ਨੀਨਾ ਟਿਵਾਣਾ

ਨੀਨਾ ਟਿਵਾਣਾ (ਜਨਮ 8 ਸਤੰਬਰ 1939) ਹਰਪਾਲ ਟਿਵਾਣਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਰੰਗਮੰਚ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਮਰਹੂਮ ਹਰਪਾਲ ਟਿਵਾਣਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਨੀਨਾ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਇਕੋਟ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 8 ਸਤੰਬਰ 1939 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1965 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਆਫ ਡਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲ ਹੋ ਗਈ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਈ ਅਲਕਾਜੀ ਕੋਲੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਕੇ ਨੀਨਾ ਅਤੇ ਹਰਪਾਲ ਨੇ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਥੀਏਟਰ ਗਰੁੱਪ ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਮੰਚ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ  ਦੇ ਇਲਾਵਾ,  ਮੰਚ ਨੇ ਸੋਫੋਕਲੀਜ,  ਇਬਸਨ ਅਤੇ ਆਰਥਰ ਮਿਲਰ ਦੇ ਲਿਖੇ ਕਈ ਕਲਾਸਿਕਸ ਵੀ ਖੇਡੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਟਿਕਟ ਨਾਲ ਸ਼ੋ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਰਾਮੇ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ (1967),  ਹਿੰਦ ਦੀ ਚਾਦਰ  (1975) ,  ਮੇਲਾ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ (1978), ਮਰਦ ਔਰਤ  (1967) ,  ਗਰਮ ਬਾਜ਼ਾਰ (1979), ਨਸ਼ਾ ਕੁਰਸੀ ਦਾ  (1980), ਲੌਂਗ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ (1980) ,  ਅਤੇ ਦੀਵਾ ਬਲੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ (1976),  ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਨੀਨਾ ਟਿਵਾਣਾ ਨੇ ਇਸ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕੁੱਝ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਲੌਂਗ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਅਤੇ ਦੀਵਾ ਬਲੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।^[1]

ਨੀਨਾ, ਹਰਪਾਲ ਟਿਵਾਣਾ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ  2009  ਤੋਂ ਉਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਲਾ ਲਈ ਹਰਪਾਲ ਟਿਵਾਣਾ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਆਨਰੇਰੀ ਰੈਜੀਡੈਂਟ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ। 1967 ਅਤੇ 1973 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ  ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਡਰਾਮਾ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਐਕਟਿੰਗ, ਅਵਾਜ ਅਤੇ ਸਪੀਚ ਦੀ ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 1973-74 ਦੌਰਾਨ ਵੈਨਕੂਵਰ, ਕੈਨੇਡਾ, ਵਿੱਚ ਸਾਈਮਨ ਫਰੇਜ਼ਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚ ਭਾਰਤੀ ਥੀਏਟਰ ਬਾਰੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਕੀਤੀਆਂ।

ਔਲਾਦ

ਮਨਪਾਲ ਟਿਵਾਣਾ

ਫਿਲਮਾਂ

• ਲੋਂਗ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ (ਫ਼ਿਲਮ)
• ਦੀਵਾ ਬਲੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ (ਫ਼ਿਲਮ)