੀ ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ