ਪਿਰਾਮਿਡ

ਪਿਰਾਮਿਡ ਓਹ ਢਾਂਚੇ ਜਾਂ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਬਾਹਰੀ ਤਲ ਤਿਕੋਣੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਚੋਟੀ ਤੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੁ ਤੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਇਸਦੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਪਿਰਾਮਿਡ ਵਰਗੀ ਜਿਆਮਿਤੀ ਦੀ ਤਰਾਂ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਤਲਾ ਤ੍ਰੈਬਾਹੀ, ਚੁਬਾਹੀਆ ਜਾਂ ਬਹੁਭੁਜ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਿਰਾਮਿਡ ਆਕਾਰ ਦੀ ਸੰਰਚਨਾਂਵਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕੀ ਇਸਦੇ ਭਾਰ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਪੁਰਾਤਨ ਸੱਭਿਅਤਾਂਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੰਡ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੰਰਚਨਾਂਵਾਂ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੀ ਆਕਾਰ ਦੀ ਹੇਨ ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਸਮਰਾਟਾਂ ਦੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ 138 ਪਿਰਾਮਿਡ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਗੀਜ਼ਾ ਦਾ ਗ੍ਰੇਟ ਪਿਰਾਮਿਡ ਹੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ 7 ਅਜੂਬਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰੀਬ 2560 ਸਾਲ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਖ਼ੁਫ਼ੂ ਦੇ ਚੌਥੇ ਵੰਸ਼ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਕਬਰ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਰਵਾਿੲਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 25 ਸਾਲ ਲੱਗੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 450 ਫੁੱਟ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਘੇਰਿਆ ਗਿਆ ਖੇਤਰਫਲ 16 ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 25 ਲੱਖ ਚੂਨਾ ਪੱਥਰਾਂ ਦੇ ਖੰਡਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਿਗਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੁਣ ਤਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੇ ਕਿ ਐਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ 450 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਤਕ ਕਿਵੇਂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲਾ ਤੱਥ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਿਕਵੇਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਜਿਹੀ ਸੰਰਚਨਾ ਬਣਾਉਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ।

ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦਾ ਢਾਚਾ

ਮਹਾਨ ਸਫਿਨਕਸ ਅਤੇ ਪਿਰਾਮਿਡ

ਬਣਾਵਟ ਦੀ ਤਕਨੀਕਾਂ

ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ

ਪਿਰਾਮਿਡ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪੱਥਰ ਜਾਂ ਬਲਾਕ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਲੱਕੜ ਦੀ ਰੇੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਢੁਆਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਤ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਰੇਤ ਕੱਠੀ ਹੋਕੇ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਰੇੜੀ ਤੇ ਢੁਆਈ ਕਰਨੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।^[1][2]

ਮਿਸਰ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡ

ਦੱਖਣੀ ਪਠਾਰ ਤੋਂ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਗੀਜ਼ਾ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ

ਗੀਜ਼ਾ ਪਿਰਾਮਿਡਾ ਦਾ ਅਸਮਾਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਤੇ ਰਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਰਔਨ(pharaoh) ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜੋ ਕੀ ਪਥਰਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਿਰਾਮਿਡ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਤੇ ਇੰਨਾ ਦੇ ਸ਼ਵ ਨੂੰ ਮਮੀ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਦੇ ਸ਼ਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਸਮਾਨ, ਕਪੜੇ, ਗਹਿਣੇ, ਬਰਤਨ, ਹਥਿਆਰ, ਜਾਨਵਰ, ਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਤਾਂ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ ਦਫ਼ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਿਰਾਮਿਡ ਫ਼ਿਰਔਨ ਮਕਬਰੇ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਬਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਜੋ ਕੀ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੀ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਤ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ 138 ਪਿਰਾਮਿਡ ਹਨ। ਸਬਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਿਰਾਮਿਡ ਸਟੈਪ ਪਿਰਾਮਿਡ ਹੈ ਜੋ ਕੀ ਕਾਇਰੋ, ਮਿਸਰ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਰਾਟ ਦਜੋਸਰ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪਿਰਾਮਿਡ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਸਬਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਿਰਾਮਿਡ ਗੀਜ਼ਾ ਦਾ "ਗ੍ਰੇਟ ਪਿਰਾਮਿਡ" ਹੈ। ਇਹ ਕਾਇਰੋ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ। ਇਹ ਫ਼ਿਰਔਨ ਖ਼ੁਫ਼ੂ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀਹ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ ਸੀ। ਗੀਜ਼ਾ ਦਾ ਇਹ ਪੁਰਾਤਨ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੁਨਿਆ ਦੇ ਸੱਤ ਅਚੰਭੇ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਦੁਨਿਆ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਤ ਅਚੰਭੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਇਹੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਕਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਿੱਤਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਸੀ ਕੀ ਪਿਰਾਮਿਡ ਗੁਲਾਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਪਰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕੀ ਪਿਰਾਮਿਡ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਖੂਬ ਸੇਵਾ ਕਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਦੌਲੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਪਿਰਾਮਿਡ ਵਿੱਚ ਚੋਰਾਂ ਤੋਂ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੁੜਿੱਕੀ ਜਾਂ ਫੰਦੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਤੇ ਜੇ ਕੋਈ ਚੋਰ ਪਕੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਚੋਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਿਸਰੀ ਮੰਨਦੇ ਸੀ ਕੀ ਮਿਸਰੀ ਫ਼ਿਰਔਨ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਪਹੂੰਚਾਣ ਲਈ ਪਿਰਾਮਿਡ ਇੱਕ ਤਰਾਂ ਦੀ ਸੀੜ੍ਹੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸੀ।

Pharaoh	Ancient name	Dynasty	Site	Base length x Height (m)	Volume (cu.m)	Inclination & Notes	Image
Djoser	ancient name: unknown modern name: Step Pyramid of Djoser	3rd (c. 2686 – 2613 BC)	Saqqara	121w.x109d.x60h.	330,400	[3]
Sekhemkhet	ancient name: unknown modern name: Buried Pyramid	3rd	Saqqara	120sq.x7h.	33,600 (unfinished)	[4]
Khaba (uncertain)	ancient name: unknown modern name: Layer Pyramid	3rd	Zawyet el'Aryan	84sq.x20h.	47,040 (unfinished)	[5]
Sneferu	ancient name: Snefru endures modern name: Pyramid of Meidum	4th	Meidum	144sq.x92h.	638,733	51° 50' 35"[6]
Sneferu	ancient name: Snefru shines in the South modern name: Bent Pyramid	4th	Dahshur	188sq.x105h.	1,237,040	54° 50' 35" /43° 22'[6]
Sneferu	ancient name: Snefru shines in the North modern name: Red Pyramid	4th	Dahshur	220sq.x105h.	1,694,000	43° 22'[7]
Khufu	ancient name: Khufu's horizon modern name: The Great Pyramid of Giza	4th	Giza	230.3sq.x146.6h.	2,583,283	51° 50' 40"[8]
Djedefre	ancient name: Star tent of Djedefre modern name: Pyramid of Djedefre	4th	Abu Rawash	106.2sq.x~68h.[9]	131,043	~52°[6][9]
Bikheris? Seth-Ka?[10]	ancient name: Star of ..?..-Ka modern name: Unfinished Northern Pyramid of Zawyet el'Aryan	4th (uncertain)	Zawyet el'Aryan	200sq.x140h.[11]		[12]
Khafra	ancient name: Khafra is great modern name: Khafre's Pyramid	4th	Giza	215.25sq.x143.5h.	2,211,096	53°10'[6]
Menkaure	ancient name: Menkaure is godlike modern name: Menkaure's Pyramid	4th	Giza	103.4sq.x65.5h.	235,183	51°20′25″[13]
Userkaf	ancient name: The pure sites of Userkaf modern name: Pyramid of Userkaf	5th (c. 2498 – 2345 BC)	Saqqara	73.3sq.x49h.	87,906	53°7'48"[6]
Sahure	ancient name: The soul of Sahure appears modern name: Pyramid of Sahure	5th	Abusir	78.75sq.x47h.	96,542	50°11'40"[6]
Neferirkare Kakai	ancient name: Soul of Neferirkare modern name: Pyramid of Neferirkare	5th	Abusir	105sq.x54h.	257,250	54°30'[14]
Neferefre	ancient name: Thr power of Neferefre is godlike modern name: Pyramid of Neferefre	5th	Abusir	65sq.x?h.	(unfinished)
Niuserre	ancient name: The seats of Niuserre will endure modern name: Pyramid of Niuserre	5th	Abusir	79.9sq.x51.68h.	112,632	51° 50' 35"[15]
Menkauhor Kaiu(?)[16]	ancient name: unknown modern name: Headless Pyramid	5th	Saqqara	c.52sq.x?h.	n.d.	n.d.
Djedkare Isesi	ancient name: Beauty of Isesi modern name: Pyramid of Djedkare-Isesi	5th	South Saqqara	78.75sq.x52.5h.	c.107,835	52°[17]
Unas	ancient name: The seats of Unas are beautiful modern name: Pyramid of Unas	5th	North Saqqara	57.75sq.x43h.	47,390	56°[6]
Teti	ancient name: The seats of Teti are eternal modern name: Pyramid of Teti	6th (c. 2345 – 2181 BC)	North Saqqara	78.5sq.x52.5h.	107,835	53° 7' 48"[18]
Pepi I	ancient name: The beauty of Pepi may endure modern name: Pyramid of Pepi I	6th	South Saqqara	78.75sq.x52.5h.	c. 107,835	53° 7' 48"[19]
Merenre	ancient name: The beauty of Merenre appears modern name: Pyramid of Merenre	6th	South Saqqara	78.75sq.x52.5h.	c. 107,835	57°7'48"
Pepi II	ancient name: Pepi is established and living modern name: Pyramid of Pepi II	6th	South Saqqara	78.75sq.x52.5h.	c.107,835	53° 7' 48"[8]
Qakare Ibi	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Ibi	8th	South Saqqara	31.5sq.x21?h.	6,994?	53° 7′[20]
Khui	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Khui	First Intermediate Period	Dara	146w.x136d.x?h.	n.d.	n.d.[21]
Merikare	ancient name: Flourishing are the abodes of Merikare modern name: Pyramid of Merikare	10th	Unknown, possibly North Saqqara	n.d.	n.d.	n.d.[22]
Amenemhat I	ancient name: Amenemhat appears at his place modern name: Pyramid of Amenemhet I	12th (c. 1991 – 1803 BC)	Lisht	84sq.x55h.	129,360	54° 27' 44"
Senusret I	ancient name: Senusret beholds the two lands modern name: Pyramid of Senusret I	12th	Lisht	105sq.x61.25h.	225,093	49° 24'[23]
Amenemhat II	ancient name: Amenemhat is provided modern name: White Pyramid	12th	Dashur	50sq.x?h.
Senusret II	ancient name: Senusret appears modern name: Pyramid of Senusret II	12th	Illahun (El-Lahun)	106sq.x48.6h.	185.665	42° 35'[24]
Senusret III	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Senusret III	12th	Dashur	105sq.x78h.	288,488	56° 18' 35"[25]
Amenemhat III	ancient name: Amenemhat is beautiful modern name: Pyramid of Amenemhat III	12th	Dashur	105sq.x75h.	274,625	56° 18' 35"
Amenemhat III	ancient name: Amenemhat lives modern name: Pyramid of Hawara	12th	Hawara	105sq.xc. 58h.	200,158	48° 45'
Amenemhat IV (?)	ancient name: unknown modern name: Southern Mazghuna pyramid	12th or 13th	South Mazghuna	52.5sq.x?h.(unfinished)	n.d.	n.d.
Sobekneferu (?)	ancient name: unknown modern name: Northern Mazghuna pyramid	12th or 13th	North Mazghuna	> 52.5sq.x?h.(unfinished)	n.d.	n.d.
Ameny Qemau	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Ameny Qemau	13th (c. 1790 BC)	South Saqqara	52sq.x c. 35h.		c 55°
Khendjer	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Khendjer	13th (c. 1760 BC)	South Saqqara	52.5sq.x c. 37.35h.	c. 34,300	55°[26]
unknown	ancient name: unknown modern name: Southern South Saqqara pyramid	13th	South Saqqara	78.75sq.x?h.(unfinished)	n.d.	n.d.
Ahmose I	ancient name: unknown modern name: Pyramid of Ahmose	18th (c. 1550 – 1292 BC)	Abydos	52.5sq.x c. 10h.		60°[27]

ਗੈਲਰੀ

• 
  Pyramid of Khafra
• 
  Shaohao Tomb, Qufu, China
• 
  Pyramid of the Moon, Teotihuacan
• 
  Prasat Thom temple at Koh Ker
• 
  Stockport Pyramid in Stockport, United Kingdom
• 
  Karlsruhe Pyramid, Germany
• 
  The Pyramid Arena in Memphis, Tennessee
• 
  Hanoi Museum in Vietnam features an overall design of a reversed Pyramid.
• 
  Metairie Cemetery, New Orleans
• 
  The Summum Pyramid in Salt Lake City, Utah
• 
  Zafer Plaza shopping center in Bursa, Turkey
• 
  Slovak Radio Building, Bratislava, Slovakia.
• 
  Monument of Kazan siege (Church of Image of Edessa) in Kazan, Russia.
• 
  "Pyramid" culture-entertainment complex in Kazan, Russia.
• 
  Pyramidal road church in Baden-Baden, Germany
• 
  Louvre Pyramid (Paris, France)
• 
  Luxor Hotel in Las Vegas, Nevada
• 
  Pyramid Arena in Memphis, Tennessee
• 
  Walter Pyramid in Long Beach, California
• 
  Oscar Niemeyer's design for a museum in Caracas
• 
  Transamerica Pyramid in San Francisco, California
• 
  Pyramid of Cestius in Rome
• 
  A diagram showing the various components of Eastern North American platform mounds
• 
  Pyramid of Hellinikon
• 
  Chogha Zanbil is an ancient Elamite complex in the Khuzestan province of Iran.