ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ

ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Shanti Hiranand; ਹਿੰਦੀ: शान्ती हीरानंद) (1932 – 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ, ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁਹਾਰਤ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ: ਦ ਸਟੋਰੀ ਆਫ਼ ਮਾਈ ਅੰਮੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਲੇਖਕ ਸੀ।

ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ
ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ
ਜਨਮ	1932 (1932) ਲਖਨਊ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ
ਮੌਤ	(2020-04-10)ਅਪ੍ਰੈਲ 10, 2020 (aged 87) ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਭਾਰਤ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ	ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ
ਪੁਰਸਕਾਰ	ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ (2007)

ਜੀਵਨੀ

1933 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ (ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ) ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸਿੰਧੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਨੇ ਭਾਤਖੰਡੇ ਸੰਗੀਤ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ 1940 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।^[1][2][3]

ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 1947 ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਾਹੌਰ 'ਤੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਾਮਪੁਰ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਐਜਾਜ਼ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।^[4] 1952 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। 1957 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਠੁਮਰੀ, ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ 1974 ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ; ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਦੀ ਅਖਤਰ 'ਤੇ ਲਿਖੀ ਕਿਤਾਬ, ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ: ਦ ਸਟੋਰੀ ਆਫ ਮਾਈ ਅੰਮੀ, 2005 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।^[5][6]

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2007 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਚੌਥਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ, ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।^[7] ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਪਾਇਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਡੀਓ ਸੀਡੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸੰਗੀਤ ਟੂਡੇ ਦੁਆਰਾ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ।^[8] ਉਹ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਅਖਤਰ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਮੂਹ (BAAG ਟਰੱਸਟ) ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ।^[9] ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਕਲਾ ਸੰਗਮ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ।

ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਦੀ ਮੌਤ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ^{[10] [11]}