ਫ਼ਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ

ਫ਼ਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ (1879 - 27 ਅਗਸਤ 1961) (ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਫ਼ਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ ਉਰਦੂ: شوکت علی خان فانی بدایونی) ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰ ਸੀ।^[1]

ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੂਨੀ
ਜਨਮ	ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ 1879 ਬਦਾਯੂੰ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਸੂਬੇ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	27 ਅਗਸਤ 1961 (ਉਮਰ 81-82) ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ
ਕਿੱਤਾ	ਉਰਦੂ ਕਵੀ, ਵਕੀਲ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਸ਼ੈਲੀ	ਗ਼ਜ਼ਲ, ਨਜ਼ਮ

ਜੀਵਨੀ

ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ 1879 ਵਿੱਚ ਬਦਾਯੂਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਲਿਦ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੁਜਾਅਤ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਪੁਲਿਸ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸਨ। ਜ਼ਮਾਨਾ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪਹਿਲਾਂ ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਦ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1901 ਵਿੱਚ ਬਰੇਲੀ ਤੋਂ ਬੀ ਏ ਕੀਤੀ।

ਕਾਲਜ ਦੇ ਬਾਦ ਕੁਛ ਅਰਸਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਆਲਮ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ। ਲੇਕਿਨ ਸ਼ੇਅਰੋ ਸੁਖ਼ਨ ਦੀਆਂ ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ ਤਸੱਲੀ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। 1908 ਵਿੱਚ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਐਲ ਐਲ ਬੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਲੇਕਿਨ ਵਕਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਿਰਫ਼ ਵਾਲਿਦ ਦੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਤੇ ਵਕਾਲਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।

ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ

ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ 1917 ਵਿੱਚ ਨਕਿਬ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਬਦਾਯੂੰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਇਹ ਹਨ:

• ਬਤਕਿਅਤ -ਏ- ਫਾਨੀ (੧੯੨੬)
• ਇਰਫਤਨਿਅਤ-ਏ- ਫਾਨੀ (੧੯੩੮)
• ਫਾਨੀ ਕੀ ਨਾਦੀਰ ਤਾਹਰੀਰੇਂ (੧੯੬੮)
• ਇਰਫਾਨੀਅਤ ਏ ਫਾਨੀ : ਯਾ'ਨੀ ਜਨਾਬ ਸ਼ੌਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ ਫਾਨੀ ਬਦਾਯੁਈ ਕਾ ਮੁਕੰਮਲ ਕਲਾਮ
• ਤਰੱਕੀ ਉਰਦੂ (੧੯੩੯)
• ਕੂਲੀਅਤ-ਏ-ਫਾਨੀ (੧੯੯੨)