ਮਲਹਾਰੀ

ਮਲਹਾਰੀ ਇੱਕ ਕਰਨਾਟਕੀ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਗ 15ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਮਾਇਆਮਲਾਵਾਗੌਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਗ ਸਵੇਰ ਦੇ ਰਾਗ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਰਾਗ ਹੈ।

ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਾਰਨਾਟਕੀ ਤਾਲੀਮ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਾਇਆਮਲਾਵਾਗੌਲਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰ-ਅਧਾਰਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਰਾਗ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸ ਅਤੇ ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ ਸੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਡਜਮ (ਟੌਨਿਕ ਨੋਟ)

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਵੱਧਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਨੋਟ ਗ3 ਹੈ

ਇਹ ਰਾਗ ਇੱਕ ਅਸਮਰੂਪ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਔਡਵ-ਸ਼ਾਡਵ ਰਾਗ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰੋਹ-ਅਵਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਅਤੇ ਛੇ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ।

• ਆਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਮ1 ਪ ਧ1 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃਸੰ ਧ1 ਪ ਮ1 ਗ3 ਰੇ1 ਸ [b]

ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਾ, ਅਰੋਹਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਧੈਵਤ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹਣ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਧੂ ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਗਾਇਕਾਪ੍ਰਿਆ (13ਵਾਂ ਮੇਲਕਰਤਾ) ਜਾਂ ਵਕੁਲਭਰਣਮ (14ਵਾਂ) ਤੋਂ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਮਾਇਆਮਲਾਵਾਗੌਲਾ (15ਵਾਂ) ਨਾਲ ਮੂਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੁਡ਼ਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਰਚਨਾਵਾਂ ਚੁਣੋ

ਗੀਤ

• ਰੂਪਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗਣਨਾਥ, ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ
• ਰੂਪਕਾ ਵਿੱਚ ਕੁੰਡ ਗੌਰਾ ਗੌਰੀਵਰ, ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ
• ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸ ਦੁਆਰਾ ਤ੍ਰਿਪੁਟ ਵਿੱਚ ਪਦੂਮਾਨਾਭ ਪਰਮਪੁਰਸ਼ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ
• ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਤ੍ਰਿਪੁਟ ਵਿੱਚ ਕੇਰੀਆ ਨੀਰਾਨੂ ਕੇਰੇਗੇ ਚੇਲਲੀ

ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ

• ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਰੂਪਕਾ ਵਿੱਚ ਪੰਚਮਟੰਗਾ
• ਮੁਥੀਆ ਭਾਗਵਤਾਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰੁਪਕਾ ਵਿੱਚ ਅਨੰਤ ਪਦਮਨਾਬਮ
• ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਝੰਪਾ ਵਿੱਚ ਕਲਏ ਦੇਵਦੇਵ
• ਸ਼ਾਹਜੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਮੇਲੁਕੋਵਯਿਆ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਕਰਨਾਟਕ ਸ਼ੁੱਧ ਸਾਵੇਰੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਪੈਮਾਨੇ ਹੈ ਜੋ ਮਲਹਾਰੀ (ਗੰਧਾਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ) ਦੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ1 ਮ1 ਪ ਧ1 ਸੰ: ਸੰ ਧ1 ਪ ਮ1 ਰੇ1 ਸ ਹੈ।

ਨੋਟਸ