ਮੰਗੋਲ ਭਾਸ਼ਾ

ਮੰਗੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਅਲਤਾਈਕ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਅਤੇ ਯੋਗਾਤਮਕ ਬਣਾਵਟ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖਤ: ਅਨਤੰਤਰ ਮੰਗੋਲ, ਅੰਦਰਲਾ ਮੰਗੋਲ ਦੇ ਸਵਤੰਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬੁਰਯਾਤ (Buriyad) ਮੰਗੋਲ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਅਰਿਰਿਕਤ ਇਸ ਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲ ਮੰਚੂਰੀਆ, ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਭ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੋਈ 40 ਲੱਖ ਹੋਵੇਗੀ।

ਮੰਗੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ

ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਨੇਵਾਲੇ ਮੰਗੋਲ ਜਾਤੀ ਦੇ ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਮੰਜੂਰ ਕੋਈ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਤਥਾਕਥਿਤ ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗਣਰਾਜ ਮੰਗੋਲ ਦੀ ਹਲਹਾ (Khalkha) ਬੋਲੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪਦ ਕਬੂਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਇਸ ਹਲਹਾ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿਿਸ਼ਕ੍ਰਿਤ ਬੋਲੀ ਮੰਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬੋਲੀ ਦੇ ਨਜਦੀਕ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਬਨਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਮੰਗੋਲ ਪੜੇ-ਲਿੱਖੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਗਣਰਾਜ ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਰੂਸੀ ਲਿਪੀ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਨਵੀਂ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੁਣ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਭਾਸ਼ਾ ਘੱਟ ਅਤੇ ਨਵ ਮੰਗੋਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਣਵਾਲੀ ਹਲਹਾ ਬੋਲੀ ਜਿਆਦਾ ਆਦਰ ਯੋਗ ਸਮੱਝੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।