ਰਾਮਦਾਸ ਗਾਂਧੀ

ਰਾਮਦਾਸ ਮੋਹਨਦਾਸ ਗਾਂਧੀ (2 ਜਨਵਰੀ, 1897 – 14 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1969) ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ।^[1]

ਰਾਮਦਾਸ ਗਾਂਧੀ
ਜਨਮ	ਰਾਮਦਾਸ ਮੋਹਨਦਾਸ ਗਾਂਧੀ 2 ਜਨਵਰੀ 1897 ਨਟਾਲ ਦੀ ਕਲੋਨੀ
ਮੌਤ	14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1969(1969-04-14) (ਉਮਰ 72) ਪੁਣੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	ਨਿਰਮਲਾ
ਬੱਚੇ	3
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ	ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ (ਪਿਤਾ) ਕਸਤੂਰਬਾ ਗਾਂਧੀ (ਮਾਤਾ)
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ	ਹਰੀਲਾਲ, ਮਨੀਲਾਲ, ਦੇਵਦਾਸ (ਭਰਾ)

ਜੀਵਨੀ

ਰਾਮਦਾਸ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਕਸਤੂਰਬਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਜਨਮ ਨਟਾਲ ਦੀ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।^[2] ਉਸਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਹਰੀਲਾਲ ਅਤੇ ਮਨੀਲਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਦੇਵਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਸੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨਿਰਮਲਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।

ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਆਸ਼ਰਮ-ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।

ਰਾਮਦਾਸ, ਇੱਕ ਬਾਲਗ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀਆਂ ਉੱਤੇ ਥੋਪੀ ਗਈ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਕੋਈ ਸਵਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਜਨੂੰਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੁਵਿਧਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਵੁਕ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ, ਅਤੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਸਿਵਲ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸੀ,ਜਿਸਦੀ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਵਾਰ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਦੇ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ ਉੱਤੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਏ ਸਨ।^[3]

ਰਾਮਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚਿਤਾ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੀ।^[4] ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਦੇਵਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।

1969 ਵਿੱਚ 72 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।