ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ

ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ (ਸੰਖੇਪ ਤੌਰ ਤੇ ਪੀ.ਐੱਨ.ਬੀ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮਈ 1884 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੇ 180 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਹਕ, 12,248 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ, ਅਤੇ 13,000+ ਏ.ਟੀ.ਐਮ. ਹਨ।^[4][3]

ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ

ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਦਿੱਲੀ
ਕਿਸਮ	ਜਨਤਕ
ਵਪਾਰਕ ਵਜੋਂ	ਬੀਐੱਸਈ: 532461 ਐੱਨਐੱਸਈ: PNB
ਉਦਯੋਗ	ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਸਥਾਪਨਾ	19 ਮਈ 1884; 141 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1884-05-19)[1][2]
ਸੰਸਥਾਪਕ	ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ	ਦਵਾਰਕਾ, ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ
ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਗਿਣਤੀ	10,076 ਘਰੇਲੂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ[3] 12,898 ATMs
ਉਤਪਾਦ	ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ, ਖਪਤਕਾਰ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤ ਅਤੇ ਬੀਮਾ, ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਮੌਰਗੇਜ ਲੋਨ, ਨਿੱਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਇਕੁਇਟੀ, ਦੌਲਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
ਕਮਾਈ	₹99,084.88 crore (US$12 billion) (2023)
ਸੰਚਾਲਨ ਆਮਦਨ	₹22,932.21 crore (US$2.9 billion) (2023)
ਸ਼ੁੱਧ ਆਮਦਨ	₹3,348.50 crore (US$420 million) (2023)
ਕੁੱਲ ਸੰਪਤੀ	₹14,93,648.94 crore (US$190 billion) (2023)
ਕੁੱਲ ਇਕੁਇਟੀ	₹1,02,880.50 crore (US$13 billion) (2023)
ਮਾਲਕ	ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ
ਕਰਮਚਾਰੀ	103,144 (2022)
ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ	ਪੀਐਨਬੀ ਮੈਟਲਾਈਫ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਪੀਐਨਬੀ ਹਾਊਸਿੰਗ ਫਾਈਨਾਂਸ ਲਿਮਿਟੇਡ
ਪੂੰਜੀ ਅਨੁਪਾਤ	14.14% (2020)
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	www.pnbindia.in

ਪੀਐੱਨਬੀ ਦੀ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ (ਪੀਐਨਬੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ, ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ), ਨਾਲ ਹੀ ਹਾਂਗਕਾਂਗ, ਕੌਲੂਨ, ਦੁਬਈ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਅਲਮਾਟੀ (ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ), ਦੁਬਈ (ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ), ਸ਼ੰਘਾਈ (ਚੀਨ), ਓਸਲੋ (ਨਾਰਵੇ), ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ (ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਦਫ਼ਤਰ ਹਨ। ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਹ Druk PNB ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਮਾਲਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ, PNB ਐਵਰੈਸਟ ਬੈਂਕ ਦਾ 20% ਮਾਲਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ 122 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ। PNB ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ JSC (SB) PNB ਬੈਂਕ ਦੇ 41.64% ਦਾ ਵੀ ਮਾਲਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਅਵਿਭਾਜਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਖੇ 1895 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕ ਹੋਣ ਦਾ ਗੌਰਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰਣ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੂੰਜੀ ਨਾਲ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ 13 ਹੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁਲਾਈ, 1969 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਪੰਕਤੀ ਦਾ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੰਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

• Gopal, Madan (1994). "The Nation's Bankers". Dyal Singh Majithia. New Delhi: Publ. Div., Ministry of Information and Broadcasting, Gov. of India. ISBN 81-230-0119-3.
• Tandon, Prakash (1989). Banking century: a short history of banking in India & the pioneer, Punjab National Bank. New Delhi, India: Viking. ISBN 978-0-670-82853-1.
• Turnell, Sean (2008). Fiery dragons : banks, moneylenders and microfinance in Burma. Nordic Institute of Asian Studies. Copenhagen: NIAS Press. ISBN 978-87-7694-602-9. OCLC 753966248.