ਪੂੰਜੀਵਾਦ

ਪੂੰਜੀਵਾਦ (Capitalism), ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਜਾਂ ਪੂੰਜੀਦਾਰੀ ਉਸ ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਉੱਤੇ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੈਦਾ ਮਾਲ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵੇਚਕੇ ਮਾਲਕ ਲੋਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਹਥਿਆਈ ਕਿਰਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਖੱਟਦੇ ਹਨ। ਹਥਿਆ ਲਈ ਗਈ ਵਾਧੂ ਕਿਰਤ ਉਸ ਫਰਕ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਕਿਰਤ ਦੇ ਕਾਰਕ ਨਾਲ ਹੋਏ ਮੁੱਲ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀ ਉਜਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਆਜ਼ਾਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਮੰਡੀ ਦਾ ਨਿਜ਼ਾਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮੰਡੀ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪਰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।^[1][2][3]